Писмени состави,семинарски...

На сите оние на кои им треба раскажана драмата Чорбаџи Теодос , еве ви кратка содржина:

ЧОРБАЏИ ТЕОДОС, Васиљ Иљоски
Комедија во три чина

ЛиЦа: ТЕОДОС, богат трговец и лихвар; КЕВА, неговата жена; ТОМЧЕ, негов син; СПИРО И НАЦА, маж и жена, слуги на Теодос; СТОЈАНКА, сиромашна девојка; АРСО, бакал...

Во дидаскалиите автрот подробно ги опишува ситуациите и состојбата на ликовите.

Драмата започнува во простор исполнет со ред и чистота, рано изутрина пред да изгрее сонцето. Но и покрај сиот склад и гламур во домот, со самото појавување на Кева, се чуствува зачмаеноста. Таа е покорна, остарена, се плаши да го разбуди својот маж. Нивниот однос е сосема подреден, таа робува на неговата бесчуствителност. Во разговорот со Спиро и Наца, узнаваме за проблемите на тогашниот живот. Се провлекува проблематиката на материјалното со она на љубовното, односно проблемот на патријахартот преку однапред склучените бракови без прашање на главните ликови во него. Судбината се поигрува, како што ниту Теодос не е прашан во младоста дали би сакал да се ожени со Кева, а ниту пак таа, така сега ниту Томче не се прашува за неговата иднина. Од разговорот помеѓу Ефка, тетката на Стојанка, и Кева, узнаваме дека тие се вљубени, но дека нивната љубов не му годи на Теодоса, за него таа е Циганка, со црнки под ноктите. Ефка и Кева имаат намера да наместат средба на нивата помеѓу Теодоса и Стојанка, сакаат таа со нејзиното воспитание малку да го омекние, за да се предомисли.
Комиката е присутна, Спиро е како еден вид нејзин стожер, неговиот поглед на сетот е низ призмата на смеењето, а тоа се гледа најдобро во ситуациите околу стравот да се разбуди газдата. И Томче е исплашен. Доцнат со будењето, со што откако Теодос станува ги куди сите.

Вториот чин се одвива на отворено. Најпрвин Разговараат Ефка, Стојанка и Томче за настаните. Стојанка е понижена од однесувањето на теодос, а нејзиниот сакан не може да ја одбрани. Ефка го советува Томчета да се опијани пред разговорот, нешто по кое овој ќе ја изговори репликата:
„Или да се опијам, или да се убијам...“

Потоа на сцената се појавува Арсо, кој го чека Теодоса и ги приметува циганите. Тие бараат нов кум, а адетот е да им биде кум тој што прв ќе налета на нив. Арсо, поигрувајќи се со останатите, ги мести настаните така што Теодос прв доаѓа. Тој најпрво се противи, но Арсо успева да го убеди. Теодос се опива од ракијата притоа гадејќи се од шишето и од навиките на циганите. Тој не може да се помири со несреќата.

Третиот чин продолжува во лозјето на Арсо, тој всушност иако му е борч на Теодос, не сака да му го достави лозјето, сака, за парите, Теодос да го почека уште малку, но Т. Не се согласува. Но сега Теодос е во други маки, а доаѓа и Томче. Тогаш на Арсо му текнува како да ќари од настаните, како да ги прескокне нечовечкото во чорбаџијата. Се договараат Томче да го преземе кумството ако му биде дозволено да се ожени со Стојанка, а и лозјето да остане не гибнато. Теодос се согласува, тој ги прекршува своите принципи поради своите недостатоци, нему му е пречка сликата на граѓаните за него, тој по микоја цена не смее да биде цигански кум. Доаѓа до прекин на патријахалното кобно однесување- за љубовта да одлучува третиот, неискрениот и нељубениот.

