На денешен Ден

1497.- Португалецот Васко де Гама стана првиот морепловец кој исплови до `Ртот Добра Надеж на крајниот југ од Африка, барајќи морски пат до Индија.

1699.- Данска, Русија, Прусија и Полска по победата над шведската војска потпишаа договор за поделба на тогашниот шведски имот.

1819. - Родена е Мари ан Еванс, позната е под псевдонимот Џорџ Елиот, англиска писателка. Автор е на многу познати романи за англиското село, меѓу кои се и "Воденицата на Флоси", "Сајлас Марнер", "Адамс Бид", "Ромола" и други. Умре на 22 декември 1880 година.

1830.- Белгиското собрание (конгрес) ја изгласа одлуката за воспоставување монархија.

1869. - Во Париз е роден Андре Жид, француски романописец, есеист и критичар. Познат е како највлијателна и најконтраверзна личност на француската литература во 20 век. Меѓу неговите познати дела спаѓаат "Ковачи на лажни пари", "Визбите на Ватикан", "Пасторална симфонија", "Пат за Конго" и други. Добитник е на Нобеловата награда за литература во 1947 година. Умре во Париз, на 19 декември 1951 година.

1877. - Роден е Ади Андре, најпознат унгарски лиричар од Петефи, кој го подигна на повисок степен унгарскиот поетски јазик. Дела: „Нови песни“, „Крв и злато“, „Би сакал да ме сакаат“, „Кој ме виде мене“, „На чело на мртвите“. Умре во 1913 година.

1890. - Во Лил е роден Шарл де Гол, француски генерал и државник, претседател на Петтата француска република од 1959 година, голем светски политичар и борец против фашизмот. Како претседател му го призна правото на алжирскиот народ на самоопределување и му овозможи со спогодбата во Евијан (во 1962 г.), да ја заврши седумгодишната војна. Истовремено со стабилизацијата на економската политика во земјата ја поведе Франција по патот на самостојана надворешна политика и ги повлече француските сили од Атлантскиот пакт. Умре во местото Коломбеј, на 9 ноември 1970 година.

1900. - Умре Артур Саливен, познат британски композитор и диригент. Тој е автор на англиската опера. Роден е на 13 мај 1840 година.

1906.- Со меѓународна конвенција донесена во Берлин, знакот С.О.С. е усвоен како меѓународен знак за бродовите во опасност.

1913.- Роден е англискиот композитор Едвард Бенџамин Бритн. Беше брилјантен техничар, создаваќи дела под влијание на различни музички традиции. Дела: опера „Питер Грајмс“, „Алберт Херинг“, композиции за оркестар „Едноставна симфонија“, „Пролетна симфонија“, Варијации на тема Бранк Брид“, циклуси соло песни.

1916.- Умре американскиот книжевник Џек Лондон, еден од најчитаните автори во првата половина на 20. век. Неговите дела имаат истовремено и авантурстка и социјална нота. Работел како разнесувач на весници, копач на злато, воен дописник за време на Руско-јапинската војна. Тешкиот живот, напорната работа, сиромаштијата, но и наклонетоста кон алкохолот кај него предизвикаа нервно растројство и самоубиство на 40 години. Напишал околу 50 приказни и романи. Дела: „Повик на дивината“, „Железна пета“, „Мартин Идн“, „Злато“, „Крал на алкохолот“ и други.

1943.- Либан се стекна со независност по укинувањето на мандатот кој од 1920 година го имаше Франција. До Првата светска војна Либан беше составен дел на Турција.  

1954.- Умре советскиот стручњак по право и дипломат Андреј Јануарјевич Вишински, врховен обвинител за време на големите чистки кои во втората половина на триесеттите години од 20. век ги спроведе советскиот лидер Сталин. Тоа беше серија на монтирани политички судења после кои беа ликвидирани потенцијалните конк*ренти на Сталин. За врховен државен обвинител беше поставен во 1935 година, за шеф на советската дипломатија во 1949, а како постојан претставник на Советскиот Сојуз во Обединетите нации остана до крајот на животот.

1963.- Во Далас, во државата Тексас, во САД, е извршен атентат врз претседателот на САД Џон Фиџерланд Кенеди. Во Втората светска војна служеше во морнарицата на Пацификот, а во 1952 година стана сенатор. За претседател на САД е избран во 1960 година, а инаугуриран е на 20 јануари 1961 година во Вашингтон. Беше најмлад 35-ти претседател во историјата на САД. Роден е во Бостон, на 29 мај 1917 година.

1963.- Умре англискиот писател Олдос Хаксли. Дела: „Јалови лисја“, „После многу лета“, „Времето мора да застане“, „Малиот Мексиканец“, „Две, или три грации“, „Музика во ноќта“, „Вечна филозофија“, „Наука, слобода и мир“.  

1972.- Претседателот на САД Ричард Никсон ја укина 22 години старата забрана за патување на американските бродови и авиони во Кина.

1974.- Генералното собрание на Обединетите нации изгласа статус набљудувач на Палестиската ослободителна организација.

1975.-  На чело на Шпанија дојде кралот Хуан Карлос I (de Burbon-Parma) два дена по смртта на Франциско Франко. Хуан Карлос стана прв шпански монарх по Алфонсо XIII, кој во 1931 година избега од државата. За време на Франко Шпанија официјално беше монархија.

1977.- Суперсоничниот патнички авион „Конкорд“ почна редовно да сообраќа меѓу Европа и Америка...

1980.- Умре американската филмска глумица Ме Вест, која се покажа како исклучителен комичар, но повеќето филмски критичари ја сметаа за вулгарен секс симбол. Поради улога во претставата „Секс“ во 1926 година во еден бродвејски театар, беше осудена на осум дена затвор. Филмови: „Секс“, „Дијамантската Лили“, „Не сум анѓел“, „Секој ден е празник“, „Оди на запад, млад човеку“.

1989.- Претседателот на Либан Рене Муавад е убиен во бомбашки напад, во кој загинаа уште 16 луѓе.

1990.- Првата жена премиер во историјата на Велика Британија Маргарет Тачар после 11,5 години премиерска функција поднесе оставка.

1991.- Египетскиот политичар, Бутрос Бутрос Гали, е избран за генерален секретар на Обединетите нации, а со тоа стана и прв Африканец и Арап избран на високата должност.

