Бог го создал светот,а кој го создал Бог?

Декарт, во својата позната метода, а пред него и Газали, во своето дело (ЕЛ-МУНКИЗУ МИНЕ-Д-ДАЛАЛ), тргнуваат од сомнежот за да би стигнале до уверувањето. Декарт се сомнева, земајќи го сомнежот како пат за стигнување до уверувањето. Па што е сомнежот?

            Кога би се, на пример, наоѓал во Мека, па би те прашал некој дали во Таиф (град во Саудиска Арабија) во моментот паѓа дожд, не би бил во состојба да кажеш „да“ ниту пак да кажеш „не“, затоа што е возможно во Таиф времето да е дождливо, како што постои можноста небото над него да е ведро - без дожд. Можноста да паѓа дожд во него е 50 %, на пример, а можноста да не паѓа, исто толкава. Двете можности се подеднакви и не постои доказ кој натежнува на едната од двете можности. Тоа е сомнежот.

            Доколку би погледнал, па би видел на источната страна (а Таиф е на источната страна) облаци како од далеку се укажуваат на рабовите на хоризонтот, би преовладало кај тебе, со лесна предност, мислењето дека во Таиф паѓа дожд. Ова лесно преовладување на можноста да паѓа дожд се нарекува мислење. Во тој случај ти кажуваш: „Мислам дека во Таиф сега паѓа дожд!“ Можноста е 60 %, на пример, за ДА, т.е. дека паѓа дожд, а 40 % за НЕ, т.е. дека не паѓа.

            А доколку би видел дека облаците се намножиле и се згустиле, поцрнеле и се натрупале и дека молња од нив светнува, би се зголемило кај тебе мислењето дека во Таиф паѓа дожд, па за одговор ДА можноста станува 70 или 75 %. Тоа е она што нашите учени луѓе го нарекуваат преовладувачко мислење. Во тој случај, ти на оној кој те прашува му кажуваш: „Кај мене преовладува мислењето дека во Таиф сега паѓа дожд!“ А доколку би отишол во Таиф, па со свои очи би видел дека паѓа дожд, чувствувајќи ја на своето лице, стануваш цврсто уверен во нејзиното паѓање. Тоа цврсто уверување (јекин), нашите учени луѓе го нарекуваат сознание или спознание.

            Така зборот сознание има повеќе значења: 1) Општо знаење кое е наспроти незнаењето; 2) Знаење кое е наспроти уметноста и филозофијата, па така хемијата и физиката се науки, а сликањето и поезијата се уметности. Целта на спознанието во оваа смисла е вистината - реалноста, нејзино орудие разумот, а средство размислувањето, експериментирањето и истражувањето. Целта на уметноста е убавината, нејзиното орудие е чувството, а средство вкусот. 3) Знаење кое има значење на цврсто уверување кое е наспроти сомнежот и мислењето и тоа е цел на нашата студија.[1]

ОЧИГЛЕДНА ВИСТИНА И ВЕРУВАЊЕ

            Во теоретско знаење се вбројува она кое, во основа, бара доказ и не е разгонетливо преку самите сетила ниту преку посматрање, меѓутоа сеопшто е и расширено така да и на учениот и на неукиот, и на големиот и на малиот му е познато, и станува поблиску до нужното спознание. Пример за тоа е дека дел од земјата е помал од целината, нагризената кифла е помала од целата. Иако е фактот во основата на теоретското знаење кое бара аргумент, ти нема да најдеш никој кој во тоа се сомнева и бара за тоа доказ. Кога би зел од мало дете цело чоколадо, а би му дал нагризено, детето не би прифатило. Ако би се обидел да го убедиш дека тоа што си му го дал е поголемо, не би го убедил, затоа што фактот дека делот е помал од целината е очигледна вистина, како и доказот на идентитетот, т.е. фактот дека тоа е навистина тоа. Кога некој би ти рекол: „Докажи ми дека тоа пенкало кое го носиш не е лажичка за чај!“, би му рекол: „Тоа е очигледно, не е потребно да се докажува, затоа што пенкалото е пенкало ...“

            Очигледни, априорни вистини се рационални факти кои ги прифаќаат сите луѓе и никој за нив не бара доказ. Кога очигледната вистина ќе влезе во потсвеста и се насели во неа, оставајќи трага на мислата и свеста и насочувајќи го човекот во неговото свесно размислување и дејствување, се нарекува вера (идеологија), а цврстото убедување во неа - иман (верување).

