На денешен Ден

1521.- На филипинскиот остров Макатан домородците го убија Фернандо Магелан, португалски морепловец во служба на Шпанија. Пловејќи по должината на Јужна Америка и низ теснината на Огнена Земја на 16.03.1521 година, од Тихиот Океан пристигна на Филипинските острови. Роден е во Соброза, Италија, на 16.03.1480 година.

1791.- Роден е Самјуел Морзе, американски физичар и сликар. Во 1837 година го пронајде телеграфот. Умре во 1872 година.

1830.- Јужноамериканскиот револуционер Симон Боливар, обвинет за диктаторски амбиции, поднесе оставка на функцијата претседател на Колумбија.

1905.- Кај месноста Свиланово, во близина на селото Рајчани, кочанско, во борба против османлиската војска загина Никола Карев, македонски револуционер, социјалист, организатор и претседател на Крушевската Република првата Македонска Република на Балканот од 1903 година. Роден е во Крушево, во 1877 година.

1915.- Умре Александар Николаевич Скрјабин, руски композитор и пијанист, прдвесник на експресионизмот. Во последната фаза од неговото творештво се чувствува мистична концепција ("Божествена поема", "Прометеј"). Компонираше оркестарски композиции, прелудиуми за клавир, сонати и друго. Роден е на 6.01.1872 година.

1941.- Атина во Втората светска војна ја зазедоа германските трупи после грчкиот отпор кој траеше 180 денови.

1945.- Италијанските партизани го фатија злогласниот Бенито Мусолини, кој се обиде да побегне од земјата. Набрзо, потоа, како еден од виновниците за Втората светска војна и за безбројните злосторства, е стрелан (28.04.1945 година).

1956.- Американскиот боксер во тешка категорија со италијанско потекло Роки Марчано се повлече од рингот како непоразен светски боксерски шампион.

1960.- Прогласена е независноста на африканската држава Того, поранешна француска колонија.

1961.- Прогласена е независноста на Сиера Леоне, поранешна британска колонија во Африка. 1983.- Во Скопје умре Димо Тодоровски, македонски академик, познат вајар кој беше единствен скулптор во Македонија меѓу двете светски војни. Роден е во Солун, на 11.12.1910 година.

1972.- Умре ганскиот државник и публицист Кваме Нкрумах, прв премиер и претседател на Гана, истакнат борец против колонијализмот.

1983.- Во Скопје умре Кирил Миљовски, македонски револуционер, академик, општественик и прв ректор на Универзитетот во Скопје. Роден е во Ресен, на 27.05.1912 година.

1992.- Понеделник, вториот ден на православниот празник Велигден, првпат е прогласен за неработен ден во Република Македонија.

1992.- Замбиски воен авион во кој се наоѓаа фудбалските репрезентативци на таа африканска земја се урна во Атланскиот океан во близина на Габон. Во авионската несреќа загинаа 30 лица. 

1993.- Еритреја стекна независност од Етиопија по три децении граѓанска војна и референдум на кој Еритрејците гласаа за независност.

1993.- Претставници на Кина и Тајван, за првпат од 1949 година, се сретнаа во Сингапур.

1995.- Во Скопје умре Цветко Мартиновски, македонски писател, преведувач и новинар. Негови најпознати книги раскази се "Луњинци", "Квечерини и разденувања" и "Пријатели". Роден е во Скопје, на 25.03.1930 година.

311.- Римскиот цар Константин Први Велики со Миланскиот едикт го призна христијанството во Римското царство.

1563.- Кралот Шарл Деветти ги протера Евреите од Франција.

1777.- Роден е германскиот математичар, физичар и астроном Карл Фридрих Гаус, основач на познатата математичка школа и директор на опсерваторијата во Гетинген. Тој отвори нова етапа во развојот на диференцијалната геометрија, ги постави новите основи на небеската механика и астрономија, и го конструираше геодетскиот инструмент хелиотроп. 

1789.- Џорџ Вашингтон положи заклетва како прв претседател на САД.

