Втора светска војна

   Договорот Рибентроп-Молотов е потпишан по подолг период на изразито заладени советско-германски односи и по евидентно редуцирана економска соработка меѓу двете земји, кон крајот на четвртата деценија од минатиот век. На овој историски настан дури му претходеа и некои оружени конфликти, со кои СССР  се спротиставуваше на штотуку формираната хитлеровска коалиција во Европа, како, на пример, војната во Шпанија или оружените конфликти на Далечниот Исток. Сепак, за меѓународната јавност, во тоа време, овој договор беше целосно изненадување, вистинска политичка бомба, особено што по неговото потпишување кружеа гласини дека напоредно со него, постојат и други “тајни договори” меѓу Советскиот Сојуз и Германија. (Такви навистина се откриени во 1948 г., а некои дури и во 1993 г.)

Потпишувањето на Пактот Молотов-Рибентроп, и покрај вложените политички напори на највисоките раководства на двете земји, на чело со Сталин од советска и на Хитлер од германска страна, и огромниот ангажман на дипломатиите на овие држави во тоа време, не успеа да ì застане на патот на меѓусебната војна. Од моментот на германскиот напад врз СССР, на 22 јуни 1941 г., на само две години по потпишувањето на “историскиот” договор, тој и сите други тајни и јавни руско-советски договори престануваат да важат. Од тој момент, меѓу двете држави ќе започне долгогодишна, тешка и крвава војна, со енормно голем број жртви и стравични разурнувања на материјални, инфраструктурни и хумани добра, по што Втората светска војна ќе влезе во историјата како една од најстраотните и со најголем број човечки жртви. 

Историчарите и политичките аналитичари во контроверзното советско-германско “зближување” во очи на војната, за жал “пост фестум” видоа и открија противдејствие на познатиот германски реваншизам, бидејќи по доаѓањето на Хитлер на власт во Германија во 1933 г. и особено по неговата “национал-социјална револуција”, со низа антисоветски и антикомунистички ексцеси, СССР демонстративно ги уриваше и разградуваше своите дотогаш мошне добри економски, воени и политички позиции, односи и соработка со Германија, градени во империјалниот период на претходниот 19 век.

КРАХ НА ВЕРСАЈСКИОТ МИРОВЕН ДОГОВОР

Исто така, постојат претпоставки дека Сталин, кој наследувајќи го Владимир Илич Ленин на чело на КПСС и целокупниот државен комунистички апарат во СССР во сомнителни околности, со својот авторитарен метод на владеење, кон појавата на Хитлер и кон неговиот национал-социјализам се однесуваше како кон “краткорочна појава” и политичка марионета на германската висока елита. Тој сметал дека со потпишувањето на еден договор за ненапаѓање ќе може да го уценува и Хитлер, и оние за кои тој сметаше дека стојат зад него.

Од тоа време, официјален к*рс на советскиот Народен комесаријат за надворешни работи, кој сè уште го раководеше непомирливиот антинацист Максим Литвинов, станува к*рсот на создавање определен систем на “колективна безбедност” во Европа, односно систем на меѓународни договори што би ја поддржале “версајската политика” за заедничко европско спротивставување на реваншистичките планови на Германија. 

Но, во март 1935 г., Германија конечно престана да се придржува кон одредбите на Версајскиот мировен договор склучен во 1919 г. и во земјата беше воведена општа воена готовност. Хитлер нареди превооружување на германската армија. Интересен и зачудувачки е фактот што сите тие активности, кај западните земји-гаранти на Версајската спогодба, во тоа време, не предизвикуваат соодветни противдејствија. 

Напротив, во тие години советската дипломатија развива богата активност на широк план, склучувајќи билатерални договори за соработка, поддршка и заштита со повеќе земји во Европа: Франција, Чехословачка и други. Но, од друга страна, како и СССР, Германија исто така бара свои сојузници. Во ноември 1936 г. со Јапонија го потпишува таканаречениот “Антикоминтерновски пакт”, насочен директно против Советскиот Сојуз. Кон овој пакт во 1937 г. се приклучува и Италија. СССР во тоа време ì пружа воена и економска помош на републиканската влада на Шпанија, додека Италија заедно со Германија, активно ја поддржуваат фашистичката диктатура и превратот на генералот Франко во оваа земја. Таква беше сликата на предвоениот политички европски мозаик.

