ПРАВОСЛАВЕН КАЛЕНДАР:ДЕНЕС СЕ СЛАВИ

Православните верници денеска го празнуват мачеништвото на четири римјанки Вера, Надеж, Љубов и нивната мајка Софија, а воедно и Православниот ден на вљубените – 30-ти септември.

ПЕДЕСЕТНИЦА-ДУХОВДЕН(СВ.ТРОИЦА)

„Слава на Светата, Едносуштна,  Животворна и Неразделна Троица!“

(Возглас на Утринската богослужба)

 ВО ИМЕТО НА ОТЕЦОТ И СИНОТ И СВЕТИОТ ДУХ!

Секоја утринска богослужба светата Православна Црква ја започнува со ве­ле­гласниот возглас: „Слава на Светата, Едносуштна, Животворна и Нераз­дел­­на Троица!“, зборови во кои се содржи целата суштина на нашето верување и постоење. А токму денешниот ден е ден во кој се открива Тајната на Пресвета Тро­и­ца, исто онака како што таа била откриена и при Христовото крштение. За­тоа овој ден, освен Педесетница и Духовден, се нарекува уште и Света Троица.

Колку е величествена оваа Тајна? Еднаш, блажениот Ав­гус­тин, големиот учител на Црквата, си поставил за задача да ја достигне Тајната на Света Троица. Вознемирен од таа мисла, едно утро шетајќи по морскиот брег, тој наишол на едно мало дете, кое со своите дланки црпело вода од морето и ја носело во една мала дупка, ископана на брегот во песокот. Блажениот Августин застанал и збунето го прашал момчето: „Што работиш?“. Момчето се насмеало и одговорило: „Сакам целото ова море да го пренесам во дупката“. Августин му одговорил: „Малечок, па тоа е невозможно“. „Добро, одговорило момчето, но побргу јас ќе ја достигнам својата цел, отколку што можеш ти да ја достигнеш до крај Тајната на Света Троица“. Августин сфатил дека тоа е Божји знак и заклучил дека како што е невозможно да се смести целото море во една земјена дупка, така е невозможно и Тајната на Света Троица да се смести во човечкиот ум.

Света Троица – Еден Бог по суштество и Троичен во Лица: Отец, Син и Свет Дух, се јавува како највеличествена Тајна во христијанската вера. Бог е Дух. Кога Господ Исус Христос говори дека „Бог е Дух“ (Јован 4: 24), со тоа ни докажува дека Бог е бестелесен. Неговото Божество е недостижливо. Над Тајната на Неговото битие лежи покрив и потребна е, како што вели преподобниот Симеон Нов Богослов, голема благодат од Сесветиот Дух за разбирање на сокриената Тајна.

Божеството е Едно суштество во Три Лица – Отец, Син и Свет Дух. Оте­цот го раѓа Синот и го испраќа Светиот Дух. И Отецот го именуваме Бог; и Си­нот го именуваме Бог; и Светиот Дух го именуваме Бог. Образ на Отецот е Си­нот, и образ на Синот е Светиот Дух. Затоа Христос и ни сведочи: „Кој Ме ви­дел Мене, Го видел и Отецот“ (Јован 14: 9), и кој го видел Светиот Дух, го видел Синот.

Откровението за Света Троица, по Божја милост и промисла, било сокриено до времињата на Новиот Завет, односно, до она време, додека не дојде на земјава Синот Божји, Господ наш Исус Христос, Кој пак ни посведочи: „Ако Ме бевте познавале, ќе Го познававте и Мојот Отец. А отсега Го познавате, и сте Го виделе“ (Јован 14: 7); „Верувајте Ми дека Јас сум во Отецот и Отецот е во Мене“ (Јован 14: 11).

Во Новиот Завет, пак, Господ Исус Христос, според богатството на бла­го­дат, ги умножил во нас премудроста и разумот. Тајната на божественото во­плотување ни ја посведочил и Ангел од небото, кога ѝ  рекол на Марија: „Све­ти­от Дух ќе слегне на тебе и силата на Севишниот ќе те осени; па затоа и ро­де­но­то ќе биде свето и ќе се нарече Син Божји“ (Лука 1: 35), а по Своето Вос­кре­сение, испраќајќи ги Своите ученици на проповед, Христос им рекол: „Ми се да­де секаква власт на небото и на земјата. Одете и научете ги сите народи, крште­вај­ќи ги во името на Отецот, и Синот, и Светиот Дух“ (Матеј 28: 18-19).