ВЕЈКА НА ВЕТЕРОТ, Коле Чашуле

Оваа драма за прв пат е поставена во прилепскиот Народен театар и представува прва македонска модернистичка драма. Структуирана е во три чина, по углед на современата америчка драматургија. Дејството се одигрува во хотел за живеење какви во Америка ги има многу, некаде во 1954 година.

Кога се крева сцената во собата е Магда сама загледана низ прозорот. Во внатрешноста на собата владее монотона и мрачна, излитена атмосфера.
Ѕвони телефонот, а Магда се двоуми дали да се јави. Од разговорот дознаваме дека нејзиниот маж е љубоморен, и дека тој не дозволува таа да зборува со никој. Од другата страна на линијата е некој Џими. Потоа кога се јавува мажот и, таа го лаже. Не му кажува за предходниот разговор. Доаѓа собарката Мејбл. Таа и кажува дека е платена од мажот и да ја шпиунира, па ако и таа и плати, таа ќе застане на нејзината страна. Таа е млада, а нејзиниот маж е во години, таа затоа не треба да биде везден затворена. Мејбел кажува:

„Жените секаде се исти, не ли им го дадеш нивното, тие сами ќе си го земат. “

Однос Америчка жена- балканка, современ свет- патријахална балканштина и оставштина.

„Луѓето, според мене, имаат само лушпи, лушпи и ништо повеќе. Разликата е само во тоа: едните подебели- другите потенки. И тоа е – се.“

По Мејбл во собата доаѓа Џими. Магда отпрвин не го пушта внатре. Но тој успева да ја надитри и да влезе. Таа се плаши да не биде убиена ако дознае нејзиниот маж. Џими веќе три месеца не ја остава на мира Магда, секој ден и телефонира. Тој е година дена постар од неа, и сака таа да престане со тој нејзин беден живот, секидневно затворена во мрачната хотелска соба. Тој всушност, како што самиот кажува, сака да им ги отвара очите на луѓето да го здогледат очајот на нивното секидневие и потоа да ги онеспособи да ги затворат, а тој занает му е научен од баровите, патиштата и салоните. Континуирано и постепено дознаваме/откриваме, дека Џими е во некаква врска со Велко, кого го критикува за неговото држење дека е рај да се живее во Америка.
Магда и е предадена на судбината, за неа излез од ситуацијата не постои, таа останува до крај Велкова. На тоа Џими додава:

„Овдешните жени знаат да живеат. Мажот за нив си е маж, а младоста младост. Овде тоа сите го разбираат и не го сметаат дури ни за грев. Дури ни- мажите (..)“

За него тоа што таа го доживуваа не личи ниту на живот, ниту на смрт. На крајот од сцената Џими кажува дека Велко му е татко и дека не може да ги заборави сликите како тој ја тепал мајка му, а потоа ги принудувал да му зборуваат дека го сакаат. Велко во очите на Џими е насилен и окрутен човек.

Во вториот чин доаѓа Велко во собата и Магда веднаш како негова робинка му удоволува се. Таа не седнува покрај него, правејќи се дека има главоболки. Велко е крајно љубоморен, тој не ги кани пријателите на гости, откако ја има донесено Магда. За него тие и онака, претходно, не го посетувале, а сега пак, сакаат. Тој, во љубомора, ја омаловажува Магда во разговорот со неа, па дури и ја фрла на софата. На тоа Магда се бунтува, таа не е негова играчка која е купена и која сега треба да пее кога нему му се пее.
Велко е спремен да ја гледа неа дури и мртва, но негова, отколку да е жива, а туѓа. И се заканува. Магда е на крај сили. Таа е сотрена и исцрпена од животот. Потоа Велко и кажува за предходната жена, дека многу ја сакал и дека таа се изживувала со него. Еден ден почнал да ја тепа, а поради тоа и ден денес пека за некој да му каже дека е сакан. Тоа е неговата верзија.  
Магда поради бедниот живот во Македонија е согласна да се омажи со многу постар господин од неа којшто ќе ја однесе што подалеку, и надевајќи се притоа дека со времето во неа ќе се роди љубовта кон него. Но таа се измамила. Таа сега се чуствугва само како вејка на ветерот, задржана за гранката само со корката. Во секој момент може да се откине. На крајот од сцената Велко заплакува.