1994.- Во Скопје е формирано Друштвото за македонско-украинско пријателство и соработка.

1998.- Водечкиот ирански опозиционер Даријус Форухар, отворен критичар на исламската власт, и неговата сопруга, пронајдени се избодени до смрт во својот стан во Техеран.

2000.- Умре чешкиот спортист Емил Затопек, единствен атлетичар кој освоил три златни медали во трки на долги патеки на едни Олимписки игри. Првото олимписко злато го освои во Лондон во 1948 година, а три златни медали во Хелсинки во 1952 година, на трките на пет и 10 илјади метри и во маратон.

2004.- Во Беверли Хилс умре Тери Мелчер, америкнаски музички продуцент. Роден е во 1942 година.

2005.- Претседателот на Демохристијанската партија (CDU) Ангела Меркел е избрана за канцелар на Германија. Таа стана првата жена канцелар во историјата на Германија.

1632.- Во Амстердам е роден Барух Спиноза, холандски филозоф, материјалист, од еврејско потекло. Во познатото дело „Етика“ строго рационалистички го изложува своето учење според кое бог и природата се идентични, а светот бесконечен. Познати му се и делата „Теолошко-политички трактат“ и „Политички трактат“. Умре во Хаг, на 21 февруари 1677 година.

1642.- Холандскиот морепловец Абел Јансон Тасман го откри островот Ван Дименова Земја, кој се наоѓа јужно од Австралија. Островот подоцна во негова чест е наречен Тасманија.

1729.- Роден е рускиот генералисимус Александар Васиљевич Суворов, еден од најголемите војсководци на 18. век, под чија команда руските трупи извојуваа 57 победи. Во руско-турската војна од 1787 до 1791 година имаше блескави победи над Турците, а потоа во борбите на Русија против Франција особено се прослави со освојувањето на северна Италија и преминот преку Алпите на враќање за Русија, со што ги вчудоневиди воените кругови во Европа. Низ воената наука ги проучува математиката, географијата и историјата. Многу придонесува во издигнувањето и воспитувањето на руските војници. Кон крајот на 1779 година е наименуван за врховен царски заповедник. Во Советскиот Сојуз во 1942 година е воведен орден Суваров за високи војнички заслуги.

1859.- Објавена е епохалната книга на англискиот природонаучник Чарлс Дарвин „Потекло на видовите“ во која е изложена теоријата на еволуцијата.

1861.- Роден е германскиот лекар Аугуст Карл Густав Бир, пионер на модерната хирургија. Неговиот пронајдок „лумбална анестезија“ прво го испробал на себе.

1864. - Роден е Анри Тулуз-Лотрек, француски сликар и графичар, голем мајстор на литографијата. Се ограничи речиси исклучително, на сцени од ноќниот живот на Монмартр во Париз. Ликовите се насликани без ни малку сентименталност, сугестивни, но без иронија и со остра карактеризација на ликовите. Неговите дела имаат висока уметничка вредност и претставуваат незаменлив општествен докумен. Умре на 9 септември 1901 година.

1916.- Умре Хајри Стивенс Максим, британски конструктор на оружје, од американско потекло, чиј миталез е конструиран во 1884 година и е наречен „максим“.

1929.- Умре францускиот државник Жорж Бенжамен Клемансо, истакнат француски политичар, премиер од 1906 до 1909 и од 1917 до 1920 година. Беше министер за војни во критичните денови во Првата светска војна.

1936. - Германија и Јапонија го потпишаа таканаречениот Антикоминтерна пакт, кој потоа го потпишаа Италија, Манџуко, Унгарија, Шпанија и Албанија. Под Фирмата на овој пакт фашистичките земји го подготвуваа военополитичкиот сојуз, кој е санкциониран во 1940 година како "Троен пакт".

1944. - Во ослободеното Скопје, само десетина дена откако стивнаа последните улични борби, основан е првиот симфониски оркестар на денешната Македонска филхармонија. Имено во домот на Тодор Скаловски група музички вљубеници, од кои некои сеуште беа во партизански униформи, го формираа симфонискиот оркестар. На таа средба присуствуваа Васил Ѓаконов-Шпато, Тодор Календаров, Петар Трајков, Стефан Кралев, Александар Шалев, Фрањо Млчок, Херман Зип, Петар Симоновиќ и Душан Парлиќ.

1961.- Советот за безбедност на Обединетите нации ги повика земјите-членки да ја направат Африка безатомска зона.

1963.- Два дена по атентатот во Далас врз претседателот на САД Џон Кенеди, мафијашот Џек Руби го усмрти пред полициска станица осомничениот атентатор Лиј Харви Освалд. Атентатот во Далас остана мистериозен.

1974.- Претседателите на САД и на Советскиот Сојуз, Џералд Форд и  Леонид Брежњев, во Вашингтон постигнаа привремен договор за ограничување на офанзивното стратешко нуклеарно оружје.

1976.- Во земјотресот кој го разруши градот Муради во источна Турција загинаа околу 5.300 луѓе.

1985. - Во Скопје умре Љубен Лапе, редовен член на МАНУ и редовен професор на Филозофскиот факултет во Скопје. Македонската научна и културна мисла загуби еден од нејзините двигатели и основоположници на македонската историографија и архивистика. Тој е еден од основачите на Филозофскиот факултет во Скопје и пионер на просветата во Македонија. Обемното дело на академикот Љубен Лапе го сочинуваат околу 200 научни трудови. Роден е во Прилеп, на 11 октомври 1910 година.

1986. - Заврши последниот дел на електрификацијата на пругата Скопје-Гевгелија со должина на електричната мрежа од 220 км. Електрификацијата почна на 05 јануари 1981 година.

1989.- По масовните демонстрации во Прага, раководството на Комунистичката партија на Чехословачка поднесе оставка, вклучувајќи го и генералниот секретар Милош Јакеш, со што од власта излегоа сите политичари кои соработуваа во воената интервенција на Варшавскиот пакт против Чехословачка во 1968 година.

1989. - Умре Благоја Нешковски, истакнат македонски режисер и писател. Најголемиот дел од својот живот го помина во Австралија, каде што работеше и на меѓународната афирмација на националната самобитност на македонскиот народ. Роден е во селото Оптичари, битолско, во 1964 година.