“АНШЛУСОТ” СО АВСТРИЈА - НАВЕСТУВАЊЕ ЗА НОВА ВОЈНА

Во март 1938 г. се случува аншлусот, “обединувањето” на Германија со Австрија, во практика анексија на Австрија од страна на нацистичка Германија, а потоа следат и отворени територијални претензии на Хитлер спрема Чехословачка. Англија и Франција и во такви политички услови за Европа, водат неутрална политика на помирување, со што, всушност, го охрабруваат и засилуваат германскиот реваншизам. Згора на тоа, вложуваат и крупни инвестиции во германската економија, а најмногу во германската тешка индустрија.

Што се однесува до официјалната надворешна советска политика, што ја спроведува Народниот комесаријат за надворешни работи на СССР со помош на својата развиена дипломатска мрежа, сè уште раководена од Литвинов, може да се заклучи дека во тие “смутни” години трпи определено двојство во својот к*рс, бидејќи напоредно со официјалната советска стратегија, Сталин сам и на своја рака води двојна надворешна политика токму во однос на Германија, сакајќи самоиницијативно да го придобие Берлин. Потрагата по можности за контакти со Хитлер, Сталин ја започнува уште во 1934 г., кога после погромот од “Ноќта на долгите ножеви”, конечно сфаќа дека Хитлер цврсто ја држи власта во Германија во свои раце и дека планира сериозно и долго да владее со земјата. Тој повремено праќа свои пратеници-емисари во Берлин, со цел да ги испитаат можностите за подобрување на советските односи со Германија и за воспоставување негови потесни лични релации со фирерот. Но, Адолф Хитлер е крајно внимателен и сомничав во намерите на Сталин и се држи на дистанца.

Натаму, настаните во Европа се развиваат со засилена динамика:

во септември 1938 г. , со познатиот “Минхенски договор”, значајни стратешки делови од Чехословачка им се доделени на Германија, Унгарија и на Полска, со што СССР е ставен во многу тешка ситуација и е доведен во некаков вид изолација. 

ПОЛИТИКА НА “ЖЕШКИ КОСТЕНИ”

Во таква ситуација, истата 1938 г. Сталин му испраќа на германскиот фирер јасни сигнали за своите желби за унапредување на советско-германските односи, па макар тие биле и “само економски”. За таа цел, Сталин во Берлин како економски претставник го испраќа лично народниот комесар Анастас Микојан, еден од неговите најблиски соработници и висок партиски функционер. Од тој момент сите советско-германски контакти и преговори се водат преку него. Советскиот печат неочекувано ја запира информативно-политичката пропаганда против Хитлер. Меѓутоа, тоа не остава некој особен впечаток кај веќе егзалтираниот германскиот водач.

Во исто време, Хитлер за прв пат ги обелоденува германските територијални претензии спрема Полска, за чие реализирање му требаше, ако не поддршка, тогаш барем неутрализирање на СССР. Во својот говор во Рајхстагот, на 30 јануари 1939 г., тој сепак за првпат се воздржува од какви било, дури и идеолошки напади врз Советскиот Сојуз. Реално гледано, во тој момент тој веќе и не бил којзнае колку заинтересиран за развој на германско-советските односи доколку не бил решен да го неутрализира советскиот отпор кон евентуалната веќе планирана анексија на Полска. И ваквата тактика на Хитлер наскоро дава резултат: на 18. конгрес на Серуската комунистичка партија на болшевиците, на 10 март 1939 г. во Кремљ, Сталин отворено ги обвини Англија и Франција дека сакаат да предизвикаат војна со Германија, а како главна задача на советската надворешна политика го посочи унапредувањето на советско-германските односи. Ваквиот превртлив став на Сталин кон Хитлер и Германија, на Запад е наречен “политика на жешки костени”. Тоа како приоритетна политичка задача пред тогашната советска дипломатија отвора нови и мошне тешки предизвици и службата ја става пред големи искушенија.

Внеси реплика	страница <1 2 345 6 9 >
Tweet