Македонска Етнологија

Па не баш - зошто денес Французите или Норвежаните не се Х и У

Средновековни фрески во Македонија

Мастилен молив напиша книга
Книгата „Копанки“ е направена според запис на битушанецот Трпе Фиданоски за гурбетчискиот живот од 1911 до 1947 година во Бугарија, Грција и во Косово, каде што работеле македонските ѕидари

Избледениот запис напишан со мастилен молив од печалбар во минатиот век е темел на приказната за битушките гурбетчии што неодамна е објавена под наслов „Копанка“ од пензионираниот новинар Гале Фиданоски. Во неа е опишан животот на битушките печалбари од првата половина на 20 век. Мајсторот-ѕидар Трпе Фиданоски во периодот од 1911 до 1947 напишал 27 страници со мастилен молив и ги оставил како спомен. Многу години потоа овие страници случајно дошле до рацете на неговиот син Гале, кој ја објави книгата со сведоштва за печалбарската традиција и за животот во овој период.

„Зимата брзо помина. Пукна пролет. Пак не' чека печалба. Со Милка Угринов и со Ѓора Стефов се договоривме ќе одеме да сакаме работа на Косово. Тргнавме од дома со нашата традиција, со клоцање стомничиња. Наплакани, шо пак се делеме од домашните, тргнавме да пробаме во Косово“- гласи извадокот од печалбарскиот запис на Трпе Фиданоски од Битуше.

Записот е сведоштво за секојдневието на тогашните печалбари, далеку од родното огниште, што се' морале да работат за корка леб, но и како се мајтапеле и го негувале позитивниот дух за да заборават на тагата по домашните.

- Во „Копанка“ се опишани три периоди од животот на татко ми. Првиот е неговото мајсторско крштевање, одењето во Бугарија како дете на 11-годишна возраст и првите средби со ѕидарско-фасадерскиот занает. Вториот дел е печалбарското зреење, во Грција, каде што навлегол во тајните на занаетот. Последниот зборува за учеството во многу градби на Косово, веќе како познат и признат мајстор - објаснува Гале Фиданоски.

Оригиналниот запис е напишан рачно на 27 страници со мастилен молив на изворен мијачки дијалект. Со текот на времето ракописот избледел.

- Кога го видов ракописот, мислев дека тоа е некој обичен дневник, но читајќи го, сфатив дека татко ми, не знаејќи, го опишува животот на гурбетчиите. Затоа сметам дека ракописот има вредност - вели Фиданоски.

Најтешко во печалбарскиот живот бил изијетот, односно носталгијата по најблиските, која ги следела во туѓина. Во записот, полн со емоции, може да се види дека печалбарот жали што не може да биде меѓу своите, но горд е дека неговите раце се тие што треба да ги нахранат оние што останале дома.

Рачно испишаните страници во осумдесеттите години од минатиот век на Гале му ги дал некој познајник на татко му Трпе, но како што вели, мислел дека се некакви обични белешки. Знаел дека неговиот татко бил надарен цртач, но не претпоставувал дека тој се занимава и со пишување.

Насловот „Копанка“ е даден според еден од алатите на некогашните ѕидари. Копанка е алатка со која се среќавал секој што се определувал да го изучува ѕидарскиот или фасадерскиот занает. Изработена е од дрвени штици и користела за пренесување малтер.

Етнолог број два.

Мијаците и нивната стопанска активност на балканот - Боре Неделковски

Етнолог број 11

Изменето од mungos80 - 11.Октомври.2010 во 10:22