ХРИСТИЈАНСТВО

KINGDAVID напиша: Polaris напиша: Prasnaje do site Hristijani,me interesita cisto onaka,hrisjanite veruvale na krstot zatoa sto Isus pocinal na krsot,e sega vaka ne mi e logicno naprimer Isus da pocinese vo ezero ili vo kola site hristijani ke veruvaa na ezeroto ili na kolata    So nitu edna religija nesum tolku upaten ama cisto onaka me interesira,bas krstot treba negatinvo da se sfati kaj hristijanite zatoa sto tuka Isus pocinal.. Jas ja imam istrazuvano ovaa tema i ke se obidam da ti odgovoram. Ranite Hristijani vo prvite 300 godini po smrtta na ISUS ne koristele Krst nitu Raspetie kako simbol na svoeto obozavanje. Ponekogas kako simbol se pojavuvala ribata, zatoa sto ISUS, spored Evangelijata, gi narekol svoite apostoli "ribari na lugje", no i toj simbol ne se koristel vo obozavanjeto na BOG. Vo cetvrtiot vek, rimskiot car Konstantin se preobratil vo Hristijanstvoto i ja rasiril upotrebata na krstot kako negov simbol. Od togas pa navamu, Krstot e simbol na Hristijanstvoto.

Така, за да се претстави Христос, христијаните уште на почетокот ја користеле сликата на риба[1] или само ΙΧΘΥΣ[2], потоа феникс, јагне[3], винова лоза[4], Орфеј (Орфеј слегол во адот и го покорил со своето пеење)[5]; Добриот Пастир – Христос[6] и истиот се сретнува не само по ѕидовите во катакомбите, туку и на саркофазите и на садовите кои што се сретнуваат во катакомбите. Добриот Пастир е една од најчесто сликаните слики во катакомбите. Иако како слика е близок до паганската култура, во христијанските катакомби има христијанска христолошка симболика, алудирајќи на параболата за Добриот Пастир[7] од Новиот завет; Младо момче со овца или коза на плеќите. Момчето е Христос, овцата – благодарствена жртва, а козата – жртва за грев; Добриот Пастир во седечка позиција, а околу него пасат овци.

Како симболичка претстава на Христовото Распнување се користела композицијата на јагне легнато до котва, а ја сретнуваме во криптата на света Луцина (s.Lucina) во катакомбата на свети Калисто (s.Callistus). Во оваа катакомба се сретнува уште една симболична композиција кој го претставува Распетието – делфин обвиен околу трозабец.

Поврзано со претставувањето на Христовото распнување е и сликањето на едно дрво – Голготскиот Крст, две дрва – едното е Голготскиот Крст, а второто Раѓањето Христово, круг – симбол на космосот кој се сретнува уште во античката традиција, осумаголник впишан во круг – симбол на Воскресението и Осмиот ден, претстава на новиот христијански концепт за космосот.

Во согласност со христијанското учење за Спасението и улогата на крстот[8] при реализирањето на истото, крстот бил неодминлив дел од животот на христијаните. Поради ова крстот уште од I век се сретнува на епитафите од христијанските гробови во катакомбите, но и тој на почетокот бил претставуван преку симболи. Еден од најраните симболи на крстот ја има формата на буквата Т[9], потоа на буквата Y[10], а на епитафите се сретнува и како crux gammata [11]. Од втората половина на II век веќе се употребуваат и crux imissa  или crux quadrata +[12] и crux capitata или crux ordinaria †[13].

Христијанскиот уметник за да ја презентира идејата за рајот и Светиот Дух ја искористил претставата на гулабот, а исто така и на паунот, кој покрај симболизирањето на рајот, ја симболизирал и душата на праведникот. За истрајноста и цврстината во верата – котва.

Како симболи на победата над незнабошците, Сатаната и адот се користеле слики на: палмови гранки, ловоров венец, голуби со маслинови гранки во клуновите – победа и мир, симболи познати и употребувани низ сиот незнабожечки свет.

Катакомбната христијанска уметност се обидела да ја претстави и Христовата Црква сликајќи ја како кораб, што, пак, соодветствува на христијанската алегорија дека Црквата Христова е кораб кој плови низ бурно море носејќи ги христијаните кон мирното пристаниште кое е Христос. Поврзано со претходното е и сликањето на птици на коработ – душите кои пребиваат во Црквата, риба веднаш под коработ – Христос кој ја води и ја носи Црквата на своите плеќи.

Орант (Молител) – молитвата на небесната Црква, подоцна од овој симбол се развива храмовата програма за Богородица како молителка за сето човештво[14].

Голем дел од овие симболи се позајмени од незнабожечките култови, но во христијанските катакомби се менува значењето на нивната симболика и пораката која сега ја испраќаат е со христијанска содржина. Гледани од денешен аспект кога се зборува за овие христијански симболи кои ги сретнуваме во катакомбите не може да се зборува за икони и иконографија. Овие иконографски претстави сепак водат потекло од паганските симболи и укажуваат на тоа дека ним им недостасува некој дел, а со тоа е ограничена и нивната задача. Христијанската икона по суштина претставува нешто цело и сведочи за нечие присуство, а не отсуство како што е случајот со античките симболи. Добриот Пастир, Орфеј, јагнето никогаш нема да можат да Го претстават Христа во целост, туку ќе бидат само алузија на Него, за разлика од иконите на кои е претставен ликот на Христос.

Но, и покрај ваквата ограниченост на овие симболи тие сепак успеале да ја извршат задачата поради која и се насликани, а тоа е да го запознаат оној што ги набљудува со реалноста на Црквата.

Покрај овие едноставни симболи со текот на времето и растењето на Црквата, кај христијаните се јавува храброст во катакомбите да почнат да сликаат и сложени композиции. Некои од овие композиции сè уште христијанските идеи ги претставуваат преку симболика, а некои од нив се јасни и едноставни и со историска содржина, односно реално ја пренесуваат пораката на сликарот. Според тематиката на овие композиции забележуваме присуство на теми земени и од Стариот и од Новиот завет.

Така, низ катакомбите ги сретнуваме следните композиции: Мојсеј како го двои морето, Огненото вознесение на свети Илија, Св. пророк Јона, Поклонувањето на мудреците, Одењето по вода на апостол Петар (една од најчестите катакомбни иконографии), Воскресението на Лазар, Агапи (Трпези на љубовта, ова е и алузија на светата тајна Евхаристија, што воедно е и показател дека во катакомбите се вршеле богослуженија) итн.

Треба да посочиме дека во римската катакомба на света Присцила (s.Priscilla)[15] на via Salaria се наоѓа најстарата слика на Пресвета Богородица. Богородица е насликана во седечка положба со Богомладенецот во скут, а крај неа е насликан еден пророк кој покажува на една ѕвезда. Датирањето на староста е направено според местоположбата на оваа фреска во катакомбата, а тоа е на почетокот од самата катакомба и се смета дека потекнува од III век.