На денешен Ден

1598.- Роден е шпанскиот сликар Франциско де Сурбаран, еден од најзначајните уметници на 17. век, кој со силната реалистичка постапка најчесто сликаше религиозни митови. Беше врвен барок-мајстор со, за тој период карактеристичен, изразит контраст на светлина и темнина.

1781.- Во Севиља, во Шпанија, последен пат беше спроведено јавно спалување од страна на инквизицијата. Тоа беше римокатоличка институција која истражуваше разни видови на вероискривување познато по бруталноста. Последното лице обвинето дека е јеретик е осудено во Шпанија од страна на инквизицијата во 1826 година.

1829.- Во Прилеп е роден Марко Цепенков, еден од најистакнатите собирачи на македонскиот фолклор. Неговата автобиографија претставува богат избор за проучување на целокупниот живот на Прилеп од тоа време. Творештвото на Цепенков е собрано во десет книги. Умре во Софија, на 29 декември 1920 година.

1867.- Во Варшава е родена Марија Склодовска - Кири, француски научник со светски глас, од полско потекло. Од големата маса уранска руда таа и нејзиниот сопруг Пјер Кири успеаја да издвојат нов метал-радиум. Во 1903 година Марија Склодовска - Кири доби Нобеловата награда за физика, а во 1911 година заедно со сопругот и Нобеловата награда за хемија. Умре во Санселмоз, на 4 јули 1934 година.

1879.- Во Ивановск е роден Лав Троцки, еден од водачите на Октомвриската социјалистичка револуција во Русија. Беше убиен во Мексико, на 21 август 1940 година.

1888.- Во Штип е роден Панчо Михајлов, македонски револуционер, војвода, новинар и поет, книжевник и фолклорист,водач на Пиринското востание кое по наредба на ВМРО и Тодор Александров го завзема и Бугарскиот град Ќустендил. Убиен е во Софија на 14 јуни 1925 година.

1913.- Роден е францускиот писател Албер Ками, добитник на Нобеловата награда за книжевност во 1957 година. Неговото книжевно дело е засновано на идеите на сите присутни парадокси на современиот свет.  Смислата ја пронаоѓаше во творењето. Позната е неговата изрека „да се твори значи да се живее двапати“. Загина во 1960 година во сообраќајна несреќа Дела: романи „Странец“, „Куга“, „Пад“, театарските парчиња „Калигула“, „Неразбирање“, есеи „Свадба“, „Писма на германскиот пријател“, „Побунетиот човек“ и други.  

1917.- Во Санкт Петербург избувна Октомвриската социјалистичка револуција во Русија (наречена е Октомвриска по стариот календар - 25 октомври 1917 година). Со истрелите на крстосувачот „Аврора“ и истовремениот јуриш на „Змискиот дворец“ започна победата на Октомвриската социјалистичка револуција во Русија.

1944.- Ослободени се градовите Охрид и Гевгелија.

1944.- Во Битола излезе првиот број на списанието за жени „Македонка“, орган на Антифашистичкиот фронт на жените на Македонија. Од 1953 година излегуваше под наслов „Просветена жена“, а од 1991 година како месечна ревија под имено „Жена“.

1945.- Во Скопје излезе првиот број на „Пионерски весник“, весник на Главниот одбор на НОМСМ. Редактор на весникот беше Јонче Јосифовски.

1946.- Заврши првата сојузна работна акција на тогашна Југославија, на железничката пруга Брчко - Бановиќи. Со околу 70.000 учесници од целата земја и 2.000 од странство беше изградена за 190 дена пругата долга 90 километри.

1947.- Во Горна Џумаја (денешен Благоевград) со изведувањето на пиесата „Печалбари“ од македонскиот писател Антон Панов официјало ја започна својата дејност Обласниот македонски народен театар. Тоа беше прв македонски професионален драмски ансамбл не само во споменатиот град, туку и во Пиринска Македонија. Театарот работеше на македонски литературен јазик.

1956.- Генералното собрание на Обединетите нации ја изгласа резолуцијата со која на Велика Британија, Франција и Израел им беше наложено да ги повлечат трупите од Египет.

1966.- Кинеските дипломати по советските критики  упатени кон владата на Кина во знак на протест ја напуштија прославата на Октомвриската револуција во Москва.

1972.- ФР Германија и ДР Германија, по 23 години заемно непризнавање, решија да воспостават формални односи.

1973.- САД и Египет воспоставија полни диполоматски односи кои беа прекинати по шестодневната војна во 1967 година, во која израелската армија ги победи египетските сили и го зазеде Синај (вклучувајќи ја и Газа), Западниот брег, Голан.  

