ПРИЗНАВАЊЕ НА М П Ц

Исправете ги патеките Божји

СЛАВЕ П. ПРОЈКОВСКИ

Повод: мајското заседание на Соборот на Српската
православна црква

„За да настапи времето на Господ Исус Христо, неопходно беше потребно да се појави оној, кој во пустината викаше: Подгответе го патот Господов и исправете ги патеките Негови (Мт. 3: 3); јас ве крстив со вода, а Он ќе ве крсти со Духот Свет“ (Мк. 1:8). „Нему Му е лопатата во раката Негова и Он ќе го очисти гумното Свое, и ќе го собере житото во амбарот Свој, а плевата ќе ја изгори со неизгаслив оган“ (Лк.3:17); „...Јован, испратен од Бога; тој дојде за сведоштво – да сведочи за Светлината, та сите да поверуваат преку него. Тој не беше светлина, туку – да сведочи за Светлината. Постоеше вистинска Светлина, Која го осветлува секој човек што доаѓа на свет“ (Јн. 1: 6-9).

Архиереите во Божјата Црква не се светлината! Тие треба да ја сведочат Светлината! Вистинската Светлина „го осветлува секој човек што доаѓа“ на светов.

Под претседателство на Негова светост патријархот српски г.г. Павле од 14 до 25 мај е одржано редовното заседание на Соборот на СПЦ, на кое учествувале сите нејзини епархиски архиереи. (Била и Јовановата ПОА како канонски составен дел на СПЦ). Соборот, меѓу другите актуелни прашања што ги разгледувал, побарал „престанок на насилството и подобрување на условите за животот и делувањето на канонската Црква во Република Македонија и создавање предуслови за воспоставување здрав дијалог со тамошната ерархија, која се' уште се наоѓа во раскол со православната црква” (читај со СПЦ).

Оваа информација, сама во себе, содржи тешка и несфатлива контрадикторност. Имено, повикува на поддршка на од нив клонираната ПОА, за во истата реченица да каже дека треба да се создаваат предуслови (допрва, по 40 години м.б.) за воспоставување здрав дијалог со тамошната ерархија. Велат „здрав дијалог“, оти и самите знаат дека ова што го направија до денес како последица на дијалогот – е нездрава работа! Знаат дека на ПОА, за љубов на СПЦ од другите помесни цркви и' е прифатен автономниот статус, како внатрешно прашање на СПЦ. Но, иако не сакаат, сепак, не можат да заборават дека во истата Република Македонија никој жив ПОА не ја препознава како своја, освен роднините и блиските пријатели на ерархијата, новоклонирана заради изнаоѓање модус Охридската Архиепископија, која е историски и канонски темел на МПЦ, да остане во рамките на СПЦ (читај: тронот на свети Климент, како половина трон (полтрон), да биде под тронот на свети Сава - да ми простат светителите што овде ги спомнувам).

Во Македонија сите што и малку имаат чувство за црковните работи сметаат дека логиката на купопродажната јурисдикција е надмината и нема почва за нејзино опстојување, бидејќи православните Македонци се вратија како субјект на историската сцена на Црквата Божја и повеќе не можат да прифатат (никогаш и не прифатиле) да бидат објект за купување и продавање. Ако тоа некому и успеало во времиња кога се игнорирало постоењето на Македонците, сега тоа веќе не е можно. Сега е време да се израмнат однесувањата, да се почувствува покајанието за вршената асимилација врз нив, во името на Црквата, Кралството и големосрпството; време е СПЦ да се откаже од својот историски етнофилетизам, кој на српскиот народ не му донесе ништо добро; време е на Македонците и Македонија да им се подаде рака и да се рече простете, оти еуфоријата од проширувањето на Кралството на СХС ја понесе и црквата, па и таа направи историски грешки. Имено, ако во тие времиња и во таквата кралска Југославија беше, барем со автономен статус, задржан споменот на Охрид и Охридската архиепископија, сега СПЦ и МПЦ не ќе имаа за што да преговараат и да се понижуваат. Оти, ако сега им треба некаква ПОА, зошто уште во 1920 година не ја устроија или зошто тоа не го направија уште во 1945 година, кога во Македонија соборски се побара устројување на Црквата. Значи, конфликтните прилики, па и самото именување расколнички, ги создаваше и создава СПЦ веќе неподносливо долго време. Должна е да објасни зошто хиротонијата на Јован Вранишковски беше за нив прифатлива, а кон другите архијереи го продолжи игнорирањето само заради статусот, формалниот термин автокефалија и измислениот проблем за името Македонија, македонски, Македонци.