1870.- Роден е австрискиот композитор со унгарско потекло Франц Лехар, најзначаен претставник на виенската оперета во првата половина на 20 век. Негови најпознати оперети се „Веселата вдовица“, „Грофот од Луксембург“ и други.

1900.- Хаваи станаа составен дел на САД.

1903.- Во Солун се самоуби Орце Попјорданов, еден од организаторите на Солунските атентати. По минирањето на Отоманската банка, водеше неколкучасовна борба против османлиската војска.

1944.- Во селото Стаевци, кумановско, проширениот Иницијативен одбор за свикување на АСНОМ го одржа првото заседание.

1945.- Водачот на Третиот рајх и на нацистичка Германија и еден од најголемите злосторници во историјата на човештвото, Адолф Хитлер, откако ја слушна веста на Радио Москва дека единиците на Црвената армија истакнале црвено знаме на Рајхстагот, изврши самоубиство во својот бункер во Берлин.

1989.- Умре италијанскиот филмски режисер Серџо Леоне. Негови најпознати филмови се „Колосот од Родос“, „За грст долари“, „Се викам Нико“, „Беше еднаш на Дивиот запад“, „Се случи во Америка“ и други.

1991.- Циклон во Бангладеш усмрти најмалку 125.000 луѓе.

1992.- Во Скопје, Редакцијата на весникот "Нова Македонија" и новинската агенцијата Франс прес од Париз, потпишаа долгогодишен договор со кој весникот се вклучува во користењето на генералниот сервис на агенцијата.

2000.- Во Земскиот антенски центар Нова Брезница, скопско, е пуштена сателитската програма МРТ-МКТВ САТ, пред се наменета за македонските граѓани што работат и живеат во странство.

2002.- Во хеликоптерска несреќа во северен Тунис загинаа 13 високи офицери на туниска армија.

2003.- Либија ја прифати одговорноста за урнувањето на авионот на американската компанија „Пан америкен“ во 1988 година кај шкотското место Локерби, кога загинаа 270 луѓе во леталото и на тлото.

1519.- Умре италијанскиот сликар, вајар, архитект, инжинер, пронаоѓач и мислител Леонардо да Винчи, еден од најголемите умови на ренесансата. Направи релативно мал број слики од кои назначајни се „Мона Лиза“, „Богородица во пештера“, „Света Ана“ и „Тајната вечера“. Тој се интересираше физиката, астрономијата и хемијата. Работеше и на справа за летање. Го напиша „Трактатот за сликарството“.

1860.- Роден е еврејскиот писател Теодор Херцл, основач и теоретичар на модерниот ционизам, кој се залагаше за основање еврејска држава во Палестина и го разработи концептот на таа држава. Тој во 1897 година е избран за прв претседател на Светската ционистичка организација. Негови познати дела се „Еврејска држава“, „Стара Нова земја“ и други.

1892.- Роден е германскиот пилот Манфред фон Рихтхофен, наречен „Црвен барон“, најславниот германски авијатичар во Првата светска војна. Во текот на војната собори повеќе од 80 непријателски авиони, пред да загине во воздушна борба во април 1918 година.

1903.- Во Македонското село Смилево, демирхисарско, почна Смилевскиот конгрес на Битолскиот револуционерен округ на ТМРО. За претседател на Конгресот беше избран големиот Македонски деец Даме Груев. Мнозинството на Конгресот се изјасни за кревање востание,ослободување на Македонија од вековното ропство и создавање на независна и суверена Македонска држава.

1933.- Германскиот канцелар Адолф Хитлер ги укина синдикатите.

1949.- Во Струмица е формиран Народниот театар "Антон Панов". Во театарот беше изведена првата претстава, "Бегалка" од македонскиот писател Васил Иљоски.

1967.- Лабуристичката Влада на Харолд Вилсон побара членство на Велика Британија во Европската економска заедница, завршувајќи ја долгата дебата за тоа дали Лондон треба да и пристапи на таа групација.

