Александар Федорович Ритих

Ритих и агентот Јуруков

По доаѓањето во Скопје, Ритих продолжува со впечатоците од средбата со бугарскиот агент Јуруков. За ова тој вели:



“Од домот на српскиот генерален конзул се упативме кај бугарскиот трговски претставник (агент) г. Јуруков.
Данаил Јуруков дошол малку пред нас во Скопје и штотуку навлегуваше во текот на работите во скопската епархија. Тој не е веќе млад човек, преживеал доволно многу од превртливоста на судбината за време на стамболовскиот режим и поради тоа, не само што не е приврзеник на неговата политика, туку отворено не ја подржува од се срце и сите несреќи на Бугарија му ги припишува на разурнувачкото влијание на тој ужасен човек.

Дејноста на Јуруков во Филипол, во својство на градоначалник го издигнала како вешт администратор и добар политичар, кој знаел да балансира меѓу различните партии. Ако кон ова додадеме дека тој е човек во голем степен спокоен, легален искрено приврзан кон Русија, несомнено за нас е мошне пријатно да се има таков деец – Словен што знае да го стивне правот што се крева од бугарските агитатори, инспирарани од македонските комитети. А прашањето за смирување на бугарските агитатори ни од далеку не е малку важно, зашто ставот заземен од бугарските политичари во скопската епархија во 1901 год. беше такво што принуди пролетоска да се издаде познатата декларација на Зиновјев, предавајќи ги агитаторите во рацете на турското правосудство. Беа потребни вонредно тешки причини, а имено масовен терор и убиства на српски свештеници и учители, за да се реши на таква мерка. Беше општо познато дека ситуацијата на работите може да продолжи така и поради тоа, бугарскиот комерцијален агент Ризов, човек неоспорно умен, но бидејќи гледал низ прсти на таквиот систем на дејство бил одповикан.

Во таа смисла Јуруков нема да биде продолжувач на политиката на својот предходник веќе и поради тоа што тој е длабоко убеден во надмоќноста на бугарската култура и интезивноста на пропагандата на бугарските дејци. Овие обѕири, без сомнение, се лажни. Бугарите нема за што да се борат со убиства и терор со необичната енергија и културтрегерските способности, тие ќе добијат далеку повеќе.“




Ритих во разговор со еден свештеник

Ритих води еден интерес разговор со “бугарскиот “ свештеник, всушност месен селанец - земјоделец на околу 35 – годишна возраст
Интересно е тоа што Русите одат токму на наговор од Србите за некакви српски историски траги (а кои ги нема) но уште поинтересно е што свештеникот е “бугарски”, а се декларира за – ЧИСТ МАКЕДОНЕЦ. Ова значи дека иако Србите си сметаат дека Башино Село е српско, иако Бугарите си го сметаат попот и селаните за “Бугари” (а така и се водат), првиот човек се смета за – ЧИСТ МАКЕДОНЕЦ. Патот за Башино Село, Ритих го опишува вака:

“Рано изутрина се упативме со пајтон кон Башино Село, што се наоѓа на три врсти северно од Велес. Србите, посебно настојуваа на ова патување, бидејќи таму ќе најдеме, според нив, јасни етнографски траги на Србите. Такви јасни траги на србизмот имаше не многу, но затоа пак во Башино Село ние имавме к*риозитетен разговор со бугарскиот свештеник на црквата Св. Никола”.

По ова Ритих и придружбата се упатуваа во дворот на свештеникот за да измолат дозволаз за посета на селаската црква. По пречекот кој е краток, стегнат и бојажлив доаѓа и моментот кога попот се декларира себеси за Македонец по род, што Ритих вака го опишува:

“На крајот, искористувајќи момент кога свештеникот не беше зафатен, ние го седнавме до нас и почнавме да го распаршуваме за месните интереси и за расправијата меѓу Бугарите и Србите. Свештеникот сето време препрашуваше и одговараше едносложно. Најљубопитен и многу значаен негов одговор беше тој дека е тој ЧИСТ МАКЕДОНЕЦ, ДОМОРОДЕЦ НА БАШИНО СЕЛО И НЕ ЗНАЕ ДА ГОВОРИ НИ БУГАРСКИ НИ СРПСКИ, ТУКУ САМО МАКЕДОНСКИ. Како Бугари се сметаат половина село, а другата половина се сметаа Срби . Тој одговараше наполно искрено и природно, па и по својата конституција не беше способен да лаже, зашто тоа беше свештеник – селанец, кој стои настрана од секаков вид интриги и караници.

ВО СОЛУН, БУГАРСКИОТ КОМЕРЦИЈАЛЕН АГЕНТ БЕШЕ МОШНЕ ЗАГРИЖЕН СО ОДГОВОРОТ НА БУГАРСКИОТ СВЕШТЕНИК ОД БАШИНО СЕЛО И НА СЕКОЈ НАЧИН НАСТОЈУВАШЕ ДА НИ ДОКАЖЕ ДЕКА НИВНИОТ СВЕШТЕНИК И ВО ДАДЕНИОТ СЛУЧАЈ СЕ РАКОВОДЕЛ ОД ПОЛИТИКА“.


Изменето од Македон - 09.Јануари.2010 во 01:38