1980.- Умре американскиот филмски глумец Стив Мек Квин. Најчесто играше во авантуристички филмови. Филмови: „Седумтемина величенствени“, „Синсинати Кид“, „Бег“, „Пеперутка“, „Том Хорн“, „Ловец“.

1987.- Претседателот Хабиб Бургиб, кој беше на власт од 1956 година кога Тунис стана независен, со државен удар без пролевање крв го собори неговиот премиер Зин ел Абидин Бин Али. Овој чин тој го оправда со толкувањето дека 84-годишниот лидер е сенилен и не е способен да владее. Бургиб во 1974 година е прогласен за доживотен престседател на Тунис.

1990.- Мери Робинсон стана првата жена претседател на Ирска.

1992.- Умре словачкиот државник Александер Дубчек, водач на Движењето за рефрми во Чехословачка кон крајот на шеесетите години од 20. век, познато како „Прашка пролет“. По падот на комунистичкиот режим во 1989 година беше избран за претседател на чехословачкото собрание.

1993.- Шпанецот Федерико Мајор, со голем број гласови повторно е избран за генерален директор на УНЕСКО.

1995.- Во хотелот "Мармора" во Истанбул беше потпишан Договор за формирање Мешовит македонско-турски деловен совет. Советот е формиран со цел да ги разрешува сите пречки во трговската соработка меѓу Република Македонија и Република Турција.

1996.- Падот на нигерискиот патнички авион „боинг 727“ кој се случи на 40 километри источно од Лагос не го приживеја никој од 142 патника и членови на екипажот.

1998.- По десетдневната носталгична мисија на Земјата слета спејс шатл „Дискавери“ во чија посада беше 77-годишниот ветеран на американската астронаутика Џон Глен. По 36 години ова беше прв Гленов вселенски лет.

2001.- Белгиската авиокомпанија „Сабена“ по 80 години од постоењето, беше принудена, прва од европските национални воздухопловни превозници по терористичкиот напад на 11 септември во Њујорк да  соопшти дека банкротирала.

- Светски ден на дијабетесот

565.- Умре византискиот цар Јустинијан I  наречен Велики, кој се прослави со кодификација на римското право, голем градител и освојувач. Во 537 година ја изгради црквата Аја Софија, најголема во Константинопол, која по освојувањето на градот во 1453 година Турците ја претворија во џамија. Кемал Ататурк од неа направи музеј.

1263.- Умре Александар Невски, новгородски кнез, руски војсководец и познат руски народен јунак. Ја победи шведската војска на реката Нева во 1240 година, а во 1242 година ги порази германските рицари „Мечоносци“ на замрзнатото Чудско Езеро и така го запре германското средновековно напредување кон исток. Роден е на 30 мај 1220 година.

1533.- Шпанските освојувачи под командата на Франциско Пизар го зазедоа градот Куско, престолнина на царството на Инките.

1716.- Умре Готфрид Вилхелм Лајбниц, германски математичар и филозоф. Покрај овие две науки се занимаваше и со хемија, историја, биологија, психологија, политика и со рударство. Во многу од овие области даде значаен придонес. Тој е конструктор на сметачка машина што можела да собира, одзема, множи, дели, степенува и вади квадратен и кубен корен. Позната е неговата филозофска мисла: „Постојниот свет е најдобар од сите можни светови“. Роден е на 1 јуни 1646 година.

1770.- Шкотскиот истражувач Џејмс Брус откри дека Синиот Нил извира од езерото Тана во северозападна Етипија.

1765.- Роден е Роберт Фултон, северноамерикански инженер и пронаоѓач. Ја конструира првата машина за предење на лен, во 1807 година го изгради првиот употреблив параброд „Клермонт“, кој заплови во реката Хадсон кај Њујорк, а творец е и на првиот воен брод на пареа. Умре на 24 февруари 1815 година.

1831.- Во Берлин умре Валхелм Фридрих Хегел, најистакнат претставник на германската идеалистичка филозофија. Со своите сфаќања за дијалектиката, тој изврши позитивно влијание врз напреднатата европска и шведска мисла. Негови најпознати дела се "Филозофија на духот", "Логика", "Естетика" и други. Роден е во Штутгарт, на 27 август 1770 година.

1840.- Роден е францускиот сликар Клод Моне, еден од основачите на импресионизмот. Според неговата слика „Импресија, излез на сонцето“, изложена во 1874 година во Париз, целиот сликарски правец го доби називот импресионизам, чиј најдостоен и највлијателен претставник е самиот тој. Изврши огромно влијание врз европското сликарство.