СПЦ и сега јавно не' убедува дека ја признава македонската нација, иако нема политички надлежности за тоа. Таа треба само да собере сили, да ги согледа политичките, државни и национални реалности во кои живеат и двете цркви, па да донесува ставови и одлуки од областа и во функција на Црквата. Градењето односи меѓу двете земји е надлежност на нивните влади, а не на црквите. А црквите, ако не можат да ги помагаат, можат барем да не ги одмагаат тие процеси. Признавањето на Р. Македонија е надлежност на Р. Србија, која тоа и го стори, а не на Српската црква, која и ставот на сопствената држава не го испочитува. Оттаму, на СПЦ ништо не ќе и' значи и доделувањето на МПЦ „Орден на Република Македонија“од претседателот Бранко Црвенковски, но грдо ќе биде ако Р. Србија продолжи да финансира клонирани парацрковни институции на просторот на РМ, кои можат легитимно да делуваат само во рамките и надлежностите на СПЦ.

СПЦ, од времето на кралството па до денес, ете, води неуспешна национална политика, иако Србија секогаш имаше државни структури што си ја вршеа работата. Значи, црквата не може да води политика и да наметнува политички решенија. Таа, па која и да е од помесните цркви, сакала или не, мора да ги следи, а не да ги диригира. Таквите диригирања се покажаа погубни и за Македонија, и уште повеќе за Србија. Кој ли ќе ги изброи непотребните жртви и каква ли утеха може да им даде на оштетените мајки, сопруги, дечиња, на кои им останаа само гробови...

И мораме да се прашаме: зошто СПЦ сее само раздори и крвопролевања, расколи и шизми, а не љубов и разбирање?! Зошто ја убива кај другите самосвеста за нивното постоење, а самосвеста за српстовото ја издигна до култна вредност и тоа, каков апсурд, на штета на Србите? И пак ќе се прашаме: што остана од онаа Љубов, на која Христос не' повика? Без внатрешно преумување и пресоздавање на СПЦ никакво црковно прашање не можеше и не ќе може да разреши – ниту македонско, ниту црногорско, ниту пак пеќско, оти гордоста секогаш се искачува до врвот, а потоа треснува стрмоглаво, како оној што го обележа превечниот пад и повлече војска на Сатаната. Такви војски на православните Срби и Македонци не им се потребни. Такви битки од своите црковни великодостоинственици не бараат, ниту посакуваат нивните верници.

Понижувањата со клонирани експерименти во православието се непознати и оттаму – туѓи! А жедни се верниците и на двете цркви, жедни се, пред се', за љубовта на своите архијереи, жедни се за нивното меѓусебно разбирање и следба на Исус Христос, а не за некакви тајни и непринципиелни договарања или игнорирања. Жедни се за Христа и Духот Свет, оти се веќе изморени од странпатиштата на кои се поведени од времето на предбалканските војни и, еве, тоа трае до денешни дни. И како да одбегне човек од мислата дека апостолските преемници (владиците) не создаваат отпадништво, кога ги задушуваат своите верници, а тие изигруваат (бело)светски василевси? Господо архијереи – подгответе го патот Господов и исправете ги патеките Негови! На тоа сте повикани и заради тоа сте што сте, и пред две илјади години, и денес! Не бидете плева на Гумното Божјо, кое е Црквата!

(Авторот е протоѓакон, секретар на Архиепископскиот црковно-просветен совет и главен и одговорен уредник на „Весник”, службено гласило на МПЦ)