            Меѓутоа, ние знаеме дека луѓето понекогаш веруваат во вистината, а понекогаш во невистината, лагата. Денес ги согледуваме, меѓу приврзаниците на изопачените правци (школи) и лажни принципи, оние кои се соживеале со нив и со душа и со тело, ги прифатиле и јавно и тајно, жртвувајќи се себе си и својот имот на патот на нивната помош, а дали ќе ги наречеме верници?

            Воопштено, не! Меѓутоа, можеме да им припишеме верување одредувајќи го со невистината во која веруваат, во согласност со зборовите на Возвишениот:

            „Не ги гледаш ли оние на кои им е даден дел од Книгата како веруваат и во кипови и во Тагут...“ (Ен-Ниса’, 52)

            Можно е да им се припише името на верувањето ограничувајќи го со описот, во согласност со зборовите на Возвишениот:

                                           „Мнозинството од нив не веруваат во Аллах: многубошци се, навистина!“ (Јусуф, 106)

            Што се однесува, пак, до верувањето во потесно, специфично значење, значење на кое се враќа кога ќе се спомне и само на него упатува, значењето на кое се мисли кога и да се спомне иманот (верувањето) и неговите изводи во к*р’анот, суннетот и терминологијата на учените луѓе, тоа значи:

            - верување во Аллах (џ.ш.) како во единствен Господар;

            - владетел кој прави што сака и одредува како сака;

            - божество на кое единствено обожавање (молитва) му се упатува, не припишувајќи Му придружник во ништо што се спаѓа во категоријата на обожавањето (молитвата);

            - и верување во сè што му објави на Веровесникот Мухаммед (а.с.) од вестите за ангелите, пратениците, Судниот ден и Аллаховата одредба - кадерот, било за добро или за зло.

            Имателот на оваквото верување е верник, па ако оштети нешто од тоа или го отфрли, или се поколеба во неговото прифаќање или во него се посомнева го губи својството на иманот - верувањето и престанува да се вбројува меѓу верниците.

ВТОР ПРИНЦИП

            Постојат нешта кои не сме ги виделе ниту осетиле, но цврсто веруваме во нивното постоење, како што цврсто веруваме во постоењето на она што го гледаме и чувствуваме. Цврсто сме убедени во постоењето на Индија и Бразил, а не сме ги посетиле ниту виделе. Веруваме дека Александар Македонски ја освоил Персија, а Велид ибн Абдул-Мелик ја изградил Емевијската џамија, а не сме присуствувале ниту на Александровите битки, ниту сме биле сведоци на градењето на Емевијската џамија.

            Кога секој би размислил, би сфатил дека оние нешта во чие постоење цврсто веруваме, а не сме ги виделе, се повеќе отколку оние кои ги видел (држави, градови и историски настани кои се случиле и кои сега се случуваат).

             Па како тогаш е цврсто уверен во постоење на нешто, а тоа не го почувствувал со своите сетила?

            Станал цврсто уверен во нивното постоење тогаш кога за тоа го известиле групи на луѓе, едни од други, чија можност да се сложат и да ги измислат овие нешта, а потоа лажно да ги пренесат, практично е незамислива.

            Второто правило, значи, гласи: како што до цврсто уверување се доаѓа преку сетилата и набљудувањето, се доаѓа и по пат на сведочење на преносители, во чија искреност веруваме, преку веродостојни вести.