1992.- Во најголемата забележана несреќа во историјата на цивилното кинеско воздухопловство, падот на авионот „боинг 737“ на југот на Кина не го преживеа никој од 141 патник и членови на екипажот.

1992.- Во Скопје, во издание на „Интернационал“, излезе првиот број на независниот економски неделен весник во Република Македонија „Бизнис“. Првиот (пилот) број излезе на 5 ноември 1992 година.

1994.- Во Скопје е отворена Амбасадата на Руската Федерација.

1995.- Во Ирска гласачите со тесно мнозинство и покрај жестоката пропаганда на римокатоличката црква, на референдум изгласаа укинување на забраната за развод, која беше на сила 70 години.

1998.- Генералот Емил Лахуд, првиот претседател на Либан по завршуњето на 15-годишната граѓанска војна ја презеде должноста шеф на државата.

2000.- Во Загреб, Република Македонија ја парафира Спогодбата за стабилизација и асоцијација на Република Македонија се земјите од Европската унија.

2001.- Градот Кундуз, последното талибанско упориште во северен Авганистан, по 12 дена опсада падна во рацете на силите на Северната алијанса. Градот го бранеа околу 5.000 талибанци и околу илјада странски платеници.  

2003.- Во пожар во студенски дом на Универзитетот „Патрис Ламумба“ во Москва, на кој студираат главно странци, загинаа 42 лица, повеќето студенти од Кина, Бандгладеш, Виетнам и неколку африкански земји.

2004.- Умре британскиот книжевник Артур Хејли, чии романи се преведени на 38 јазици и објавени во 40 земји. Дела: „Аеродром“, „Преоптовареност“, „Детектив“.

1504.- Умре шпанската кралица Исабела I Католичка, кралица на Кастиља од 1474 година. Со стапувањето во брак со Фернанд II Арагонски во 1479 година ги соедини Кастиља и Арагон и ја создаде Шпанија. Во настојувањето да ја засилат ромокатоличката црква и монархијата во 1480 година го втемелија судот на инквизиција. Борбите со Маварите победоносно ги завршија во 1492 година, протерувајќи ги од јужната шпанска покраина Гранада. Истата година ја опремија експедицијата на Крисифор Колумбо која ја откри Америка, а во 1503 година од Франција го презедоа Наполското кралство.

1648.- Папата Инохентие X го осуди Вестфалскиот мир со кој еден месец порано  заврши Триесетгодишната војна.

1703.- Во дводневната „Голема луња“ во јужна Англија загинаа најмалку 8.000 луѓе.

1855.- Умре полскиот писател Адам Мицкијевич, најголем полски романтичар, чии дела се одликуваат со исклучително богат и сликовит јазик. Умре во Турција каде дојде за време на Кримската војна со намера да формира полска заедница за борба против Русија. Познати дела: збирка песни „Балади и романси“, „Кримски сонети“, еповите „Гражина“, „Конрад Валенрод“ и други.

1857.- Во Мелбурн, Австралија, е отворено Заседанието на првиот австралиски парламент.

1888.- Во Сен Луис, Мисури, САД, е роден Томас Стерн Елиот, американско-англиски писател, критичар и есеист. Меѓу познатите негови дела се „Пруфрок и други опсервации“, „Пуста земја“, „Шупливи  луѓе“, „Четири квартети“, „Убиство во катедралат“, „Семеен собир“ и други. Во 1948 година ја доби Нобеловата награда за литература. Умре во Лондон, на 4 јануари 1965 година.

1914.- Во експлозијата на британскиот воен брод „Булворк“ во Првата светска војна, во моментот кога во него се внесуваше муницијата, преживеаја само 12 од 750 членови на екипажот.

1922.- Отворена е гробницата на фараонот Тутанкамон, која ја откри англискиот археолог Хауард Картер.

1924.- На Третиот вонреден конгрес на Социјалистичката партија на Грција учествуваше и македонскиот револуционер Трифун Хаџијанев и тоа како делегат на воденската организација. На овој конгрес грчката партија ги прифати решенијата на Коминтерната за правото на самоопределување, а во таа смисла и за правото на македонскиот народ за создавање сопствена држава.

1939.- Со напад на советската армија почна советско-финската војна. Во октомври 1939 година, Советскиот Сојуз постави силни гарнизони во Литванија, Летонија и во Естонија, а од Финска побра дел од територијата за воена одбрана на Ленинград (Санкт Петербург) и заштита на мурманските пруги. Бидејќи владата во Хелсинки барањето го одби, советската армија продре во Финска, а со пробивот на фронтот, на 12 март 1940 година потпишан е мир со кој Советскиот сојуз ги доби бараните области.

1940.- На Хитлерова заповед е создадено варшавското гето во кое есесовците протераа околу половина милион Евреи не само од Варшава, туку и од други градови во Полска, па дури и од Германија. Десетици илјади луѓе умираа од глад и од болести. Повеќе од 310.000 Евреи оттаму беа испратени во логорите на смртта, каде што беа убиени во гасни комори.

1942.- Во Бихаќ, во Втората светска војна, е основано Антифашистичкото собрание на народното ослободување на Југославија. На Заседанието 54 делегати го избраа Извршниот одбор - АВНОЈ на чело со д-р Иван Лола Рабар. Тоа беше некаков вид на влада на ослободените територии до Второто заседание на АВНОЈ во Јајце 1943 година, кога е избран Националниот комитет.

1949.- Индија го прифати уставот со кој таа се организира како федерална република во рамките на британскиот Комонвелт.

1952.- Умре шведскиот истражувач и патописец Севен Андерс Хедин, кој ја предводеше експедицијата во Таримската котлина, Синканг, на Тибет, во Монголија и во подрачјето на Хималаите. Дела „Низ азиските пустини“, „Во срцето на Азија„, „Јужен Тибет“, „Трансхималаи“, „По копно во Индија“, „На големата пловидба“.

1965.- Франција го лансираше својот прв вештачки сателит.

1966.- Во Рогдаел, Австралија, е формирано Македонското КУД „Илинден“.

1967.- Во поплавите во централна Португалија загинаа најмалку 250 луѓе.

1968. - Умре германскиот писател Арнолд Цвајг, чии дела врз основа на искуството стекнато во Првата светска војна се полни со антимилитаризам, со горка иронија и со критичка анализа на општествените односи. Дела: романи „Случај на наредникот Гриш“, „Младите жени во 1914 година“, „Верденско воспитување“, лирската проза „Новели за Клаудиј“.