1847.- Во Швајацарија изби граѓанска војна меѓу Швајцарската конфедерација и седум римокатолички кантони. Војната заврши истиот месец со пораз на Зондербунд.

1863.- Роден е белгискиот хемичар Лео Бакеланд. Лео Бакеланд го откри бакелитот, кој е совршен изолатор, а тоа овозможи развој на пластичната индустрија.

1884.- Умре Алфред Едмонд Брем, германски природонаучник и зоолог. На патувањата низ Европа, Африка и Мала Азија собра огромен материјал и го објави во своите дела за животните "Животинско царство", "Животот на птиците" и "Шумски животни".

1889. - Роден е Џавархарлал Нехру, индиски државник, еден од основачите на политиката на неврзувањето. Беше близок соработник на Ганди. По завршувањето на Втората светска војна стана премиер и министер за надворешни работи во Индија, тогаш уште британски доминион, а од 1950 година претседател во Владата на независна Република Индија. Го формираше таканаречениот индиски пат во социјализмот и како протагонист на антиблоковската политика остана еден од најсветлите ликови на современата светска историја. Умре на 27 мај 1964 година.

1891.- Роден е канадскиот филозоф Фредерик Грант Бантинг, кој заедно со Чарлс Бест во 1921 година  со инсулинот овозможија лекување на таа дотогаш смртоносната шеќерна болест. Во 1923 година заедно со Џонсон Меклаунд ја доби Нобеловата награда за медицина, но сметајки дека за инсулинот е повеќе заслужен Бест од Меклаунд, својата награда ја подели со Бест.

1897.- Во ноќта меѓу 14 и 15 ноември една разбојничка група од Бугарија, која броеше 26 лица, раководена од Коте Голчев од Берово, изврши напад на куќата на Ќазим бег во Виница. Поради отпорот што го даде Ќазим бег, почна борба во која тој беше убиен. Разбојниците ограбија пари и скапоцености во вредност од околу 600 турски лири. Уште при влегувањето во Виница, разбојниците го убија полјакот Ѓорѓи, кој беше член на ТМРО. Така почна таканаречената „Виничка афера“, што имаше големи последици за ТМРО и за населението од тој крај.

1981.- Томаш Масарик е избран за прв претседател на Чехословачка.

1922.- Роден е египетскиот дипломат Бутрос Бутрос Гали, генерален секретар на Обединетите нации од 1992 до 1996 година.

1935.- Претседателот на САД Френклин Рузвелт објави дека во 1946 година Филипини ќе добијат независност. До 1898 година Филипини беа шпанска, а потоа колонија на САД.

1935.- Роден е јорданскиот крал Хусеин, владетел со „најдолг стаж“ во арапскиот свет. На престолот на Јордан стапи во 1952 година, со неполни 17 години.

1940.- Во напад на германската авијација во Втората светска војна врз британскиот град Ковентри загинаа повеќе од илјада луѓе и е разурната средновековна катедрала (соборна црква).

1941.- Во близина на Гибралтар во Втората светска војна потона британскиот носач на авиони „Арк Ројал“ кој претходниот ден беше торпедуван од германската подморница.  

1944.- Група македонски артисти организирани во полупрофесионалниот ансамбл "Кочо Рацин" во Битола, на македонски јазик ја изведоа едночинката "Ѓоре Магаревски", од современиот македонски писател Владо Малески. Со тоа беше означено раѓањето на Народниот театар во Битола и раѓањето на драмската уметност во Македонија.

1946.- Умре шпанскиот композитор и пијанист Мануел де Фаља, чии дела се синтеза на андалузиската народна музика и францускиот импресионизам. Мануел де Фаља настојуваше шпанската музика да ја ослободи од вековното италијанско влијание. Во Франција ги компонирал популарните дела „Ноќи во шпанските градини“ и „Седум шпански народни песни“, а по враќањето во татковината изведени беа балетите „Љубов на волшебничките“ и „Трирогиот шешир“. Разорачарен од генералот Франциско Франк по граѓанската војна, во 1939 година замина за Аргентина во која остана се до крајот на животот.

1948.- Роден е англискиот принц Чарлс, наследник на британскиот престол.

1951.- Во Милфорд, САД, умре Луј Адамич, американски писател од словенечко потекло. За време на Втората светска војна своите литературни и политички сили ги посвети на НОВ на народите на Југославија. Роден е во Блато, Словенија, на 21 март 1898 година.