ЧЕТВРТ ПРИНЦИП

            Рековме дека сетилата имаат ограничен опфат затоа што јас со своите сетила не гледам сè што е видливо. Тоа е вистина, меѓутоа, Аллах (џ.ш.) нè обдарил со способност со која го потполнуваме недостатокот на сетилата, а тоа е имагинацијата или фантазијата.

            Јас, иако не сум во состојба од Мека да ја видам својата куќа во Дамаск, во состојба сум да ја замислам, како да ја гледам. Имагинацијата, значи, ги потполнува сетилата. Има ли тогаш таа свои граници, или е слободна, неограничена? Дали сум во состојба да замислам нешто што со сетилата не сум го почувствувал?

            Имагинацијата, според мислењето на психолозите, е двострана: повратна или деструктивна имагинација - како моето замислување на куќата во Дамаск од Мека, и творечка или конструктивна имагинација - како што е имагинацијата на поетите, раскажувачите, ликовните и останатите уметници. Погледнете го фантазирањето на тие артисти, дали дошле со нешто што не постои во реалноста?

            Уметникот кој го изваја кипот на Венера, дојде со фигура на која ние немаме видено двојник, ниту онаа на која таа потполно личи и одговара, меѓутоа, дали е таа нешто ново, или нејзиниот вајар ги зел деловите од реалноста и меѓусебно ги поврзал? Го зел најубавиот нос кој го видел, најубавата уста и најубавото тело, поврзувајќи го сето тоа и на тој начин доаѓајќи со нешто ново. Меѓутоа тоа ново е составено од деловите на старото.

            Во кипот на асирскиот крилест бик во Парискиот Музеј нема ништо необично, освен што неговиот вајар зел глава на човек и ја поставил на телото на бикот, а потоа му додал и крила на птица. Нова фигура и облик се составени, значи, од познати делови.

            Исто така, чудесното животно кое го замислил Казвини, како и фантазијата на поетите, без разлика колку длабоко навлегле во областа на метафората, споредбата, метонимијата и волшебните хиперболи, не излегуваат од рамките на поврзување на распрснатите и распространети појави од реалноста.

            Дури, и кога посилно би се вдлабочиле во необичноста на поврзувањето (на делови од реалноста), би сме увиделе дека и самата имагинација е немоќна да ги разбере сите тие синтези. Земете, на пример, дел од светот на бојата и дел од светот на гласовите, па кажете: дали некој пеач отпеал мелодија со лоша арома, или дали таа арома е со црвена боја, а потоа тој приказ изложете % го на својата имагинација, па ќе видите дека не сте во состојба да ја замислите, иако целата таа слика не излегла надвор од светот на реалноста.

            Ние, значи, не сме во состојба да замислиме ароматична мелодија, ниту црвена арома. Во можност сме да замислиме само три димензии: должина, ширина и висина, а не сме во состојба да замислиме четврта, како ниту круг без кружница или триаголник без агли. Па како тогаш можеме да го замислиме идниот свет и она што е во него, а тоа е светот кој во потполност се разликува од овој свет? Навистина, идниот свет во однос на овој е како овој свет во однос на светот на детето во утробата на мајката. Кога би биле во можност да се споиме со детето во утробата на мајката, со тоа што тоа да биде во можност да одговори, па да го прашаме: „Што е вселената?“, би договорило: „Вселена се овие копрени кои ме покриваат и овие темнини кои ме опкружуваат!“

            Ако би сме му рекле: „Овде постои една друга вселена, во која се наоѓаат сонце и месечина, ноќ и ден, копно и море, долини и ридови, неплодни пустини и пространи градини!“, не би го разбрало значењето на тие зборови, а и кога би ги разбрало, не би било во состојба да ја замисли нивната вистинска смисла.

            Затоа Ибн Абас (р.а.)[1] рекол: „Од нештата од оној свет на овој свет се само имињата, поимите!“ (т.е. само имињата на она што е на овој свет и на оној свет се заеднички, додека суштината во потполност се разликува.) Со обѕир на тоа, виното на идниот свет не е како виното на овој свет, ниту пак пеколниот оган не е како оганот на овој свет, ниту пак мостот „Сират“ кој се протега над Пеколот не е како мостовите кои се протегаат над долините и реките.

