Никола Карев

Интервју со Мише Карев, внукот на Никола Карев

Прекрасно, но и многу тажно интервју за судбината на семејството Кареви, во текот на српската,бугарската окупација и комунистичката власт, како и за сите документи кои ги поседувале.

Интересно е што поседувале копии од интервјуто на Карев за грчкиот весник каде што тој кажува дека е Македонец, со што се исклучува можноста истото да е фалсификат.

Благодарност до мојот голем пријател Зора на Слободата за интервјуто!


Изменето од macedon_alex - 05.Јули.2009 во 18:23

Толку разбираш. Каде прочита тоа жити се? Напротив, во интервјуто внукот на Никола Карев тврди дека  не соработувале со окупаторот. Прочитај до крај.

„Чувам и некои фотокопии на документи до кои имам дојдено последниве неколку децении, како што е неговото интервју за грчкиот весник 'Акрополис', дадено на грчки новинар на 8 мај 1903 година во Битола.“

Значи не е од пред 100 г.
А и интервјуто го знаеме. Никаде не кажал дека не е Блгарин.
Па вели дури дека според историјата Александар е Грк.

Boogie напиша: Ако толку му верувате на Нушиќ дали му верувате и на Карев

Карев ништо не напишал. Гркот раскажал за сретбата своја со Карев (дури не е сигурно дека е токму тој Карев, а не некој друг)

Τά τετράδια τού Їλιντεν

© Утрински Весник, сите права задржани

Сабота, 22.07.2000 Архивски Број 329.


По откривањето на интервјуто на Никола Карев за 'Акрополис' во 1903

Одважноста на претседателот на Крушевската Република


Грчкиот новинар разговарал токму со Никола, најпознатиот борец за
Македонија од семејството Кареви - сето вклучно во Движењето



Интервјуто на Никола Карев за грчкиот весник Акрополис, објавена на 8
мај 1903 година, е првото, досега познато интервју на член на
најтесното раководство на ВМРО пред Илинденското востание. Тоа го
предизвикува љубопиството на современите читатели и поради погледите на
Карев за борбата на Македонците за ослободување и поради односот на
Грците кон Востанието и кон Македонија и Македонците.

Овој исклучителен, слободно ќе може да се нарече, историски документ го откри и го преведе на македонски јазик г-ѓа Елефтерија Вамбаковска,
вработена во Институт за национална историја. ПРИ ВЧЕРАШНАТА СРЕДБА СО
Г-ЃА ВАМБАКОВСКА ВО РЕДАКЦИЈАТА НА 'УТРИНСКИ ВЕСНИК'НАЈНАПРЕД НЕ
ИНТЕРЕСИРАШЕ НАЧИНОТ НА КОЈ ТАА ДОШЛА ДО ИНТЕРВЈУТО.


- Пред извесно време од соседна Грција добивме неколку мошне интересни
историографски изданија. Меѓу нив е и делото со наслов Та тетрадја ту
Илинден, (Атина 2000) подготвена за печат и публикувана од Георгиос
Пецивас што претставува еден вид независно издание и претпоставува
заобиколување на силно присутната селекција, па и цензура (да ја
наречеме), на официјалната грчка историографија. Книгата е поделена на
два дела. Во првиот дел е поместен дневникот на првиот секретар на
грчкиот конзулат во Битола Јон Драгумис, а во вториот дел Г.Пецивас има
поместено цела збирка разни документи кои се однесуваат на Илинденскиот
период.

Авторот на „тетратките” Ј. Драгумис е познат националистички борец за
голема Грција. Во Битола дошол 1902 година и меѓу првите започнал да
организира борба против Внатрешната организација, која, ете, успеала да
ги привлече во своите редови речиси сите македонски патријаршисти, со
што ги загрозувала грчките Винтереси' во Македонија.

Прелистувајќи ја книгата, особено делот Прилози, бев пријатно
изненадена кога на стр.553 (документот бр.21) пред мене се појави
наслов „Интервју со член на Комитетот“. Со љубопитност го барам името
на членот на Комитетот, но и на новинарот.

Новинарот, чиј идентитет на крајот е означен со иницијали, ни ја открива личноста со која се сретнал, со следниот краток осврт: Во Битола ја имав среќата и честа да
се запознаам СО ЕДЕН БУГАРИЗИРАН МАКЕДОНЕЦ - учител, член на Комитетот
кој се вика Карев. Со овој човек случајно се запознав во хот.
„Монастирион“, односно „Отел Монастир“, како што го викаат во Битола.
Карев се држеше многу резервирано кон мене се до оној момент кога
„Гркот од Крушево, по име Папагудас“ не ми го претстави. ПОТОА СЕ
ОСЛОБОДИ И ОТКАКО ПОГЛЕДА ЛЕВО-ДЕСНО МИ ПРИЗНА ДЕКА БИЛ „БУГАРОФРОН” И
ЧЛЕН НА КОМИТЕТОТ.


Дали елементите што ги дава грчкиот новинар биле доволни за да се тврди
со сигурност дека станува збор за Никола Карев?