1955.- Умре американскиот писател Роберт Емет Шервуд. Тој во драмите пишувани по Првата светска војна се осврнува на пацифичките повоени разочарувања и се залагаше за мир во светот. Подоцна, соочен со навлегувањето на нацизмот, се залагаше за војна со која светот би се ослободел од нацистичката тиранија. Дела: „Идиотова радост“, „Нема да има ноќ“, сценарио за филмовите „Духот патува на Запад“, „Најдобрите години од нашиот живот“.

1960.- Во судир на два патнички воза во Чехословачка загинаа 11 луѓе.

1970.- Од циклонот што зафати делови на Источен Пакистан загинаа околу 175.000, а исчезнаа околу 3.000 луѓе.

1979.- Во провинцијата Корасан, источен Иран, во земјотрес загинаа најмалку 385 луѓе.

1984.- Во Лос Ангелес е уапсен нацистичкиот воен злосторник Андриј Артукович, министер за внатрешни работи на Независна Држава Хрватска во Втората светска војна. Живееше во САД од 1948 година каде стаса со лажно име. Американските власти упорно се оглушуваа на барањето на Југославија за екстрадиција, па дури на 12 февруари 1986 година го испорачаа. На судењето во Загреб беше обвинет за некои поединечни злодела, но не и за геноцидот врз Србите, Евреите и Ромите. На 14 мај 1986 година беше осуден на смрт, но казната не беше извршена. Умре во затвор неполни три години подоцна.

1988.- Палестинското собрание ја прифати резолуцијата 242 на Обединетите нации со што посредно го призна Израел и се одрече од тероризам.

1989.- Црнечкото движење СВАПО убедливо победи на првите избори во Намибија.

1991.- По цели 13 години бегство, Пине Нород Сиханук се врати во Камбоџа.

1994.- Тропската олуја „Гордон“ усмрти најмалку 829 луѓе на Хаити.

1995.- На свечен начин во Индустриско-трговската комора на Руската Федерација, на претставникот на Стопанската комора на Македонија во Москва, му беа предадени акредитивите, со што и официјално е регистрирано нејзиното претставништво.

2001.- Пет репулбики наследнички на СФРЈ се договорија за наследство од 74,5 милиони монетарно злато. Првиот дел од останатиот имот на поранешната заедничка држава е проценет на околу две милијарди долари.

2002.- Првпат во историјата на папството, поглаварот на римокатоличката црква се обрати во италијанското собрание.

2002.- Потпретседателот на Кина Ху Џинтао стана новиот генерален секретар на Комунистичката партија на местото на Џанг Цемин кој со целата стара гарда се повлече по 16. конгрес на владејачката партија.

2006.- Собранието на Јужна Африка ги легализира хомосексуалните бракови.

1602.- Роден е германскиот физичар и пронаоѓач Ото фон Герике. Тој прв го демонстрираше вакуумот и го прикажа прочуениот експеримент за воздушниот притисок. Ото фон Герике ги изуми воздушната пумпа, воздушната вага и барометар.

1616.- Францускиот кардинал Арман Ришел стана шеф на диломатијата и министер за војна. Како семоќен министер на кралот Луј XIII си постави за цел Франција да ја направи првата силна држава во Европа и ја поведе во Триесегтодишната војна за да го ослабне Германското царство. Продолжи со колонијалното ширење на Франција, го ограничи влијанието на папата во државните работи и го задуши востанието на хугенотите.

1759.- Британската флота ја порази француската флота во заливот Киберон во текот на седумгодишната војна. По овој пораз Франција го изгуби преостанатиот дел од Канада и мораше да се повлече од Индија во корист на Британија.

1780.- Велика Британија и објави војна на Холандија бидејќи на американските бунтовници во бродовите им дотураше француско и шпанско оружје.

1818.- Латиноамериканскиот револуционер и државник Симон Боливар ја објави независноста на Венецуела од Шпанија.

1858.- Во Морбака, област Вермланд, е родена Селма Отилија Ловиса Лагерлеф, шведска писателка, прва жена добитник на Нобеловата награда за литература во 1909 година. Умре во Морбака, на 16 март 1940 година.

1865.- Во Рио де Жанеиро умре Франческо Маноел да Силва, бразилски композитор. Роден е во Рио де Жанеиро, на 21 февруари 1795 година.

1870.- Германските сили го опколија Париз за време на Француско-пруската војна, во која Франција претрпе низа порази.