Наредната сцена се случува една година подоцна. Од разговорот помеѓу Мејбел и Велко узнаваме дека Магда е во болница. Според Мејбел тие требало да живеат некаде далеку во некоја куќичка, подалеку од лошите погледи. Магда се има фрлено од прозорот. Доаѓа Џими. Му кажува на Велко да сторат нешто, бидејќи Магда самата одбива да живее. Тој му кажува на Велко дека порано сакал да ја обесчести, но кога ја осознал нејзината верност, тој е покорен од неа. Таа на постела му има кажано дека е вејка на ветерот, и дека некогаш посакала тој да дувне, да ја откине, но тој тоа никогаш не го сторил. За неа тој представувал силен ветер. Џими е на 27 години. Се расправа со татко му. Велко му кажува за маката печалбарска, дека тие сите со тело се тука, но со душата во својата родна земја. Тој сакал Џими да застане на свои нозе, да стане човек. Тогаш Џими дознава дека неговиот татко, кого толку го мрази, е всушност слаб човек. Решава да почне пак од почеток, нешто што неговиот татко толку пати го правел. На тоа Велко му кажува за чувството кога сопственот дете не го разбира мајчиниот јазик на таткото, чувството кога тие не се разбираат, кога некој засекогаш останува не разбран.

кратка содржина на драмата Парадоксот на ДиогенПАРАДОКСОТ НА ДИОГЕН, Томе Арсовски, Судска драма во два делаПо наведените лица во делото постои напомена: Дејството се одигрува за време на представата во театарскиот салон.Сцената, заедно со театарскиот салон, ја представува судската сала. Значи дека имаме инсталација на судница на театарската сцена, а со тоа публиката директно присуствува на судскиот преоцес. Тоа дава модернистички тон на самата представа.Првиот чин го најавува судијата, укажувајќи кон човекот кому што се суди, наречувајќи го човек кој заборавил на животот како на лош другар. Побарајте го во себе, и судете му строго и праведно, како што Таа (покажува на Јустиција) суди.Се дознава дека обвиенетиот е крив за уривањето на хотелот Сплендид, при кое загинале еден техничар и еден работник во претпријатието. Тоа го дознаваме од разговорот на судијата со Борски, кој е директор на Заводот за висока градба. Од разговорот дознаваме за амбициозноста на инжинерот Драшко, кој се дрзнел/осудил да гради високи и масивни градби. Тој е на 25 год. возраст, сака да живее и да создава. Од Борски дознаваме дека за време на војната, неговиот брат му умрел на раце, и дека тој потоа се завземал за него, но тој станувал некако дрзок, така што подоцна дури му го побарал и станот. На прашањето од судијата дали ја познава жената на Драшко, тој одговара негативно, но дека познавал други што ја познавале.Драшко рамнодушно го следи процесот. Нему му е сеедно. Пред неговите очи се одвива животна драма која што го засега неговиот живот. Сведоците започнуваат со славопојки пред него, а потоа, под притисок на судиските директни прашања, нивната дволичност се преобразува во непријатни искази што се однесуваат до него. На пример кога сведокот Данчо, отпрвин рака дава за него, ја сече до рамото, а отпосле се утврдува дека тој пишувал клевети против него, признава дека Драшко не доаѓал редовно да го надгледува објектот и дека е неодговорен.Од представите внатре во представата, кои се реминисценции на настаните кои се случиле, узнаваме дека инжинерката Борика Корда е првата љубов на Драшко, со која се запознале во текот на студиите во Словенија.Пополека судскиот преоцес се расплетува, како сведок е повикана Даница, т.е. Драшковата сопруга, и бранителот ја напаѓа, односно дека и таа треба да сноси дел од одговорноста. Пред нас се прикажуваат семејните проблеми на Драшко, неговата сопруга не се согласува со неговите родители, таа му кажува дека таа е нападната од неговиот татко.Процесот започнува да се плетка во приватниот живот на Драшко, за што тој е неволен, се напаѓа чесноста на неговата жена, нешто за што публиката може, за сега, само да наговестува.Во вториот чин продолжува процесот, во една ретардација изведена на сцената Драшко и го кажува својот сон на Борика, во кој освен тие се наоѓа и Борски кој му удира тупаница, и како набргу потоа го напаѓаат глутницата песови. По ова Драшко ја кажува репликата: Диоген го барал човекот надвор од себе, јас го барам во мене, овде  Не го најдов. Понатаму во разговорот со Борика, узнаваме дека тој замел девојка од улица, сакајќи да ја спаси, да направи човек од неа. Тој повторно е човекот со вистинските особености овојпат најден лице во лице со системот кој сака да го осуди поради неговите добронамерни постапки.При испитувањето на универзитетскиот професор Кондорко, тој напоменува дека  сеуште имаат неквалификувана работна сила, дека во бетоните се ставаат искривени арматури, што е недозволиво.Драмата завршува повторно со зборовите на судијата:Овде видовте човек што се обидел да заборави на животот...