            Четвртиот принцип е, значи, ова: човечката имагинација е во состојба да го опфати само она до кое сетилата допираат.

ШЕСТИ ПРИНЦИП

            Сите луѓе, и верниците и неверниците, тие кои пристигнале во домовите на обожавањето, џамиите и црквите, или се воспитани во местата на неморалот и порокот, кога ќе им се случи голема несреќа - удар на судбината, од кој го губат трпението и не наоѓаат за него лек, не бараат спас и заштита од ниту едно од овие суштества, туку бараат помош и засолниште кај силата која е над тие суштества, сила која тие не ја гледаат, но која во душите и срцата, и со секој нерв го чувствуваат Нејзиното постоење, Нејзината величина и возвишеност.

            Ова им се случува на големиот број ученици во денот на испитите, како и на многумината болни кога болките ќе се засилат и кога лекарот ќе стане немоќен. Сите му се враќаат на Својот Господар и му се посветуваат на Неговото обожавање, ибадет. Дали некогаш сте се запрашале што е причината за тоа и за нему слично? Како откриваме дека секој кој ќе западне во потешкотија, му се враќа на Аллах (џ.ш.)? Сите се сеќаваме[1] на денот на изминатата војна и на онаа пред неа и како луѓето се обратуваа кон верата барајќи засолниште кај Аллах (џ.ш.). Командантите и наредниците се упатуваа кон храмовите и ја повикуваа војската на намаз - молитва.

            Прочитав во списанието „ЕЛ-МУХТАР“, преведен од некое друго списание, допис објавен во деновите на војната, од некој младич - падобранец (во времето кога падобранците и слетувањето беа нешто ново), кој опишува еден настан, па кажува дека израснал во дом каде никој Бога не го спомнувал, ниту пак Му се молел, клањал. Учел во училишта во кои немало верски предавања ниту пак побожен учител и воспитан со материјалистичко (лаичко) воспитување, т.е., како што се воспитува добитокот кој знае само за јадење, пиење и размножување. Меѓутоа кога прв пат се спуштил со падобран, гледајќи се себе си како паѓа, и пред да се отвори падобранот почнал да говори: „О Боже, о Господару!“, и од сè срце да се моли, чудејќи се откаде му дошло ова верување?

            Ќерката на Сталин, која е воспитана во вртежот на неверството, неодамна објави мемоари, во кои спомнува како се вратила кон верата, чудејќи се и самата на тоа свое враќање. Меѓутоа, во тоа нема никакво чудо, затоа што верувањето во постоењето на Аллах (џ.ш.) е нешто што е сокриено во секоја душа. Тоа е природа, еден од основните човечки нагони, како што е, на пример, сексуалниот нагон. Човекот е животно кое верува!

            Оваа човечка природа (нагонот) понекогаш ја прекриваат страсти, желби, похоти и материјални потреби, па кога ќе ја протресат стравотии, опасности и несреќи, ја отфрла од себе таа покривка и се појавува. Заради тоа оној кој не верува се нарекува ќафир, а ќафир на арапски јазик значи „оној кој покрива“. Интересно е дека подршката за оваа идеја ја најдов во две изјави меѓусобно оддалечени според времето, просторот, условите и намерите, меѓутоа слични според значењето.

            Познатиот француски писател, неверник, Анатол Франс, по повод овој атеизам и неверување, кажал: „Човекот станува верник кога, како резултат на уриналната анализа се востанови дека има дијабетес (во времето кога инсулинот уште не беше познат)...“ А на Рабија (ел-Адевија), позната, побожна муслиманка % е речено: „Тој и тој донесе илјада докази за постоењето на Аллах (џ.ш.)!“ Таа се насмеала и рекла: „Кога сам би патувал низ пустината, па би ти се лизнала ногата и би паднал во бунар од кој не си во состојба да излезеш, што би правел?“ Нејзиниот соговорник и рекол: „Би довикувал: ’О, Боже!!!‘“ „Тоа е доказ!“ - додала Рабија.