1873.- Се соединија соперничките градови Будим, на десниот брег на реката Дунав и Пешта, на левиот, па така е создаден единствениот град Будимпешта, денес главен град на Република Унгарија и еден од најубавите градови во средна Европа.

1894.- Умре рускиот композитор и пијанист Антон Григоријевиќ Рубинштајн, основач на Конзерваториумот во Петроград, еден од најголемите пијанисти на 19. век. Компонираше опери, клавирски композиции, соло песни.

1903.- Во Честахов, Полска, е родена д-р Елена Етингер Каваева, еден од основположниците на медицинската заштита на охридско-струшкиот крај и во Македонија, активен учесник во Октомвриската социјалистичка револуција во Русија, личен пријател на Ленин и помагач на НОВ. Заедно со својот сопруг д-р Владимир Каваев влезе во енциклопедијата на медицинските науки. Умре во Охрид, на 2 февруари 1983 година.

1906. - Во Велес е роден Живко Фирфов, македонски етномузиколог, композитор, музиколог, диригент и музички деец. Музичка школа заврши во Белград во 1931 година. Во 1939 година ја објави својата прва етномузиколошка студија во списанието "Музика", за интерпретација на македонската народна песна и за мелогравската постапка при нејзиното собирање. Особено беше ангажиран во создавањето на Ансамблот за народни игри и песни на Македонија "Танец". Умре во Скопје на 21 јули 1984 година.

1910.- Умре рускиот писател Лав Николајевич Толстој, еден од најголемите книжевници во историјата. Првото дело го напиша на Кавказ, каде како доброволец се бореше против Турците. По Кримската војна, во која беше офицер, се повлече на семејниот имот Јасна Пољана. Дела: „Војна и мир“, „Ана Каренина“, „Козаци“, „Кројцерова соната“, „Хаџи Мурат“, „Народни приказни“, „Царството на темницата“, „Мојата исповед“, „Не можам да молчам“ и други.

1916.- Во Дебар е роден Васил Куноски, македонски писател. Неговото поетско дело за деца е мошне обемно. Првата негова објавена книга (во 1950 г.) е поемата „Волшебното ливче“, а последната е публикувана во 1984 година со наслов „Оро весело“ (поезија за предучилишна возраст). Умре во Скопје, на 13 јуни 1993 година.

1919.- Во Берлин илегално почна Првиот меѓународен конгрес на младинските организации на 13 земји на кој е основана Комунистичката младинска интернационала.  

1925.- Роден е американскиот политичар Роберт Френсис Кенеди, кој стана министер за прада кога неговиот брат Џон беше избран за претседател на САД. Беше убиен во Лос Анѓелес во 1968 година во текот на претседателската кампања, по неполни пет години од атентатот во кој беше убиен неговиот брат. Од 1951 работеше во криминалистичкиот уред на Министерството за правда, а во 1954 година стана член на Постојаниот сенаторски истражен поткомитет. Од 1961 до 1964 година беше министер за правда, по што во државата Њујорк беше избран за сенатор.

1925.- Родена е руската балерина Маја Михајловна Плисецкаја, која го спои традиционалното руско кореографско школо со модерните текови на рускиот балет. Како долгогодишна примабалерина во театарот „Болшој“ во Москва, креира исклучителни играчки сензибилни партии на класичниот репертоар како што се „Дон Кихот“, „Лебедовата смрт“, „Лебедово езеро“, „Ромео и Јулија“, „Иван Грозни“, а со сопругот композиторот Родион Шчедрин, ја постави балетската верзија на „Ана Каренина“ на Толстој.

1945.- Пред Меѓународниот суд во Нирнберг започна судењето на нацистичките воени злосторници. Одговараа 24 германски воени злосторници, од кои 12 беа осудени на смрт со бесење, тројца беа ослободени, еден изврши самоубиство во затвор, а на другите им беа изречени времени казни. Процесот е значаен како прв во историјата во кој агресијата е осудена како злосторство против човештвото, а виновниците казнети.

1945.- Сојузната контролна комисија дозволи преселување на шест милиони Германци од Полска, Чехословачка и Унгарија во Западна Германија.

1947.- Во Лондон се венчаа принцот Филип Маунтбатен и принцезата Елизабета, која пет години подоцна стапи на биртанскиот престол како кралицата Елизабета Втора.

1952.- Во Неапол умре Бенедето Кроче, италијански филозоф, историчар, литературен критичар и државник. Се обиде да го ревидира марксизмот и отворено истапуваше против него, а беше и противник на фашизмот. Најпознати негови дела се „Филозофијата како наука“; „Филозофијата на практиката, економијата и етиката“ и „Историјата како приказна за слободата“. Роден е во Пескасерол, на 25 февруари 1866 година.