1968.- Во Њујорк умре Антон Синклер, северноамерикански писател и публицист, борец за социјални права и мир во светот. Меѓу најпознатите негови дела се "Џунгла", "Џими Хигинс", "Крај на светот" и други. Роден е на 20 септември 1878 година.

1970.- Еден боливиски сликар, облечен како свештеник, се обиде во Манила, главниот град на Филипини, да го убие папата Павле VI, но не успеа.

1978.- Муслиманските верски лидери и политичари кои настојуваа да го симнат шахот Рез Пахвали прогласија генерален штрајк со кој Иран беше парализиран.

1979.- Падот на пакистанскиот „боинг 707“ во Саудиска Арабија не го преживеаја никој од 156 патници и членови на екипажот.

1983.- Умре Евгени Савов, судија на Врховниот суд на Македонија и долгогодишен соработник на весникот "Нова Македонија". Подолго од две и пол децении ја уредуваше рубриката "Правен советник", преку која весникот "Нова Македонија" директно кореспондираше со илјадници читатели во Македонија, давајќи им потребни советни и упатства.

1986.- Иранската ракета која падна во ирачкиот главен град Багдад уби 48 цивили.

1987.- Тајфун усмрти 270 Филипинци и разруши околу 14.000 куќи.

1986.- Во Скопје излезе првиот број на додатокот за литература, идеи и култура на весникот "Нова Македонија" - "ЛИК".

1990.- Советот за безбедност на Обединетите нации го одобри мировниот план за Камбоџа.

1991.- Беше пуштен во употреба автопатот Титов Велес - Градско.

1993.- Првиот генеарлен штрајк во Белгија после половина век го парализира стопанството и сообраќајот со што ја принуди владата на преговори со синдикатот.

1998.- Во заедничката декларација во текот на посетата на кинескиот претседател Џанг Цемин стои дека кај Јапонија предизвика „длабоко појакување“, поради акциите што ги презеде во Кина во Втората светска војна.

2000.- Рупубликанецот Џорџ Буш Јуниор по повеќе од 20 дена по претседателските избори во САД е прогласен за победник во Флорида. Ова мачно натегање настана поради пребројување на гласовите во Флорида кое беше прекинато врз основа на судска одлука. Електронските гласови од Флорида (25) пресудно влијаеја за кандидатот на Републиканската партија на Буш да биде прогласен за претседател на САД.

2006.- Швајцарците на референдум одлучија да им дадат економска помош на најновите членки на Европската унија во висина од 620 милини евра со што продолжи блиската соработка на оваа земја со ЕУ. Повеќето граѓани со право на глас го поддржаа предлогот, а предлогот најголема поддршка доби во градовите на француското говорно подрачје. Две години порано членки на Унијата станаа Кипар, Чешка, Естонија, Унгарија, Летонија, Литванија, Малта, Полска, Словачка и Словенија.

- Национален празник на Република Албанија

- Меѓународен ден на солидарноста со палестинскиот народ

1314.- Умре францускиот крал Филип IV Убавиот, кој во 1306 година од Франција ги протера сите Евреи и им го конфискуваше имотот. Во судирот за превласт го надмина папата Бонифаци VIII и ја пренесе папската столица во Авињон. Заради зајакнување на позицијата во борбата против ватиканските к*рии, во 1302 година првпат во историјата на Франција свика Собрание на трите сталежи со што граѓанскиот сталеж почна да учествува во политичкиот живот на земјата.

1516.- Во Венција умре италијанскиот сликар Џовани Белини. Наслика многу композиции и портрети. Им беше  учител на Џорџоне и Тицијан. Тој е еден од создавачите на таканаречената Венцијанска ренесанса. Роден е во Венеција, во 1426 година.  

1543.- Умре германскиот сликар Ханс Холбајн Младиот, еден од најзначајните светски портретисти. Посебно место заземаат портретите од англиското аристократско друштво, изработени со креда во кралскиот дворец во Виндзор, каде беше дворски сликар на кралот Хенри VIII.

1643.- Во Венеција умре Клаудио Монтеверди, еден од најистаканатите италијански оперски композитори од епохата на барокот. Роден е во Кремона, на 4 декември 1567 година.

1780.- Умре австриската царица, чешка и унгарска кралица Марија Терезија, која во текот на владеењето од 1740 до нејзината смрт ги спроведе реформите во духот на просветниот апсолутизам, но вршеше и германизација и насилно покатоличување.

1797. - Во Бергамо е роден Гаетано Доницети, италијански оперски композитор, романтичар, творец на лесна и убава музика, полна со драмска динамика. Негови познати дела се: "Ќерката на полкот", "Дон Пасквале", "Лучија ди Ламермур" и "Љубовна напивка". Умре во Бергамо, на 8 април 1848 година.

1864.- Во Сенд Крик во американската држава Колорадо единицата на полковникот Џон Чивингтон масакрира најмалку 400 Чеени и Апачи, кои се предадоа и им беше ветена заштита на местото каде се населија.

1890.- Отворено е заседанието на првото јапонско собрание.

1895.- Роден е американскиот филмски режисер и кореограф Вилијам Беркли Инос, познат како Базби Беркли, кој го втемели принципот на мјузиклот како филмски жанр. Филмови: „Копачи на злато 1933“, „Холивудски хотел“, “Бебе на Бродвеј“, „42. улица“, „Римски скандали“.

1902.- Роден е италијанскиот писател Карло Леви, автор на романот „Христос застана во Еболија“, во кој го опишува тешкиот живот на италијанските селани зан време на фашизмот. Во тоа време беше интерниран на југот на Италија.

1924.- Умре италијанскиот композитор Џакомо Пучини. Неговите опери се одликуваат со силни емоции, патетичност и сентименталност. Дела: операта „Боеми“, „Тоска“, „Мадам Батерфлај“, „Турандот“, „Манон Леско“, „Девојката од Запад“, „Џани Скики“.

1926. - Во Тетово е пуштена во редовно производство хидроелектраната "Пена", прв и најстар хидроенергетски објект во Македонија. Изградена е во периодот од 1924 до септември 1926 година. Инвеститор беше Тетовското индустриско акционерско друштво формирано на иницијатива на Михајлович, руски емигрант кој живееел во Тетово.

