ВЛАСТА НЕМА СЛУХ ЗА ВИЕТНАМСКИОТ СИНДРОМ

ПОСТРАУМАТСКИ СИНДРОМ РАЃА АГРЕСИЈА КАЈ ПОЛИЦИЈАТА

Полициски специјалци како темпирани бомби

Многу од припадниците на специјалната единица „Тигар“ кои учествувале во конфликтот од 2001 година боледуваат од пострауматско растројство, вели Стојанче Ангелов, поранешен заменик-командант на единицата

Убиства, тепачки по кафеани, насилничко однесување, разбојништва и серија други кривични дела им се припишуваат на дел од припадниците на специјалните полициски единици во Македонија. Без разлика дали се припадници на единицата „Тигар“, на специјалната единица за уличен криминал „Алфа“ или, пак, на Единицата за брзо распоредување (ЕБР), дел од нив се сторители на сериозни инциденти, кои не ретко во сенка ги ставаат сите нивни успеси при борбата со криминалците, спасувањето давеници или, пак, исчезнати на планина.

Не ретко полициските специјалци имаат криминално досие дебело колку што е дебела листата со успешните акции во кои учествувале. Стојанче Ангелов, поранешен заменик-командант на единицата „Тигар“, вели дека голем дел од припадниците на оваа единица кои учествувале во конфликтот од 2001 година боледуваат од пострауматско растројство. Според него, тие се темпирани бомби што може да експлодираат во секое време и токму затоа треба сериозно да се работи на нивна рехабилитација.

И полицискиот специјалец Игор Спасов (33), кој е осомничен дека го убил младиот Мартин Нешковски (22), е долгогодишен припадник на единицата „Тигар“ кој учествувал во конфликтот. Ангелов тврди дека Спасов учествувал во стресни ситуации пред и по војната и тоа оставило сериозни последици кај него.

- Го осудувам овој грозоморен чин за кој нема оправдување. Но одговорност нема само кај осомничениот, туку и кај државните органи. Што барал припадник на оваа елитна единица како обезбедување на партиска прослава. Државните институции се виновни бидејќи, иако четири години алармираме за постоење на пострауматско растројство, никој не не сфаќа сериозно - вели Ангелов.

Тој смета дека овој инцидент, да не бил поврзан со изборите, ќе поминел незабележано.


Трајно нарушување

Анонимната анкета од пред две години што ја направиле Факултетот за безбедност и „Достоинство“, покажува поразителни резултати со психичката состојба на учесниците во воениот конфликт од 2001 година. Анкетата била спроведена на 700 испитаници што биле на првата борбена линија за време на конфликтот. Агресивноста како карактерна црта била присутна кај 82 отсто испитаници, а агресивноста како состојба кај дури 77 отсто од испитаниците. Најдрастично е што дури кај 33 отсто, т.е. кај секој трети испитаник, биле присутни агресивни реакции, односно тоа се луѓе кои лесно можат да преземат агресивни мерки.

- Случајот со момчето не е прв, а имало и други форми на насилство од страна на полициски припадници. Тврдам дека ова и во иднина ќе се повторува ако не се преземе нешто конкретно, бидејќи пострауматскиот синдром е трајно растројство - вели Ангелов.


Спасов немал психички проблеми

Според министерката за внатрешни работи Гордана Јанкуловска, специјалните единици во МВР, покрај проверката на физичката подготвеност и познавањето на прописите, имаат и задолжителна специјална проверка од психолог.

Таа објаснува дека во специјалните единици има вработено лекари и стручни лица, а за другите вработени прегледите се вршат во јавните установи.

- Во конкретниот случај, кај специјалецот Спасов на последниот психофизички тест не биле забележани никакви нарушувања на психофизичката способност, а ако биле утврдени тој ќе бил прераспределен на друго работно место. Ова не е прв случај на насилство од специјалци, но е прв што е расветлен. Некои слични случаи останаа нерасветлени во минатото - вели Јанкулоска.

Од друга страна, поранешниот заменик-командант на единицата „Тигар“, Ангелов, вели дека во единицата нема никакви задолжителни тестирања.

Со прегледите за вработување во службите чии вработени носат оружје може да се откријат покрупни психолошки и психијатриски проблеми, но на поситните мора да се укаже, велат експертите. Психијатарот Сашо Стојчев од Градската болница „8 Септември“ професор на Медицинскиот факултет, вели дека на редовните приемни прегледи се вршат рутински тестови. За случаи на агресивност од љубомора и на нетрпение мора да се реагира.

- Испитувањата вообичаено се состојат од психолошки тестови, индивидуални прегледи, невропсихијатриски прегледи и психолошко интервју. Се оценуваат интелектуалната ефикасност и емотивната зрелост, но тие тестови не се 100 отсто сигурни. Денес границата на агресија е многу ниска, луѓето се напнати и револтирани. За измени во однесувањето, зголемување на агресивноста и за други проблеми мора да се укаже од матичната единица, полициска станица или лицето само да оди на разговор - вели Стојчев.

Според него, во Армијата се прават поригорозни психолошки тестови за разлика од МВР.

- Во полицијата пребрзо се вработуваат кадри без тестирање, а мора да се исклучат и партиските влијанија при вработувањата. Ние како Градска болница од годинава мупонудивме на МВР да имаат психофизички прегледи кај нас. До сега беше тестиран нуркачкиот тим од специјалната едницата „Тигар“ - изјави Стојчев.

Народниот правобранител Иџет Мемети вчера го осуди убиството на 22-годишниот Мартин Нешковски и побара случајот целосно да се расветли, а постапката да се води транспарентно.

- Загрижува фактот што сторителот е припадник на орган кој е должен да ја заштитува сигурноста и безбедноста на граѓаните и да го чува јавниот ред и мир. Постапките да се водат на најтранспарентен начин - велат од канцеларијата на народниот правобранител.

Инаку, истрагата утврдила дека во понеделникот 40 минути по полноќ на плоштадот Македонија, додека се одржувала манифестација „Баскер фест“ и прослава по завршувањето на парламентарните избори, дошло до расправија меѓу „тигарот“ и младиот Мартин. Момчето почнало да бега кон оградениот дел на плоштадот, а специјалецот го бркал. Мартин паднал, осомничениот се доближил до него и почнал да го тепа со тупаници и со клоци. Од ударите Мартин паднал во несвест. Осомничениот го кренал од плочникот и го седнал на една од клупите и од продавачката на штандот побарал вода за да го разбуди. Потоа од двајца полицајци што патролирале во близина побарал да се јават во Итната медицинска помош. Тројцата го фатиле Мартин под рацете и го пренеле на тревниот дел од паркингот пред МЕПСО и се обиеле да го реанимираат. По ова, осомничениот заминал од местото и ги оставил полицајците да го чуваат и да ја чекаат екипата на брзата помош. Кога пристигнале лекарите, констатирале смрт кај момчето.

Неофицијално, специјалецот Спасов учествувал во убиството на Диме Ицковски-Поштарот, поранешен припадник на „Лавовите“, кој беше ликвидиран во март 2006 година. Овој настан предизвика бурни реакции во јавноста.