БИБЛИЈАТА И НАУКАТА

а приори · lukavo

   Почитувани форумџии

Согледувајќи дека доста од дебатите и дискусиите во разните теми од форумов гравитираат околу темата „Библијата и науката“, се решив да споделам со вас некои сознанија со надеж дека барем малку ќе придонесам во расветлувањето на оваа проблематика.

Искрено се надевам дека темава нема да послужи како инструмент за личен реваншизам меѓу членовите на форумот. 

Текстот во целост ќе биде изложен на македонски јазик, освен, се рабира, деловите во кои се наведува изворната литература.
Цитатите од Библијата користени во post-овите се буквално препишани од преводот на светото писмо на македонски јазик, II издание, издание на Британското и инострано библиско друштво – Свиндон, во соработка со Македонска Книга – Скопје. Доколку имате сознанија за некакви измени во најновото издание на Светото писмо на македонски јазик, не притенсувајте се да ги споделите со нас. 
Со оглед на тоа дека на google.com не постојат сродни текстови на македонски јазик во врска со проблематикава, нема да се служам со линкови. 
Започнуваме со доста често поставуваното прашање – Кој е авторот на Стариот Завет?
Колкумина читатели на Стариот Завет, на кои би им го поставиле ова прашање, би одговориле повторувајќи го она што го прочитале во Воведот на својата Библија, т.е. дека авторот на сите овие книги е Бог, макар што се напишани од луѓе, инспирирани од Светиот Дух.
Понекогаш авторот кој ја претставува Библијата се ограничува на тоа да ги извести своите читатели со помош на ваква кратка белешка која прекинува секакво прашање; понекогаш, пак, додава исправка која ги известува дека луѓето можеле на првобитниот текст подоцна да му додадат некакви детали, но дека, сепак, спорниот карактер на еден пасус не ја менува општата „вистина“ која од него произлегува. Се инсистира на оваа „вистина“ за која гарантира учењето на Црквата, потпомогнато од Светиот Дух, кој единствено е способен да ги просветли верниците во врска со овие прашања. Зар Црквата, почнувајќи од концилот во IV век, не објавила листа на Свети книги која што ја потврдиле, додека го формирале она што се нарекува канон; концил: Фирентински (1441), Тридентински (1546) и Прв ватикански (1870). Зарем од неодамна, последниот концил – Вториот Ватикански, по толку енциклики, не објавил еден текст од првостепено значење, внимателно работен во период од три години (1962-1965). Бескрајното мнозинство на читателите на Библијата ги наоѓаат овие смирувачки известувања на почетокот на модерните изданија и се задоволуваат со гаранциите на автентичностите дадени во текот на вековите, а воопшто не помислуваат дека за нив може да се дискутира.
Но, ако се запрашаме за делата кои ги пишувале свештениците, а кои не се наменети за широката јавност, ќе видиме дека прашањето за автентичноста на библиските книги е многу покомплексно отколку што можело а приори да ни се стори. Ако, на пример, се консултира модерната публикација на Библијата, во посебни томови, преведена на француски, под управата на Библиското училиште на Ерусалим – Ecole biblique de Jerusalem (Editions du Cerf, Paris), тонот се чини поинаков и, станува јасно дека Стариот Завет, исто како и Новиот, отвора проблеми чиишто спорни елементи авторите на коментарите не ги сокриле.
Исто така, наоѓаме многу прецизни податоци во покондензирани студии со голема објективност, како што се оние во книгата на професор Едмонд Жакоб (Edmond Jakob): Стариот Завет (Universitaries de France, колекција “Que sais – je”).  Оваа книга дава совршен увид во целоста.
Многумина не знаат дека на почетокот постоеле многу текстови, а не еден единствен текст. Околу III век пред нашата ера постоеле барем три форми на еврејскиот текст на Библијата: масоретски текст, текст кој барем делумно му послужил на грчкиот превод и самаританското Петокнижие. Во I век пр.н.е. постоел стремеж кон воспоставување на еден единствен текст, но требало да се почека еден век по нашата ера за да се фиксира текстот.
Кога би ги поседувале овие три форми на текстот, споредувањата би биле можни, и можеби ќе можевме да добиеме идеја за тоа каков бил оригиналниот текст, но несреќата се состои во тоа што ги немаме. Ако се остават на страна пергаментите од Кумранската пештера кои потекнуваат од претхристијанската епоха блиска на Исус, еден папирус на Декалогот од II век од нашата ера кој ги претставува варијантите во однос на класичниот текст, неколку фрагменти од V век од нашата ера (Каирска генеза), тогаш најстариот еврејски текст на Библијата би бил датиран во IX век од нашата ера.
Септагинтата (Septuaginta) на грчки јазик би била првиот превод. Таа датира во III век пр.н.е., а ја направиле Евреите од Александрија. Врз нејзиниот текст ќе се базират авторите на Новиот Завет. Таа ќе претставува авторитет сè до VII век од нашата ера. Основните грчки текстови кои, воопшто, се користат во христијанскот свет, се ракописите сочувани под името Codex Vatikanus во Ватикан и Codes Sinaiticus во Британскиот музеј (British Museum) во Лондон кои датираат од IV век.
Св. Јероним можел да состави текст на латински јазик базирајќи се на еврејските документи во првите години од V век. Ова издание, поради своето универзално ширење по VII век од христијанската ера, подоцна е наречено Вулгата.
Да ги земеме предвид и арамејските и сириските (Першита) верзии кои се само парцијални.
Сите овие верзии им овозможиле на специјалистите да изработат текстови кои се нарекуваат „просечни“, некој вид компромис меѓу различните верзии. Исто така, се издаваат и зборници на различни јазици, со еврејска, грчка, латинска, старосириска, арамејска па дури и со арапска паралела. Таква е славната Волтон Библија (Лондон, 1657). За да бидеме сосема сигурни, да додадеме дека дивергентните библиски концепции меѓу различните христијански цркви се причина за тоа што сите цркви не ги усвоиле истите книги и дека сè до денеска немале исто сфаќање за преводот на еден ист јазик. Екуменскиот превод на Стариот Завет, дело за унификација кое го реализирале бројни католички и протестантски експерти, би требало да даде еден синтетичен текст (Објавено во декември 1975, Ed. Du Cerf I Les Bergers et les Mages, Paris, додека првиот том од ревидираниот Екуменскиот превод на Стариот Завет беше промоивиран на Светскиот Црковен Совет на 23 јануари 2004 година во Женева.    
Така, човечкиот удел во текстот на Стариот Завет се чини мошне значаен. Без мака може да се сфати како текст од верзија до верзија, од превод до превод, со сите коректури кои следуваат од таа фатална постапка, оригиналниот текст можел да биде трансформиран во текот на двата века.

Продолжува

Внеси реплика	страница 12 3 63 >
Tweet