            Верувањето во Аллах (џ.ш.) е длабоко во секој човек. Тоа е вистина која ние муслиманите ја познаваме, затоа што Аллах (џ.ш.) нè известил дека верувањето – иманот е природата (нагонот) во кој ги создал луѓето. Европејците одново ја откриле. Диркем, познат француски професор по филозофија, напишал книга во која тврди дека верувањето во постоењето на Бог е очигледна вистина - аксиом. Невозможно е човек да живее и умре, а да не размислува за Господарот на оваа вселена. Меѓутоа, можеби разумот му бил „краток“, па не стигнал до вистинскиот Бог, туку обожавал други нешта покрај Него, сматрајќи ги дека тие се Бог или дека приближуваат до Бога.

            Кога ќе се случи нешто ново: се појави некоја неволја и дојде моментот на опасноста, се обратува кон единствениот Аллах (џ.ш.) и ги отфрлаат лажните божества. Идолопоклониците од племето к*рејш ги обожавале Хубел, Лат и Узза, камењата и киповите. Хубел е кип од црвена школка кој ’Амр ибн Лухај го донел од Сирија, од Хама. Му рекле дека е велик и моќен бог, па кога го понел на камилата, му паднал по патот и му се скршила раката, па му направиле рака од злато. Божество на кое му се скршила раката! Но, и покрај тоа го обожавале! Го обожавале во моментите на безбедност, па кога би запловиле по море и брановите би се издигнале, најавувајќи страшно потопување, не зборувале: „О, Хубеле!“, туку повикувале: „О, Аллаху!“

            Ова е видливо и денес при бродолом, избивање на пожари, опасности или влошувања на болести. Кога ќе ги видиш атеистите како се враќаат кон верата?

            Зошто? Затоа што верувањето е нагон, а најцелосна дефиниција за човекот е дека тој е побожно животно. Погледнете во овие материјалисти, неверници кога ќе им дојде смртта! Мислите ли дека Маркс и Ленин, кога смртта ја здогледале (се увериле во нејзиното доаѓање), ги повикувале орудијата за производство кои ги обожавале, или го повикувале Аллах (џ.ш.)? Бидете уверени дека не умреле пред да Му се помолиле на Бога, тогаш кога молитвата повеќе не користи. И фараонот (Фир’аун) се возгордеал и се охолел, говорејќи: „Јас сум ваш најголем господар!“ Кога му се случило потопувањето рекол: „Јас верувам. Нема друг бог освен Оној во кој веруваат синовите Израилови...“ (Јунус, 90)

            Во љубовната симпатија која ја чувствува вљубениот, лежи доказот дека верувањето е природа - нагон во луѓето, во нивните души. Љубовта е смалена слика на верувањето, како и еден од видовите на ибадетот, обожавањето. Французите, откако меѓу нив завладеало напуштање на верата, го употребиле за љубовта зборот „обожавање“. Во тоа ги следеа и некои од нас, кои се европеизирале, па во своите говори почнаа да говорат, дека ја сака и обожава и дека ја засакал до обожавање. А, тоа не значи ништо друго туку дека обожавањето е природна манифестација на верувањето во Бога, а љубовта еден од облиците на верувањето.

            Вљубената му се покорува на својот сакан и ги извршува сите негови желби. Исто така се однесува и верникот кон Аллах (џ.ш.), Му се покорува и ги извршува Неговите одредби. Вљубената не се грижи па и сите луѓе да и се разгневат, само ако оној кого го сака е задоволен, а таков е и случајот со верникот кон Аллах (џ.ш.). Не му посветува внимание на гневот на сите луѓе, само ако Тој е задоволен. Вљубената се плаши од својот сакан, се плаши од неговиот гнев и задоволен е со сè што од него ќе произлезе. Љубовта (т.е. вљубеноста) е, значи, доказ дека верувањето - иманот природен нагон кај луѓето.