1959. - Генералното собрание на Обединетите нации ја усвои Декларацијата за правата на детето, документ со кој се утврдени не само принципите за заштита на децата во светот, туку е и основан за помош на милиони деца. Со текот на годините со финансиска помош од Детскиот фонд се опремени многу здравствени центри во светот.

1959. - Велика Британија, Норвешка, Шведска, Данска, Австрија, Португалија и Швајцарија во Стокхлом потпишаа Конвенција за формирање Европско здружение за слободна трговија (ЕФТА).

1962.- Претседателот на САД Џон Кенеди ја укина американската воено-поморска блокада врз Куба, со што беше завршена Кубанската ракетна криза. Во текот на Кубанската ракетна криза, светот се најде на работ на атомски судир помеѓу САД и Советскиот Сојуз.  

1947.- Во првата несреќа на патничкиот авион „Боинг 747“, кој се урна по полетувањето од аеродромот во главниот град на Кенија, Најроби, во авионот на западногерманската компанија „Луфтханза“ загинаа 59 луѓе.

1970. - Излезе првиот број на "Екран", како неделен колор прилог на весникот "Нова Македонија" за ТВ, филм, радио и естрада. Од бр. 226 од 14 март 1975 година излегува одделно од "Нова Македонија" како ревија за РТВ, филм, сценски уметности и естрада.

1975.- Умре Франциско Франко, долгогодишен диктатор во Шпанија. Роден е во офицерско семејство и успешно ја продолжува семејната традиција. Се покажа како ретко вешт офицер во текот на војната во Мароко. Во 1926 година стана генерал, најмлад во историјата на Шпанија. Беше изразито монархистички и католички ориентиран. Кога беше воведена републиканската влада со прокомунистички склоности тој покрена вооружена буна со цел обнова на монархијата. По тригодишната граѓанска војна во 1939 година го скрши отпорот на демократски избраниот републикански поредок и воспостави режим кој траеше се до неговата смрт во 1975 година.

1979.- Околу 300 вооружени шиитски бунтовници упаднаа во големата џамија во Меки, од каде со големо крвопролевање на 4 декември истата година ги истера саудсиката армија.

1980.- Во Кина почна судењето на „четиричлената банда“ која ја предводеше Дјанг Чинг, водовица на претседателот, обвинета за предавство и злосторство во текот на Културната револуција од 1966 до 1976 година.

1981.- Рускиот велемајстор Анатолиј Карпов ја задржа титулата светски првак во шах, со победа во мечот во Италија со неговиот поранешен сонародник велемајсторот Виктор Корчној.

1991.- Во Скопје, во Собранието на Република Македонија, свечено е прогласен Уставот на Република Македонија, усвоен на 17 ноември 1991 година.

1992.- Во кралскиот дворец во пожар за малку целосно ќе изгореше Виндзорскиот замок. Палатата во Виндзор е една од најголемите знаменитости во Велика Британија.

1993.- Авионот од типот „јак-42“ на авиокомпанијата „Авиоимпекс“, кој леташе на релацијата Женева - Скопје и поради магла на скопскиот аеродром беше пренасочен кон Охрид, се урна на околу четири километри од пистата, меѓу селата Горно Лакочереј и Оровник. Во несреќата загинаа 116 патници и членови на екипажот, преживеа само еден патник.

1995.- Хелсиншкиот комитет за човекови права на Република Македонија, стана полноправен член на Меѓународната Хелсиншка Федерација, беше речено на Годишното собрание на Меѓународната Хелсиншка Федерација во Истанбул.

1995.- На претседателските избори во Полска кандидатот на левицата Александар Квашњевски го победи долгогодишниот шеф на државата Лех Валенса.

1998.- Во Москва умре Ристо Бајалски, македонски новинар, новинар во весниците „Нова Македонија“, во „Борба“, во „Политика“ и во други весници. Тој е основач и уредник на спортскиот весник „Спортист“ (1955-1958 година) што го издаваше НИП „Нова Македонија“. Роден е во селото Стојаково, Гевгелиско, на 7 април 1926 година.

1998.- Во Санкт Петербург во атенат е убиена Галина Старовојтова, еден од лидерите на либералните депутати во Думата (Долниот дом на руското Собрание).

1999.- Кина го лансираше својот прв вселенски брод без човечки екипаж.