Изменето од Andjelina - 02.Март.2011 во 01:07

„Страданијата на младиот Вертер“

Јохан В. Гете е автор на едно вечно популарно дело,творец на типични романтичарски јунаци преку кои ни ги презентира одликите на романтизмот,а истовремено ни слика слика во која главниот лик животот го води преку срцето,исклучувајќи го разумот. Во „Страданијата на младиот Вертер“ романтичарот Гете ја опишува чувствителноста како одлика на системот во кои тие неможе да се калемат.     
За симбол на чисто романтичарска душа е прикажан Вертер,претставник на граѓанската класа.Иако тој е интелектуалец и талентиран уметник сепак прилично неодговорно,интригански се однесува во младоста,изразувајќи незадоволство и во својата работа.Води распуштен живот кој набрзо ке му здодее и решава да го напуши градот,кој е симбол на цивилизираното опшество,со цел да се подобри.Заминува во природата,чувствувајќи ја како божја рајска градина и кон истата гледа со восхит.Посакувал да има иста таква божја сила како бог творец за да може таа убавина да ја пренесе на хартија поради тоа што после долго време му се јавува творечкиот импулс.Живеејќи во осаменост од далеку го набљудува народот и враќајќи се кон традицијата тој им се восхитува на луѓето. А луѓето се претставени како добри,вредни,едноставни и простодушни со пратријахално воспитување.Во ваквата изолација опкружен со вакви луѓе Вертер се чувствува прекрасно.Книгите-симбол на формалното образование тој страствено ги одбива бидејќи тоа сепак за него претставува симбол на буржоарско граѓанско опшество кое пак на човекот му дава чувство на сигурност,но ја задушува неговата креативност и слобода.Вертер овде се чувствува слободен од сите ограничувања во животот,а самата романтичарска душа Гете ке ја отслика преку неговата љубов кон Лота.Вертер се заљубува во неа, пред се поради нејзините добри особини.Таа е многу добра жена, грижлива сестра, која што по смртта на нејзината мајка го одржува своето ветување и ги одгледува своите сестри и браќа.Храбра, лојална и секогаш спремна да им помогне на другите.За Вертер таа претставува идеална љубов, но платонска бидејќи помеѓу нив нема ништо повеќе од духовен однос.Вертер како романтичар својата идеална љубов постојано ја именува како ангел и ја смета за нова цел за неговиот живот.Нема минута кога не мисли на неа.Ја доживаува како светост, како божја убавина за неговата душа,ја сака до таа мера што го засакува и секој предмет што ке го допре таа.Неговата љубов нема граници.Вертер би оправдал и убиство ако е поради искрени чувства на љубов,за разлика од Алберт свршеникот на Лота,кој се води по законот.Алберт е нотар кој ја претставува граѓанската класа и истовремено е симбол на разумот.Секои чекор во неговиот живот е премислен.Непосредно пред да дојде Алберт Вертер е сигурен дека љубовта кон Лота му е возвратена,дури никогаш не го гледал Алберт како противник.По извесно време тој станува љубоморен поради желбата саканата да биде само негова.Поради тоа чувствува грижа на совест и донесува одлука да замине во друг град каде добива службеничка работа преку мајка му.Оди во друг град само за да избега од Лота и да ја запостави деноноќната мисла за неа.Но таквиот живот не го привлекувало и не бил воопшто заинтересиран за работата.Присуствува на вечера опкружен со луѓе кои што се припадници на аристократската класа и молбата од грофот да ја напушти вечерата поради неговото неаристократско потекло крајно го разочарува Вертер и тој повторно се враќа кај својата Лота,а притоа согледува дека Лота веќе е мажена.Ја губи целата своја надеж и решава да си се врати во својот роден крај.Вертер неможел да се пронајде себеси.Поради изгубената надеж во љубовта која веќе неможе да ја оствари тој останува пријателски настроен со Лота која му подарува грижа и љубов како најдобар пријател.Спас за неговата душа нема и тој се самоубива со пиштолите кои му припаѓаа на Алберт.
Гете во ова дело ни приучтува да согледаме дека романтичарските души не се прифатени во опшеството. Таквата опшествента заедница која е помоќна од поединците ги убива нив... Нивните срца, нивната чувственост и искрените души како што беше душата на младиот Вертер.