1932.- Роден е францускиот државник Жак Рене Ширак, премиер од 1974 до 1976 и повторно во 1986, а претседател на Франција од 1995 до 2007 година.

1943. - Во Јајце почна Второто заседание на АВНОЈ. Беше основан Националниот комитет за ослободување на Југославија. Декларативно беше одлучено „Југославија да се изгради на демократски федеративен принцип како заедница на рамноправни народи“, а на кралската влада која пребегна  и беше забрането враќање во земјата.

1945.- Во Југославија беше укината монархијата и сите права на кралот Петар II Караѓорѓевиќ.

1947.- Генералното собрание на Обединетите нации изгласа поделба на Палестина, на еврејски и палестински дел. Ерусалим беше под контрола на Светската организација, а тоа во 1948 година овозможи создавање на државата Израел.

1953. - Во Велес почна со работа фабриката за порцелан и керамички плочки "Борис Кидрич".

1958. - Скопје и некои други градови од Македонија имаа можност со добар прием да ја гледаат Италијанската телевизија.

1962. - Велика Британија и Франција потпишаа спогодба за изработка на суперсоничен авион од типот "Конкорд".

1973.- Во пожар во стоковна куќа во јапонскиот град Кумамото загинаа повеќе од 100 луѓе.

1973. - Во Маврови Анови е формирано Здружението на радиостаниците во Република Македонија.

1981.- Умре американската филмска глумица Натали Вуд, која стана филмска ѕвезда уште како дете („Чудо на 34. улица“). Останати филмови: „Бунтовник без причина“, „Сјај во трева“, „Трагачи“, „Приказна од западната страна“.

1987.- Јужнокорејски авион со 115 патници и членови на екипажот се урна врз Бурма. Во Бахреин потоа беше уапсена жена која призна дека е севернокорејски агент и дека го поставила експлозивот во авионот по наредба на нејзината влада со цел да се спречи одржувањето на Олимписките игри во Сеул во 1988 година.

1990.- Советот за безбедност на Обединетите нации усвои резолуцијата за употреба на сите мерки за истерување на Ирачаните од Кувајт доколку ирачките трупи не се повлечат до 15 јануари 1991 година.

1991.- Д-р Ксенте Богоев е избран за нов претседател на Македонската академија на науките и уметностите (МАНУ).

2001. - Умре англискиот музичар Џорџ Харисон, поранешен член на „Битлси“, легендарната четворка од Ливерпул. Иако беше во сенка на тандемот Џон Ленон и Пол Макартни, значително придонесе во опусот на музичката група и создаде повеќе незаборавни песни.

2003.- Во Велика Британија му беше одобрен политичкиот азил на водачот на чеченските исламски терористи Ахмед Закајев.

- Светски ден на борба против сидата

- Национален празник на Романија

1135.- Умре англискиот крал Хенри I, младиот син на Вилијам I Освојучот. Во текот на владеењето од 1100 година, ја заврсти кралската власт, а во 1106 година ја освои Нормандија и ја припои кон Англија.

1455.- Умре италијанскиот вајар Лоренцо Гиберти, познат по изработката на вратите на крстителната катедрала во Фиренца. На конк*рсот во 1401 година во силна конк*ренција му е доверена изработката на други врати во црквата, кои ги заврши во 1424 година, а од 1425 до 1453 година ја изработи третата врата, наречена „врата на рајот“, кај која на нов начин го решил проблемот со просторот. Изработил и повеќе кипови во Фиренца и Сиена, вклучувајќи го и рељефот за катедралата во Сиена, работен од 1417 до 1427 година, а неговите „Commentarii“  се документ од голема вредност за изучување на италијанското сликарство.

1516. - Во Рим, умре Џовани Белини Џамболино, голем италијански сликар, најзначаен од тројцата браќа (Јакопо, Џентиле, Џовани) Белини од Венеција. Сликаше композиции, портрети, им беше учител на Џорџене и Тицијан и е еден од основачите на Венецијанската сликарска школа во италијанската ренесанса. Роден е во 1430 година.

1603. - Во Лондон умре Вилијам Гилберт, англиски научник-лекар и физичар. Особено се занимаваше со испитувањето на магнезиумот и електрицитетот и воведе повеќе поими и изрази за магнетите и за електричните големини. Неговото класично дело "Де магнете" (1600) претставува прво големо научно дело објавено во Англија. Називот "Гилберт" е даден на единицата на магнетомоторните сили. Роден е во 1540 година.

1640. - По востанието со кое е соборена шпанската власт, Португалија стана независна држава.

1640.- Португалија по востанието со кое е отфрлена шпанската власт повторно се стекна со независност, а две недели подоцна војводата од Браганц е крунисан за португалски крал под името Жоао IV. Шпанија независноста на Португалија ја призна дури во 1668 година.

1813. - Русија, Прусија и Австрија се согласија да извршат инвазија врз Франција, бидејќи Наполеон одговори неодредено на мировните услови на сојузниците.

1821.- Независност од Шпанија прогласи и Доминиканската Република, теритотија која го зафаќа источниот дел од карипскиот остров Хаити, тогаш познат како Хиспањола.

1822.- Основачот на бразилското царство Дом Педро е крунисан за цар на Брализ под името Педро I. По потекло му припаѓаше на португалското кралско семејство Браганц.

1825.- Умре рускиот цар Александар I Петрович Романов. По стапувањето на престолот во 1801 година започна со серијата либерални реформи, а во текот на владеењето Русија значитело се пришири територијално.

1896.- Роден е Георгиј Константинович Жуков, маршал на Советскиот Сојуз, истакнат војсководец во Втората светска војна. Раководеше со скршувањето на германската офанзива на Москва, ги водеше битките кај Волгоград (тогаш Сталинград) и Санкт Петербург (тогаш Ленинград), а трупите под неговата команда го зазедоа и Берлин, во мај 1945 година. Напиша мемоари под наслов „Спомени и размислувања“. Умре во Москва, на 18 јуни 1974 година.

1906.- Во Париз е отворено киното „Omnija Pate“, прва сала наменски изработена во светот за прикажување филмови.