2001.- Умре Борко Темелкоски - Лилјакот, народен херој на Југославија, од Македонија, општествено-политички работник. Роден е во Прилеп, на 20 декември 1919 година.

2003.- Во две експлозии кои исламските терористи ги подметнаа во центарот на Истанбул, пред британскиот конзулат и претставништвото на британската банка HSBC, загинаа 27 луѓе, вклучувајќи го и британскиот конзул. Одговорноста заеднички ја презедоа Ал каеда и турската милитантна група „Исламски фронт на борците на Големиот Исток“.

2006.- Умре американскиот режисер Роберт Алтман, автор на популарните филмови како што се „МASH“, „Нешвил“, „Играч“, „Кратки резови“, „Канзас сити“. Изгради кариера противејќи се на Холивуд и конвенциите на филмската индустрија. Беше жесток критичар на современото општество. Роберт Алтман беше петпати номиниран за Оскар, а го доби во 2006 година кога му е врачен за животно дело.

1497.- Португалецот Васко де Гама стана првиот морепловец кој исплови до `Ртот Добра Надеж на крајниот југ од Африка, барајќи морски пат до Индија.

1699.- Данска, Русија, Прусија и Полска по победата над шведската војска потпишаа договор за поделба на тогашниот шведски имот.

1819. - Родена е Мари ан Еванс, позната под псевдонимот Џорџ Елиот, англиска писателка. Автор е на многу познати романи за англиското село, меѓу кои се и "Воденицата на Флоси", "Сајлас Марнер", "Адамс Бид", "Ромола" и други. Умре на 22 декември 1880 година.

1830.- Белгиското собрание (конгрес) ја изгласа одлуката за воспоставување монархија.

1869. - Во Париз е роден Андре Жид, француски романописец, есеист и критичар. Познат е како највлијателна и најконтраверзна личност на француската литература во 20 век. Меѓу неговите познати дела спаѓаат "Ковачи на лажни пари", "Визбите на Ватикан", "Пасторална симфонија", "Пат за Конго" и други. Добитник е на Нобеловата награда за литература во 1947 година. Умре во Париз, на 19 декември 1951 година.

1877. - Роден е Ади Андре, најпознат унгарски лиричар од Петефи, кој го подигна на повисок степен унгарскиот поетски јазик. Дела: „Нови песни“, „Крв и злато“, „Би сакал да ме сакаат“, „Кој ме виде мене“, „На чело на мртвите“. Умре во 1913 година.

1890. - Во Лил е роден Шарл де Гол, француски генерал и државник, претседател на Петтата француска република од 1959 година, голем светски политичар и борец против фашизмот. Како претседател го призна правото на алжирскиот народ на самоопределување и овозможи со спогодбата во Евијан (во 1962 г.), да заврши седумгодишната војна. Истовремено со стабилизацијата на економската политика во земјата ја поведе Франција по патот на самостојана надворешна политика и ги повлече француските сили од Атлантскиот пакт. Умре во местото Коломбеј, на 9 ноември 1970 година.

1900. - Умре Артур Саливен, познат британски композитор и диригент. Тој е автор на англиската опера. Роден е на 13 мај 1840 година.

1906.- Со меѓународна конвенција донесена во Берлин, знакот С.О.С. е усвоен како меѓународен знак за бродовите во опасност.

1913.- Роден е англискиот композитор Едвард Бенџамин Бритн. Беше брилјантен техничар, создаваќи дела под влијание на различни музички традиции. Дела: опера „Питер Грајмс“, „Алберт Херинг“, композиции за оркестар „Едноставна симфонија“, „Пролетна симфонија“, Варијации на тема Бранк Брид“, циклуси соло песни.

1916.- Умре американскиот книжевник Џек Лондон, еден од најчитаните автори во првата половина на 20. век. Неговите дела имаат истовремено и авантуристичка и социјална нота. Работеше како разнесувач на весници, копач на злато, воен дописник за време на Руско-јапинската војна. Тешкиот живот, напорната работа, сиромаштијата, но и наклонетоста кон алкохолот кај него предизвикаа нервно растројство и самоубиство на 40 години. Напиша околу 50 приказни и романи. Дела: „Повик на дивината“, „Железна пета“, „Мартин Идн“, „Злато“, „Крал на алкохолот“ и други.

1941.- Со отворањето на таканаречениот „пат на животот“ преку замрзнатото Ладешко Езеро, опколениот Ленинград ја доби единствената врска со татковината.

1943.- Либан се стекна со независност. До Првата светска војна Либан беше составен дел на Турција.  