1982.- Британска подморница во Фокландската војна  го потопи аргентинскиот брод „General Belgrano“, усмртувајќи повеќе од 350 луѓе.

1626.- Холандскиот доселеник Питер Минуит од Индијанците го купи островот Менхетен - на кој подоцна е изграден Њујорк.

1758.- Роден е Максимилијан Робеспјер, еден од најзначајните водачи на Француската буржоаска револуција. Беше водач на јакубинците, најреволуционерна партија во тоа време која се бореше за општо право на глас, внесено првпат во јакубинскиот устав во 1793 година, за укинување на монархијата и за воспоставување република, како и за укинување на ропството во колониите. По контрареволуционерниот пресврт, на 27.07.1794 година. Робеспјер е гилотиран.

1840.- Пуштени се во оптек првите поштенски марки во Велика Британија - од еден и два пени со ликот на кралицата Викторија Прва.

1848.- Во селото Лазарополе, гостиварско, е роден Васил Апостолов Икономов, македонски училител, фолклорист, етнограф, печатар, преведувач, калиграф и црковен певец. Умре во Лазарополе, на 4.06.1934 година.

1856.- Во Фрајберг е роден Сигмунд Фројд, австриски научник, основач на психоанализата. Негови најпознати дела се "Увод во психоанализата", "Кон психопатологијата на секојдневниот живот" и "Толкување на соништата". Умре во Лондон, на 23.09.1939 година.

1859.- Умре Александар фон Хумболт, германски географ, астроном и истражувач, еден од основачите на научната географија. Прв го постави правилото за намалување на температурата со зголемување на надморската висина. Пионер е на системските трудови за магнетизмот и прв автор на изотермалната карта на Земјата. Роден е на 14.09.1769 година.

1889.- Во Париз официјално е отворена Ајфеловата кула, една од најголемите знаменитости на градот. Конструктор на кулата е инженерот Густав Ајфел. Кулата е поставена на парискиот плоштад Шан де Марс и е висока 320 метри.

1919.- На Версајската мировна конференција по Првата светска војна на Германија и се одземени колониите во Африка.

1924.- Во Виена, ВМРО (об.) издаде Манифест кон македонскиот народ, кон организираното револуционерно население во Македонија и кон македонските револуционери, познат како Мајски манифест на ВМРО (об.). Во него како главни цели на револуционерната борба беа фиксирани "ослободувањето на раскинатите делови на Македонија во една наполно независна и самостојна политичка заедница" и демократизирањето и сојузувањето на балканските држави во една федерална заедница која "единствено може да го гарантира политичкото постоење на независна Македонија и независноста на другите балкански народи" и да ги парализира анексионистичките и империјалистичките стремежи на заинтересираните сили.

1952.- Во селото Лабуништа, струшко, умре Ангелко Крстиќ, македонски романсиер, раскажувач, драмски автор и учител. Најпознат е по романот "Трајан", објавен во 1932 година. Роден е во селото Лабуништа, на 1.11.1871 година.

1976.- Во северниот италијански град Удине во земјотрес загинаа 973 луѓе.

1978.- Советот за безбедност на Обединетите нации ја осуди Јужна Африка поради инвазијата во Ангола и побара повлекување на нејзините војници од земјата.

1991.- Во Сплит, Република Хрватска загина 19-годишниот војник од Кавадарци, Сашко Гешовски. На денот на загинувањето тој беше на должност стражар во командата на Военопоморската област во Сплит, каде што протестираа над 30.000 демонстранти. Гешовски беше првата македонска жртва во југословенската војна. Тој од 17 септември 1990 година служеше во воената полиција во Сплит. Околностите под кои загина Гешовски се уште не се разјаснети.

1992.- Во Париз умре Марлен Дитрих (вистинското име и е Марија Магдалена фон Лош), прочуена американска филмска актерка од германско потекло. Родена е во Берлин, на 27.12.1901 година.

1993.- Умре Велко Силјаноски, редовен професор на Филолошкиот факултет во Скопје, основоположник на дисциплината фонетика на англиски јазик. Роден е во Прилеп, на 27.06.1936 година.