Странствувањето на Чајлд Харолд - БАЈРОНИЗМОТ

     На крајот од XVIII и почетокот на XIX век англискиот романтизам го откри својот најзначаен претставник во една бујна, нескротлива и поетична личност на Џорџ Гордон Бајрон.
Тој со пишувањето на својата поема, Странствувањето на Чајлд Харолд, не само што ќе се прослави, туку и ќе ни претставува типичнна романтичарска индивидуална поема каде што ќе создаде лик во кој страшно ќе се преслика себе си, своите доживувања и чувства. Преку сето тоа тој ќе содаде нова појава во рамките на романтизмот, односно Бајронизмот, кој ќе претставува нов квалитет и ќе го разликува Бајрон од останатите романтичари.
     Бајрон создаде типичен романтичарски јунак, односно Чајлд Харолд, кој во родниот крај води равратен живот. Токму таквото негово однесување ќе предизвика разочараност и срам кај неговото семејство. Затоа решава да ја напушти татковината, во потрага по нови краишта, доживувања и авантури. Меѓутоа тој е свесен дека неговиот начин на живот ја предизвикал неговата оттуѓеност дури и од најблиските па затоа сега се чувствува сам, како крадец во морето. Тој заминува од својата земја, но тагата за напуштањето на родниот крај не може да ја сопре и токму поради тоа ја посветува прошталната песна каде ја соглдедуваме чувственоста на Чајлд Харолд. Тој е многу осамен обземен со болка поради недостатокот на љубов и тажен бидејќи нема по кој да тажи. Типичната романтичарска постапка ја согледуваме во неговот обегство во егзотичните земји.
Една од нив е и Португалија. Тој е восхитен од убавината на брегот на Португалија, Тихиот Океан, богатството во земјата,но тоа е една слика од далеку. Од блиску ја гледа Португалија во една многу тешка робска положба. Прекрасниот Лисабон кој секогаш поттикнувал воздишки, сега е град на беда, сиромаштија, задушувања... тоа е последица од војната, која страшно го разочарува поетот и предизвикува чуввство на непремостлива тага, која преминува во чувство на светска тага, која го следи до крајот на неговото патување.
На самиот почеток, тој е многу вохитен и од Шпанија. Восхитен е од идиличната слика на планините и овчарите на нив, но набргу потоа се разочарува. Со зачекорувањето во Севиља многу ќе го разочара начинот на живот кој го водат тамошните луѓе, ќе го разочара нивната неодговорност и блудност. По ваквата слика, авторот се труди да го рабуди хероизмот во заемниот дух на шпанците. Тој отворено ги повикува шпанците да се разбудат, да се потсетат на нивното рицарство и јунашко минато и да започнат со ослободителна борба. Токму овој поттик за слобода се јавува како трет Елемент на Бајронизмот.