1954.- Умре советскиот стручњак по право и дипломат Андреј Јануарјевич Вишински, врховен обвинител за време на големите чистки кои во втората половина на триесеттите години од 20. век ги спроведе советскиот лидер Сталин. Тоа беше серија на монтирани политички судења после кои беа ликвидирани потенцијалните конк*ренти на Сталин. За врховен државен обвинител беше поставен во 1935 година, за шеф на советската дипломатија во 1949, а како постојан претставник на Советскиот Сојуз во Обединетите нации остана до крајот на животот.

1963.- Во Далас, во државата Тексас, во САД, е извршен атентат врз претседателот на САД Џон Фиџерланд Кенеди. Во Втората светска војна служеше во морнарицата на Пацификот, а во 1952 година стана сенатор. За претседател на САД е избран во 1960 година, а инаугуриран на 20 јануари 1961 година во Вашингтон. Беше најмлад 35-ти претседател во историјата на САД. Роден е во Бостон, на 29 мај 1917 година.

1963.- Умре англискиот писател Олдос Хаксли. Дела: „Јалови лисја“, „После многу лета“, „Времето мора да застане“, „Малиот Мексиканец“, „Две, или три грации“, „Музика во ноќта“, „Вечна филозофија“, „Наука, слобода и мир“.  

1967.- Советот за безбедност на ОН усвои резолуција со која се поставени рамките за мировното решение на блискоисточната криза.

1972.- Претседателот на САД Ричард Никсон ја укина 22 години старата забрана за патување на американските бродови и авиони во Кина.

1974.- Генералното собрание на Обединетите нации изгласа статус набљудувач на Палестинската ослободителна организација.

1975.-  На чело на Шпанија дојде кралот Хуан Карлос I (de Burbon-Parma) два дена по смртта на Франциско Франко. Хуан Карлос стана прв шпански монарх по Алфонсо XIII, кој во 1931 година избега од државата. За време на Франко Шпанија официјално беше монархија.

1977.- Суперсоничниот патнички авион „Конкорд“ почна редовно да сообраќа меѓу Европа и Америка.

1980.- Умре американската филмска актерка Ме Вест, која се покажа како исклучителен комичар, но повеќето филмски критичари ја сметаа за вулгарен секс-симбол. Поради улога во претставата „Секс“ во 1926 година во еден бродвејски театар, беше осудена на осум дена затвор. Филмови: „Секс“, „Дијамантската Лили“, „Не сум анѓел“, „Секој ден е празник“, „Оди на запад, млад човеку“.

1989.- Претседателот на Либан Рене Муавад е убиен во бомбашки напад, во кој загинаа уште 16 луѓе.

1990.- Првата жена премиер во историјата на Велика Британија Маргарет Тачар после 11,5 години премиерска функција поднесе оставка.

1991.- Египетскиот политичар, Бутрос Бутрос Гали, е избран за генерален секретар на Обединетите нации, а со тоа стана и прв Африканец и Арап избран на високата должност.

1994.- Во Скопје е формирано Друштвото за македонско-украинско пријателство и соработка.

1998.- Водечкиот ирански опозиционер Даријус Форухар, отворен критичар на исламската власт, и неговата сопруга, пронајдени се избодени до смрт во својот стан во Техеран.

2000.- Умре чешкиот спортист Емил Затопек, единствен атлетичар кој освои три златни медали во трки на долги патеки на едни Олимписки игри. Првото олимписко злато го освои во Лондон во 1948 година, а три златни медали во Хелсинки во 1952 година, на трките на пет и 10 илјади метри и во маратон.

2004.- Во Беверли Хилс умре Тери Мелчер, америкнаски музички продуцент. Роден е во 1942 година.

2005.- Претседателот на Демохристијанската партија (CDU) Ангела Меркел е избрана за канцелар на Германија. Таа е првата жена канцелар во историјата на Германија.

2007.- Умре Морис Бежар, значаен француски кореограф. Роден е во Марсел, како син на филозофот Гастон Берже. Кариерата балетски играч ја започна со 14 години во париската „Опера“. Својот прв балет го постави во 1951 година во Стокхолм, а во 1961 година во Белгија ја креираше кореографијата за „Болеро“ на Морис Равел, која стана една од најпрочуените балетски креации на 20. век. Автор е на повеќе од 250 балетски претстави. Бежар даде значителен придонес за развој на современиот балет и е еден од симболите на современата кореографија. Меѓу неговите најпрочуени кореографии се и „Будење на пролетта“, „Ромео и Јулија“, „Нижински, „Петрушка“.