1918. - Во градот Алба Јулија, народот од Трансилванија, претставен од делегации од сите места, прокламира обединување на Трансилванија со Романија. Со овој историски акт е заокружен процесот на националното обединување на романскиот народ, започнат истата година, кога романските провинции Бесарабија и Буковина, кои беа под странска доминација, во март односно во ноември, се приклучија кон матичната земја.

1918.- Со одлука на данското собраие Исланд се стекна со независност.

1934.- Во Ленинград е убиен членот на Политбирото и сректар на Централниот комитет на Советската комунистичка партија Сергеј Миронович Киров. По убиството на Киров, Сталин започна со бранот чистки и до 1938 година физички леквидирал повеќе стари револуционери, водачи на Октомвриската револуција.

1935.- Роден е американскиот филмски глумец и режисер Ален Стјуарт Кенигсберг, познат како Вуди Ален, обновувач на холивудската филмска комедија во седумдесеттите години од 20. век. Филмови: „Земи ги парите и бегај“, „Се што отсекогаш сте сакале да знаете за сексот но не сте се осудиле да прашате“, „Љубов и војна“, „Ени Хол“, „Менхетен“, „Ентериери“, „Сонот на летната ноќ“.

1936.- Умре италијанскиот писател Луиѓи Пирандело, добитник на Нобеловата награда за книжевност во 1934 година, еден од најзначајните драмски писатели во 20. век. Напишал 33 драми, собрани под насловот „Голи маски“. Дела: „Приказни за една година“, „Покојниот Матија Паскал“, „Нејзиниот сопруг“, „Ѓакомино“, „Хенри IV“, „Шест лица го бараат писателот“.

1943. - Во Дебарца излезе првиот број на весникот "Братство", орган на Првата македонско-косовска НОУ бригада.

1943. - Во селото Зборско, на планината Кожув, излезе првиот број на весникот "Народна борба", орган на Втората македонска НОУ бригада.

1974.- Во американскиот авион „боинг 727“, кој се урна во близина на Вашингтон, загинаа сите 92 патници и членови на екипажот.

1981.- Во најголемата авионска несреќа во историјата на југословенското воздухопловство, авионот „DC-9 super 80“ на љубљанската „Инекс адриа авиопромет“, кој удри во планина во близината на Корзика, загинаа сите 178 патници и членови на екипажот.

1987. - Во Скопје, умре Андон Димитровски - Петко, првоборец и носител на "Партизанска споменица 1941". По ослободувањето работеше во органите за внатрешни работи. Роден е во Крушево, во 1922 година.

1988.- Беназир Буто стана премиер на Пакистан, како прва жена на чело на една исламска земја.

1989.- Михаил Горбачов како прв советски лидер го посети Ватикан и со папата Јован Павле II договорија да се воспотават дипломатски односи меѓу Советскиот Сојуз и Ватикан.

1991.- На референдум во советската република Украина граѓаните со големо мнозинство се изјаснија за независност.

1994.- Во Бордо, Франција, на 21. Генерално собрание на Светската федерација на воени ветерани, што се одржа од 1 до 6 декември, Сојузот на борците од Народнослободителната и антифашистичка војна на Македонија е примен за полноправен член.

1995.- Хавиер Солана, е избран за генерален секретар на Атланската алијанса. Во Брисел, амбасадорите на НАТО, постигнаа договор за назначување на Солана, како наследник на Вили Клас.

1998.- Нафтената компанија „Ексон“ се согласи за рекордна сума од 76,6 милијарди долари да ја купи корпорацијата „Мобил“, со што е создадена најголемата светска нафтена компанија.

2002.- Во пожарот кој зафати дискотека во центарот на Каракас загинаа најмалку 50 луѓе, од кои најмногу од нив се задушија.

2004.- Во Утрехт умре принцот Бернард де Лип - Бистерфелд, таткото на холандската кралица Беатрис. Принцот Бернард е роден во германскиот град Јена, на 29 јуни 1911 година. Во 1937 година се ожени со тогашната холандска престолонаследничка Јулијана со која имаше четири ќерки: Беатрис (родена 1938), Ирене (1939), Маргрит (1943) и Кристина (1947).

2005.- Еден од петмината главни команданти на меѓународната терористичка мрежа Ал Каида, Египјанецот Абу Хамза Раби, е убиен во Северен Вазиристан, област во Пакистан во близина на границата со Авганистан.

2006.- Повеќе од илјада луѓе загинаа, околу 500 беа повредени, а околу 600 се водат за исчезнати, во налетот на тајфунот кој ги погоди источните делови на Филипини.

2006.- Повеќе од 250 луѓе загинаа во поплавите кои ги погодија источноафриканските земји Кенија, Сомалија, Руанда и Етиопија.

1443.- Роден е италијанскиот свештеник Џулијано дела Ровер, од 1503 година до неговата смрт во 1513 година папа Јулиј Втори, најголем покровител на уметноста меѓу поглаварите на римокатоличката црква.

1560.- Умре францускиот крал Франсоа Втори, кој владееше само една година. На престолот го наследи неговиот брат Шарл ДеветТи, за време во кое владетелите ги започнаа верските војни меѓу римокатолиците и хугенотите (француските протестанти).

1791.- Умре австрискиот композитор Волфанг Амадеус Моцарт, еден од најгенијалните музички творци во историјата. Беше „чудо од дете“, во шестата година ја напиша првата композиција, во осмата соната, а во 12-та година операта под името „Едноставна измама“. Напишал околу 600 дела: оперите „Фигаровата свадба“, „Волшебната флејта“„Дон Џовани“, и други, симфонијата „Хафнер симфонија“, „Линцерска симфонија“, „Прашка симфонија“, „Симфонија во g-mol“, „Јупитер симфонија“, „Реквием“, „Мала ноќна музика“.

1839.- Роден е американскиот коњанички офицер Џорџ Армстронг Кастер, кој како командант на една коњаничка единица ја предводеше воената кампања во 1870 година против индијанските племиња во Канзас, Дакота и Монтана во име на владата на САД. Загина во јуни 1876 година во битката кај Литл Биг Хорн, кога Сијуксите под командата на поглаварот „Лудиот Коњ“, уништија дел од Седмата коњаничка единица и ги убија сите 264 американски војници кои учествуваа во битката.