СЕДМИ ПРИНЦИП

            Седмиот принцип е дека човекот со интуицијата чувствува дека овој материјален свет не е сè што постои и дека позади него се крие непознат духовен свет, приметувајќи ги одблесоците кои на него упатуваат. Тоа е затоа што човек согледува дека материјалните уживања се краткотрајни и ограничени. Кога ќе ја реализира целта и ќе ја достигне границата, уживањето престанува да биде уживање, туку се претвора во обичај - навика, па исченуваат неговите сласти и волшебства и станува како запамтена анегдота или стара приказна.

            Сиромашниот ја набљудува колата на богатиот која поминуваат покрај него, и неговата вила, покрај која се наоѓа, па мисли дека целиот овој свет би бил негов кога такво нешто би поседувал, меѓутоа, кога тоа ќе стане негово не би ја чувствувал истата сласт и задоволство. Вљубениот бдее цела ноќ фантазирајќи за средбата со својата сакана, мислејќи дека сите уживања на овој свет се во љубовта кон неа, а сите надежи и желби во нејзина близина, а кога ќе се ожени со онаа која ја сакал, за две години брак ќе се распрснат сите тие надежи, згаснуваат уживањата и од нив му остануваат само сеќавањата. Болниот боледува и се мачи мислејќи дека целата сласт е во оздравувањето и во престанувањето на болките, па кога ќе му се врати здравјето и ќе поминат деновите на болеста не гледа повеќе, во здравјето, ништо од уживањето. Младичот посакува слава, радувајќи се кога некоја радиостаница ќе го објави неговото име, или весниците неговата фотографија, па кога ќе ја постигне славата и неговото име и личност се прослават, славата му станува обично нешто.

            Човек се наоѓа во прилика да слуша во тивката ноќ мелодија, која се извива од срцето на саканиот пеач, па длабоко го потресува слушателот и го воздигнува во духовниот свет. Чита генијален расказ на вешт писател, па чувствува како тој да го води по патиштата на маѓепсаниот свет во кој, покрај маѓии, има и поезија и арома, па кога приказната ќе се заврши почувствува како да бил во сладок, восхитувачки сон од кој се пробудил попусто обидувајќи се да се врати на неговата сласт и шарм.

            Живее во моменти на откровение, кога душата преку размислување и медитација се очистува ослободувајќи се од притисокот на материјата, па на крилјата на чистотијата и независноста се издигнува сè додека не пристигне до границата од која ја гледа Земјата и она што е на неа толку минијатурно да не вреди да се погледа, затоа што чувствува душевно задоволство или сласт на која не и е рамна сласта на храната која ја чувствува гладниот, сласта која ја чувствува дарежливиот кон несреќниот, ниту сласта на богатството и угледот за кутриот сиромав.

            Душата непрестајно се стреми и копнее кон тој повозвишен, „духовен свет“, непознат свет од кого ги познава само овие одблесоци кои само што се појавиле се губат и исчезнуваат; и кон овие пријатни моменти, здивови - кои исчезнуваат уште пред да се појават. Тогаш осознава дека материјалните уживања се краткотрајни, дека душевните сласти по обем се поголеми од нив и дека оставаат подлабоки траги во душата. Како што станува цврсто уверен, со посредство на интуицијата, а не со рационален доказ, дека овој материјален живот не е сè што постои и дека непознатиот свет, скриен зад светот на материјата, реална вистина за која душите копнеат, обидувајќи се да се устремат кон неа, но ова „густо“ тело ги засолнува од неа и ги спречува слободно да полетаат по неа. Ова е психолошки доказ за постоењето на другиот свет.

ВЕРУВАЊЕ ВО БОГА

            Верувањето во Бог содржи четири претпоставки: 1) Бог постои без творец и причинувач; 2) Тој е Творец на сите светови; 3) Тој е Господар и Владетел на сè; 4) Тој е Бог кој единствено се обожува, без да му се придружува содружник.