1994.- Во Мексико, на Генералното собрание на Светската организација за нумерирање на артиклите (ЕАН), како редовен член е примена и македонската организација ЕАН-МАК.

1994.- Францускиот претседател Франсоа Митеран и англиската кралица Елизабета Втора го отворија тунелот под Ламанш.

- Денеска е Ден на македонската полиција. Во 1993 година со одлука на Владата на Република Македонија од 20.04.1993 година, 7 мај е востановен како Ден на македонската полиција, а по повод истиот ден во 1903 година, кога на Смилевскиот конгрес на ТМОРО е извршена реорганизација на власта и безбедноста.

1755.- На иницијатива на големиот руски научник Михаил Василевич Ломоносов е отворен Московскиот универзитет, кој првобитно имаше само филозофски, правен и медицински факултет. Универзитетот набргу стана центар на руската наука.

1833.- Во Хамбург е роден Јоханес Брамс, германски композитор, еден од најзначајните романтичари и мајстор на соло песната. Компонираше музика за клавир, виолина, камерна музика, симфонии и хорска музика. Умре во Виена, на 3.04.1897 година.

1838.- Францускиот сликар Луј Дагер го откри методот на механичко сликање, односно ја пронајде фотографијата.

1840.- Во Камско-Воткинск е роден Петар Илич Чајковски, најистакнат руски композитор и еден од најголемите симфоничари на 19-от век. Негови најпознати дела се оперите "Евгениј Онегин" и "Пикова дама", балетите "Лебедово езеро" и "Заспаната убавица". Умре во Петроград, на 6.11.1893 година.

1861.- Во Калкута е роден Рабиндранат Тагоре, индиски поет и филозоф. Меѓу неговите најпознати дела спаѓаат збирките песни "Градинар" и "Гитанџали", романите "Дом и свет" и "Бродолом", драмите "Сударшана" и "Водопад" и публицистичкиот труд "Национализам". За својата литературна работа во 1913 година ја доби Нобеловата награда. Умре во Калкута, на 7.08.1941 година.

1901.- Роден е американскиот филмски актер Френк Џејмс Купер, познат како Гари Купер, еден од најомилените актери во историјата на Холивуд. Тој сними 84 филмови. Глумеше во филмовите „Законот на Дивиот Запад“, „Точно на пладне“, „Вера Круз“, „Љубов попладне“ и други.

1929.- За првпат е доделена наградата "Оскар", што секоја година ја доделува Академијата за филмска уметност и наука во Холивуд, САД, за најдобар американски филм, за најдобра машка и женска улога, за режија, сценарио и друго.

1939.- Германија и Италија склучија пакт, познат како "Оска Берлин - Рим".

1954.- Француските колонијални сили потпишаа капитулација со што заврши познатата битка кај Диен Биен Фу. Во битката ослободителните сили на Виетнам, под команда на генерал Џап, извојуваа победа над француските колонијалисти.

1991.- Во Москва умре Васил Икономов, македонски писател и преведувач. Тој е еден од основачите и првите уредници на Книгоиздателството "Мисла" во Скопје, член на Друштвото на писателите на Македонија и на Сојузот на писателите на СССР. Автор е на стихозбирките "Жерани во пламен", "Разделбата на крвта со огнот", "Мртвите пешачат боси" и "Кон една генеза". Роден е во Скопје, во 1945 година.

1995.- Кандидатот на конзервативците, градоначалникот на Париз, Жак Ширак, победи на претседателските избори во Франција.

2002.- Во морето во североисточна Кина се урна кинески патнички авион, при што загинаа 112 патници и членови на екипажот.

2002.- Во напад на исламски терорист самоубиец во еден клуб јужно од Тел Авив загинаа најмалку 15 лица. Одоговорноста за нападот ја презеде терористичката организација Хамас.