Покрај поттикнување на слободарскиот дух кај шпанците, Бајрон истовремено го создава ликот на идеалниот јунак. Јунак кој ќе треба да земе оружје в рака за отпочнување ослободување на татковината, односно шпанската девојјка. Таа е непоколеблива, храбра, безкомпромисна во борбата за слобода на татковината, нејзиниот личен интерес никогаш не е пред татковината. Таа не е расколебана ниту пред смртта на саканиот и тоа станува еден поттик за своите слободи и страв за поробувачите.
Авторот исто така го крена гласот и против војната. Ги искажа ставовите, дека во војната гине само недолжниот народ и војници, поведени од оние кои ја започнуваат војната. Авторот ги проколнува сите оние кои ги започнуваат војните, кажувајѓи дека никаде нема да најдат мир освен во нивните гробови, а од друга страна ги велича големиот број анонимни жртви, и повикува на вечен помен, пофалба и сеќавање на паднатите жртви.
Неговото понатамошно патување продолжува и во Грција. И овој пат, авторот го обзема болка, тага, крајно разочарување за состојбата во Грција. Земја во која што крвопролевањето, робовладеењето, ја замениле некогашната античка култура.
Авторот очекува да ги види некогашните големи антички јунаци, но тој е разочаран и тажен бидејќи гледа еден неотпорен скршен и сиромашен народ кој едноставно го прифатил крвопролевањето од страната на турците.
Пејсажот за Албанија е сосема поинаков, тој е доста тивок и див со осамени карпести планини и орли. Неговиот впечаток за луѓето е дека тие се постојано вооружани, со крвави раце, во постојана борба за слобода. Тие се диви и сурови, онакви какви што животот ги направил во тие простори, меѓутоа кон странците се многу гостопримливи и внимателни. Авторот ја критикува нивната суровост, особено во меѓусебните односи како и положбата на жената, која што цеосно е покорена на својот маж.
Опис за македонецот, гркот, албанецот од страна на Бајрон, е многу крвав. Тие сепак припаѓаат во роблето на турците кои се најмоќни и имаат право во секој да пукаат и тие се оние кои раководат со судбините наостанатите. Поради преголемото растажување на поетот, тој не може да се помири и токму тоа го инспирирало директно да повика на борба за слобода.
     Авторот ни укажува дека никој нема да ни ја донесе слободата. Туѓата помош може да биде само замена за еден господар по друг. Токму затоа робот или поробените народи самите треба преку крвава борба да ја донесат слободата на сввојата татковина. Тоа претставува кулминацијата на борбениот, слободарски дух на Бајрон која беше всушност најважната карактеристика на Бајронизмот.

Еве тука има нешто .....и за авторот и за делото...
„Шагринска кожа“

ЛИНК

Изменето од Andjelina - 05.Декември.2010 во 23:21

Здраво ви пишувам прв пат.Се надевам ако можете некако ќе ми помогнете :)

-Ми треба анализа на песната ГЛАС од Рајко Жинзифов
ако можете напишете нешто,дајте некој линк или слично

Изменето од Nestle chocolate - 15.Ноември.2010 во 08:21