1867.- Роден е полскиот државник, маршалот Јозеф Клеменс Пилсудски, прв претседател на Полска од 1918 до 1922 година и иницијатор на бобата против советска Русија од 1920 до 1921 година. Во 1926 година воспостави воена диктатура и беше на власт до неговата смрт во 1935 година.

1870.- Умре францускиот писател Александар Дима Таткото.Тој е првиот пишувач на фељтонски роман. Најпрво се истакна со романтичните драми „Анри Трети и неговиот двор“, „Антони“, „Кулата Нел“ „Кин“. Пишувал и комедии, но светската слава ја стекна со многубројните романи со мотиви од француската историја. „Тројцата мускетари“, „Грофот од Монте Христ“, „Кралицата Марго“, „Дваесет години подоцна“.

1890.- Роден е австрискиот филмски режисер Фриц Ланг, еден од најзначајните претставници на експрезионизмот. Пребегал во САД од нацистите, но на крајот на педесеттите години од 20. век се вратил во Западна Германија во која останал се до смртта во 1976 година. Филмови: „Метрополис“, „Убиецот М“, „Тестаментот на д-р Мабузе“, „Само еднаш се живее“, „На двиот запад“, „И џеладите умираат“, „Додека градот спие“, „Надвор од секој сомнеж“, „Индиски надгробен споменик“ и други.

1901.- Роден е американскиот режисер, автор на стрипови, филмски аниматор и продуцент Волтер Илајас Дизни, познат како Волт Дизни, творец на модерниот цртан филм, добитник на 29 Оскар. Неговите цртани филмови „Снежана и седумте џуџиња“, „Пепелашка“, „Петар Пан“, „Бамби“, „Пинокио“, „Алиса во земјата на чудата“ и стриповите „Пајо Паторот“, „Трите прасиња“ и други и сега се популарни во целиот свет. Според него се изградени и забавните паркови „Дизниленд“ во Калифорнија и „Дизниворд“ во Флорида.

1906.- Роден е американскиот филмски режисер од австриско потекло Ото Премиџер, пионер во примената на „широкото платно“, изразувајќи длабока смисла за анализата на човечките карактери. Филмови: „Лаура“, „Ангелско лице“, „Кармен Џонс“, „Река без враќање“, „Човекот со златната рака“, „Анатомија на едно убиство“, „Егзодус“, „Кардинал“.

1926.- Умре францускиот сликар Клод Оскар Моне, еден од основачите на импресионизмот. Според неговата слика „Импресија, излезот на сонцето“, изложена во 1874 година во Париз, називот го доби целиот сликарски правец, на кого Моне беше најдоследен и највлијателен претставник. Изврши огромно влијание врз европското сликарство.

1927.- Роден е талјандскиот крал Бумипон Адуѓаде, кој на престолот стапи во 1946 година како Рама Деветти.

1940.- Умре чешкиот виолинист и композитор Јан Кубелик. Тој јавно почна да настапува веќе во осмата година од животот, стекнувајќи углед на еден од најголемите виолински виртуози на своето време. Дела: „Американска симфонија во a-mol“, шест концерти за виолина и оркестар, симфониски варијации за виолина и камерен оркестар, кратки композиции за виолина и клавир.

1943.- Кај селото Сливово, Охридско, селските одборници, заедно со старите илинденски борци, водеа тешка и нерамна борба против германско-балистичките сили кои концентрирано ја нападнаа слободната територија во Дебарца и така им овозможија на жените, децата и старите луѓе од селото да се префрлат на планината Караорман.

1952.- Во Белград е основан Музејот на Никола Тесла, кој е отворен на 20 октомври 1955 година. Музејската поставка содржи повеќе од 150.000 документи, модели на апарати, патенти, макети, биболиотека и многу книги и брошури.

1956.- Бритнаските и француските трупи почнаа со повлекување од Египет во Суетската војна.

1962.- САД и Советскиот Сојуз постигнаа договор за мурољубиво користење на вселената.

1977.- Египет ги прекина односите со Сирија, Либија, Алжир, Ирак и Јужен Јемен, земјите кои жестоко се противеа на започнатиот мировен процес помеѓу Египет и Израел.

1978.- Во Иран избија бран протести против шахот Реза Пахлави. Поради штрајковите производството на нафта беше преполовено.

1983.- Умре американскиот филмски режисер Роберт Олдрич, кој снимаше трилери, вестерни, хорор филмови, психолошки драми и комедии. Филмови: „Што се случи со Бејби Џејн?“, „Вера Круз“, „Апач“, „Дванаесетмината жигосани“, „Смртоносен бакнеж“, „Затворски круг„, „Големиот нож“, „Затворски двор“ и други.

1991.- Хрватскиот сабор го отповика Стипе Месиќ од Претседателството на СФРЈ, кој по тој повод рече: „Мислам дека ја завршив работата - Југославија повеќе ја нема“.

1995.- Армијата на Шри Ланка го зазеде Џафан, град на истоимениот полуостров, кој пет години беше главно упориште на тамилските бунтовници.

1995.- Шефот на шпанската дипломатија Хавиер Солана официјално ја презеде функцијата генерален секретар на НАТО, како прв Шпанец на чело на Алијансата.

1996.- Претседателот на САД, Бил Клинтон ја именуваше Медлин Олбрајт за прва жена министер за надворешни работи (државен секретар) во американската историја.

1999.- Во Република Македонија е одржано прегласувањето во вториот круг од претседателските избори, во 24 изборни единици, при што за претседател на Република Македонија е избран Борис Трајковски.

2001.- Во Скопје, во издание на СМК излезе првиот број на крим-ревијата „Сведок“.

2002.- На состанокот во Осло, лидерите на Шри Ланка и тамилските бунтовници постигнаа договор за начинот на владеењето во државата по 19-годишната граѓанска војна.

2003.- Во експлозија на бомба која во приградски воз на југот на Русија, недалеку од Чеченија, ја активираше исламска терористка-самоубиец, загинаа најмалку 46 лица.

- Национален празник на Кенија

1574.- Мурат Трети  стана турски султан по смртта на Селим Втори.

1642. - Холандскиот морепловец Абел Тасман го откри островот Нов Зеланд, кој се наоѓа во југозападниот дел на Тихиот Океан, југоисточно од Австралија. Британска колонија е од 1841 година, а британски доминион е од 1907 година, кога влезе во составот на Британската заедница на народите на независна држава.

1804.- Шпанија и објави војна на Британија.