- Денеска е Ден на Европа

1502.- Славниот џеновски морепловец Кристофер Колумбо, во служба на Шпанија, тргна на четвртото и последно патување во новиот свет. Во Шпанија се врати во ноември 1504 година, а умре две години подоцна, незадоволен бидејќи го одминаа ветените награди и почести. До последен момент Колумбо не знаеше дека ја открил Америка. Беше уверен дека стигнал до источните брегови на Азија.

1800.- Роден е Џон Браун, американски фармер, борец за рамноправност на Црнците. На 2.12.1859 година федералната американска војска го фати тешко ранетиот Браун и го обеси. Неговата борба имаше широк одзив и и претходеше на Граѓанската војна (1861-1865) меѓу Северот и Југот на САД.

1805.- Во Вајмар умре Фридрих Шилер, еден од најпознатите германски поети и драмски писатели. Во своите остварувања го истакнуваше идеалот на достоинството, слободата и убавината и незадоволството од тиранијата. Автор е на драмите "Интрига и љубов", "Разбојници", "Дон Карлос" и "Јованка Орлеанка". Роден е на 10.11.1759 година.

1873.- Роден е англискиот археолог Хауард Картер, кој во 1922 година ја откри гробницата на египетскиот фараон Тутанкамон.

1901.- Во Мелбурн е отворен првиот Парламент на Австралија.

1926.- Американците Ричард Брет и Флојд Бенет први го прелетаа со авион Северниот пол, што беше голем подвиг на младата недоволно сигурна авијација.

1927.- Канбера стана главен град на Австралија наместо Мелбурн.

1944.- Во Прилеп, во борба против бугарскиот окупатор загинаа Кире Гавриловски - Јане и Круме Волнароски - Коља, народни херои на Југославија од Македонија. Кире Гавриловски е роден во Прилеп, во 1918 година. Круме Волнароски е роден во Прилеп, во 1909 година.

1945.- Во Берлин, нацистичка Германија го ратификува актот за безусловна капитулација, потпишан во Ремс, Франција, на 7.05.1945 година. Победата на антихитлеровската коалиција се одбележува на 9 мај како Ден на победата над фашизмот.

1946.- Кралот Виторио Емануел Трети абдицира и Италија стана Република.

1947.- Во Скопје, во македонскиот народен театар е прикажана првата оперска претстава на македонски јазик. Тоа беше операта "Кавалерија рустикана" (или "Селска чест" како што е запишано на првиот плакат) од италијанскиот композитор Пјетро Маскањи. Диригент беше Тодор Скаловски, режисер Бранко Поморишац, а корепетитор Петре Богданов - Кочко.

1959.- Во Скопје умре Борис Бојаџиски, македонски писател, новинар и публицист. Автор е на драмите "Дадовме збор", "Дедо Мраз и кај нас", "Милка", на книгите раскази "Палавото зајаче", "Првите цутови", како и монографијата на народниот херој Орце Николов. Роден е во Охрид, на 23.02.1915 година.

1978.- Во Рим, во автомобил, е пронајдено телото на поранешниот италијански премиер, Алдо Моро.

1998.- Во Бирмингем, Велика Британија, се одржа 43 Фестивал на забавна музика во Европа - Песна на Евровизија, со учество на 23 земји (Евросонг 1998). На него, првпат учествуваше и Република Македонија. Неа ја претставуваше Владо Јаневски со песната "Не зори, зоро" на Глигор Копров. Јаневски освои 40 бодови и го освои 19 место.

2001.- Во најтрагична несреќа во историјата на африканскиот фудбал, на најголемиот стадион во Акра, главниот град на Гана, загинаа 126 луѓе во стампедо што го предизвика полицијата која употреби солзавец.

2002.- Американскиот Конгрес им забрани влегување во САД на граѓаните на седум земји кои го поддржуваат и толерираат тероризмот - Ирак, Иран, Куба, Либија, Северна Кореја, Сирија и Судан.

2004.- Претседателот на Чеченија, Ахмад Кадиров загина во експлозија на бомба, што ја поставија чеченските исламски терористи на стадионот во градот Грозни.