Православната Црква учи дека секоја тајна, која се од­несува на Божеството и духовниот живот, се достигнува само преку очисту­ва­ње­­то на нашиот живот од гревовите. Навистина тешко е за човечкиот разум да сфа­­ти како може Бог да е Троичен во Лица, а Еден по суштество. Како може три да биде едно, а едно да биде три. Да се сфати тоа навистина е тешко, но за­тоа, пак, тоа е тајна. Тајните го окружуваат човекот во текот на целиот негов жи­­вот. Зарем ние сè знаеме што се случува во овој материјален свет, па сега да за­­поч­неме да ги откриваме тајните и во духовниот свет? Зарем можеме да сфа­ти­­ме како може во една капка вода да живеат милиони живи суштества? Не, сè до­­дека не погледнеме во микроскопот и кога во тоа самите ќе се увериме. И не на­­празно премудриот Соломон уште во Стариот Завет вели: „Со мака го раз­би­ра­­ме она што е во нашите раце, а што има на небесата – кој испитал?“ (Мудр. 9: 16).

Човекот, иако е богоподобно суштество, сепак е ограничен и може да го дознае само она, кое Бог благоволи да го открие. За да ги достигне Божестве­ни­те тајни, потребно е човекот, пред сè, да влезе во сферата на божествената ду­ховност, зашто само преку подобно можеме да го спознаеме подобното. Пазителката на Божественото Откровение – светата Христова Црква, го води човекот по патот на постојаното познание. Таа постојано во помош ни испраќа споредби и симболи. Бог нам ни се открива онолку, колку што е потребно за нашето спасение. Затоа, пак, симболи и споредби за постоењето на Света Троица ние можеме да видиме насекаде околу нас.

Секоја материјална творба, од било каква природа и форма, мора да ги има трите параметри: „број, мерка и тежина“, како што ни сведочи повторно премудриот Соломон (Мудр. 11: 21). Независно од нивните менувања, сепак, остануваат овие три параметри.

Да ја погледнеме и водата: таа е иста и при изворот, и во реката и во морето, каде што се влева. По својата суштина таа е една и иста, без разлика каде се наоѓа, зашто изворот си останува извор, реката река, а морето море. Ако размислуваме и за сонцето, ќе сфатиме дека тоа се состои од самиот објект – сонце, од светлината која излегува од него и од топлината, која ја чувствуваме и неи на земјава. Тоа се три различни својства во едно суштество. Светлината не е сонце, сонцето не е топлина, а сепак, тие во исто време се неразделни и различни. Да го погледнеме и дрвото: тое е една творба, која започнува со корен, се развива преку столбот и завршува со плодовите. Три различни нешта во едно. Сето ова, пак, не ја решава Тајната за познавање на троичното Единство, но му помага на човечкиот разум, преку симболи и споредби, донекаде да проникне во Тајната.

Сите овие симболи и споредби, нема да имаат никаква корист за нас, ако ние не навлеземе во суштината на духовниот живот. Познанието на Бога – тоа е животот. Христос вели: „Животот вечен е тоа, да Те познаат Тебе Единиот вистински Бог, и испратениот од Тебе Исуса Христа“ (Јован 14: 3). Отецот му се открива на светот како Творец, кој го створи светот од ништо; Божјиот Син – Христос се открива на светот како Креатор на сè што е створено, Кој на сè што постои дава форма и убавина; Светиот Дух се открива на светот како Животворец и подател на благодат. Тајната на Света Троица нам ни ја јавува светата Црква, Христовата Невеста. Ние зависиме од Света Троица, како што зависат зраците од сонцето.

Тајната на Света Троица ни го открива и примерот на единство, по образот на единството на Света Троица. Единството на Света Троица го благословува и просветува човечкото единство, зашто секоја душа „свети преку свештенотајната на Троичното единство“, како што пее и црковната песна. Оттука се раѓа почитта и љубовта која луѓето се должни да ја имаат кон Бога и кон ближните, познавајќи го Законот Божји. Ако ние во себе го немаме образот на Света Троица, тогаш ние ќе бидеме безопределени предмети, творби без автор, бледи отпечатоци и копии без оригинал.

Сепак, ние сме образ на Света Троица и нашето тело е Божји храм. Да бидеме достојни носители на образот и Божјото подобие, достојни за Отецот, Кој нè создаде; достојни за Синот, Кој нè избави од гревот; достојни за Светиот Дух, кој нè освети и просвети. Амин!