1821.- Роден е францускиот писател Густав Флобер, еден од основачите на францускиот реализам, врвен стилист. Бил песимист, скептик и непристрасен набљудувач на фактите, противник на граѓанското лицемерие. Со романот „Госпоѓа Бовари“ ја вознемири јавноста и е обвинет за повреда на јавниот морал. Останати дела: романите „Сентиментално воспитување“, „Саламбо“, „Искушението на свети Антонио“.

1863.- Роден е норвешкиот сликар Едвард Мунк. Најпознатото негово дело „Крик“ му донесе огромна популарност.

1893.- Роден е американскиот филмски глумец од романско потекло Емануел Голденбург, познат како Едвард Робинсон, кој се прослави со улогите на гангстер во криминалистичките филмови. Филмови: „Малиот Цезар“, „Кид Калабед“, „Неочекуваниот д-р Глитербауз“, „Жена на прозор“, „Рт Ларго“, „Насилство“, „Зелено сонце“.

1894.- Јапонски трупи отпочнаа инвазија врс Кореја.

1913.- Сликата на Леонардо да Винчи „Мона Лиза“ беше пронајдена во Фиренца, две години откако беше украдена од парискиот музеј „Лувр“.

1915.- Роден е американскиот пејач и филмски глумец од италијанско потекло Френсис Алберт Синатра, познат како Френк Синатра, кој светската слава ја стекна со многу музички хитови како што се песните „Странци во ноќта“ и „Њујорк, Њујорк“. Беше познат и по блиските врски со угледни личности од американското општество, вклучувајќи ги и претседателите на САД, како и со најмоќниот мафијашки „кум“ Лаки Лучено. Филмови: „Ноќите во Лас Вегас“, „Не како странец“, „Некои дотрчаа“, „Зборови и музика“, „Човекот со златната рака“, „Одовде до вечноста“ (Оскар), „Тројцата наредници“, „Четворицата од Тексас“, „Детектив“, „Голиот тркач“.

1915.- Полета првиот авион направен целосно од метал кој го конструира Германецот Хуг Јункерс.

1922. - Во Бенешов кај Прага е роден Франтишек Вацлав Мареш, професор по славистика на Виенскиот универзитет, кој има извонредни заслуги за афирмацијата на македонистиката во светот. Умре на 3 декември 1994 година.

1929. - Роден е Џон Озборн, англиски драмски писател. Се прослави со драмата "Сврти се во гневот", во која го опишува револтот на својата генерација (млади гневни луѓе) против уништената младост и хаотичната иднина на современиот свет. Дела: „Забавувач“, „Епитаф за Џон Дилон“, „Лутер“, „Хотел Амстердам“ и други.

1936.- Два дена по абдицирањето на Едвард Осми, крал на Англија стана неговиот брат Џорџ Шести. Едвард Осми се откажа од круната за да се ожени со Американката Волис Симпсон, по што живееше во странство како војводата од Виндзор.

1939.- Умре американскиот глумец Даглас Фербанкс, многу популарен во периодот на немиот филм. Филмови: „Во знакот на Зоро“, „Тројцата мускетари“, „Црниот пират“, „Робин Худ“, „Багдатски крадец“.

1963. - Кенија стана независна држава и беше прогласена за Република во рамките на британскиот Комонвелт.

1979.- Во колумбискиот пристанишен град Тумако во земјотрес загинаа 600 луѓе, а околу 80.000 останаа без покрив над главата.

1979. - НАТО дозволи инсталирање на евроракети во Европа.

1983. - Во Скопје умре Дарко Дамески, еден од најистакнатите македонски театарски, филмски и телевизиски актери. Во 1952 година ја заврши Државната средна театарска школа во Скопје. Беше член на Драмскиот ансамбл на Македонскиот народен театар во Скопје. Во 1964 година, Дамески стана член на Драмскиот театар на чија сцена оствари четириесеттина ликови во кои дојде до израз приврзаноста кон театарската уметност. Во историјата на македонскиот филм неговото име е забележано уште во самите почетоци во "Волчја ноќ", а потоа следуваат уште триесеттина главни улоги, речиси во сите македонски филмови. Ликот на Дарко Дамески беше присутен и на малиот екран, почнувајќи од првите ТВ драми на ТВ Скопје, до речиси сите телевизиски серии и други позначајни емисии и проекти. Последните години од животот ги посвети на монодрамата преку која остваруваше најширок контакт со публиката. Роден е во Прилеп, на 12 мај 1932 година.

1992.- На индонезиските острови Флорес и Бабо во земјотрес загинаа најмалку 2.200 луѓе.

1993.- Во Будимпешта, од срцев удар почина премиерот на Унгарија, Јожеф Антал.

1994.- Врховнот суд на Бразил го ослободи поранешниот претседател Фернанд Колор де Мела, обвинет за корупција. 

1994.- Во Скопје, во издание на Центарот за дијабетис и на Клиниката за ендокринологија при Медицинскиот факултет во Скопје, е промовиран првиот број на весникот „Шеќерна болест“.

1997.- Во Париз почна судењето на Карлос Шакалот, "професионален револуционер" од Венецуела, чие вистинско име е Илич Рамирез Санчез. Тој е обвинет за некои од најспектакуларните герилски операции во 70-те и 80-те години.

1997.- Пијаното на познатиот композитор и диригент, Леонард Бернштајн на една аукција во Сотби е продадено за 387.500 американски долари.

1999.- Во Скопје е формирана Обединетата партија на Ромите во Македонија. За претседател е избран Неждет Мустафа. Регистрирана е на 22 февруари 2000 година, со седиште во Скопје.

2000.- Етиопија и Еритреја во Алжир потпишаа мировен договор со кој и формално заврши двегодишната погранична војна во која загинаа десетици илјади луѓе.

2001.- Пратениците на Демократската алтернатива Славо Климовски, Столе Попов, Радомир Каранѓелески, Никола Јованов и Љупчо Анушев изјавија дека од овој датум ќе дејствуваат како независна пратеничка група во Собранието на Република Македонија.

2003.- Умре азербејџанскиот државник Хајдар Алиев, претседател на Азербејџан кој до неговата смрт беше клучен фактор на азербејџанската политика повеќе од три децении. Пред смртта обезбеди на функцијата шеф на државата да го замени неговиот син.