Уште на почетокот пред мене се поставија повеќе прашања и дилеми: прво,
се споменува презимето, но не и името, а Кареви имало повеќе и сите
биле во Движението. Но, меѓу нив само еден бил учител и раководител од
повисок ранг, тоа бил Никола. Значи, нема сомневање дека тој е Никола
Карев.

Второ, и можеби најважно: можно ли било во тие тешки години на
конспирација, особено во времето пред Илинден кога во Македонија
особено во Битолскиот округ, имало чести и жестоки судири меѓу четите и
аскерот (период на т.н. непрокламирано востание) а будноста на турските
власти била подигната на многу високо ниво, повторувам, можно ли било
во едно такво време, во битолски хотел без разлика што бил сопственост
на еден крушевски Влав, Карев да се открие пред еден Грк (и не само
пред него), а се знаело дека Грците соработувале со турската власт во
борбата против македонското движење?

Трето, на документот стои „Атина четврток 8 мај“. По се изгледа тогаш
било објавено интервјуто. Кога се водел разговорот не се знае, но
сигурно тоа морало да биде неколку дена пред 8 мај, по солунските
атентати. Карев само што беше минал во илегала по враќањето од
Смилевскиот конгрес.

Четврто, познато е дека раководителите на Македонската организација не
контактирале со новинари во земјата и надвор од неа. Исклучок е
интервјуто на Јане Сандански и, веројатно, на Д.Груев дадени во друго
време и поинакви услови. Дали интервјуто на Н.Карев е единствено дадено
од еден раководител на Организацијата пред Илинденското востание,
останува допрва да се потврди.


КАКО ЈА КОМЕНТИРАТЕ СОДРЖИНАТА НА ИНТЕРВЈУТО. ШТО ЗНАЧИ ТЕРМИНОТ
БУГАРОФРОН?


ШТО СЕ ОДНЕСУВА ДО СОДРЖИНАТА НА ИНТЕРВЈУТО ОСТАВАМ ДА СУДИ НАУКАТА И
ЧИТАТЕЛИТЕ. МОЕ МИСЛЕЊЕ Е ДЕКА ТОА СОДРЖИ КОНТРАДИКТОРНОСТИ И
НЕЛОГИЧНОСТИ. ИНТЕРВЈУТО ВСУШНОСТ И ЗАПОЧНУВА СО ЕДНА НЕЛОГИЧНОСТ.
КАРЕВ ИЗЈАВУВА ДЕКА Е **БУГАРИН ПО УБЕДУВАЊЕ**, А НА ПРВОТО ПРАШАЊЕ НА
НОВИНАРОТ: „ДАЛИ Е МАКЕДОНЕЦ”, ОДГОВАРА СО „ДА”!


Самиот новинар ГО ПРОГЛАСУВА КАРЕВ ЗА МАКЕДОНЕЦ, НО БУГАРИЗИРАН, а го
започнува интервјуто со прашањето што е (по националност)? Се гледа
дека за него поважно било етничкото потекло - дали бил Македонец, што
за Грците било синоним за Грк. Инаку, тоа „по убедување“ за нив не било
важно - убедувањето се стекнувало и било менливо.


БУГАРОФРОН, ВО БУКВАЛЕН ПРЕВОД БИ ЗНАЧЕЛО - ЧОВЕК ШТО МИСЛИ НА БУГАРСКИ
НАЧИН, КОЈШТО МИСЛИ КАКО ШТО МИСЛАТ СИТЕ БУГАРИ. Денес Грците имаат
сличен термин - етникрофрон кој има слично значење, имено - човек што
мисли на својата нација, односно Грк кој мисли на Грција. Денес
Македонците во Егејска Македонија своите сонародници кои се погрчиле ги
нарекуваат - етникофрони.

За нив во 50-те и 60-те години се издаваа и
посебни уверенија дека се етникофрони, а заедно со нив се издаваа и
уверенија за подобност, наречени - пистопиитикон киноникон фрониматон
кои беа потребни дури и за полагање на приемните испити на факултетите.

Како го објаснувањето поврзувањето на територијата Македонија со
етничкиот карактер на населението кое живее во неа?

Новинарот, и не само тој, Македонија ја смета за грчка територија и
оттука и луѓето кои тука живеат, според нив, мора да се Грци, потомци
на Александар Македонски. Затоа и тој толку настојчиво се обидува да го
убеди Карев дека Грк. А, ако не е Грк тогаш
е 'бугарофрон', 'бугаризиран Македонец' и тн. Инаку, лесно се воочува
дека ИНТЕРВЈУТО ВО Е 'МАЛКУ ДОТЕРАНО', приспособено за грчките читатели
во 1903 година.


Разговорот на грчкиот новинар со Никола Карев:

Јас сум Македонец!

Комитетот не е бугарски. И Грција да сакаше да ни помогне ќе ја
прифатевме со целото срце

- Македонец ли си? Го прашувам

- Да.

- И следователно Грк

- За ова не знам, ми одговори, јас сум Македонец

- Директен наследник на Александар Велики? Му велам иронично

- Да.

- И Александар Македонски што беше, ве молам?

- Не знам, но историјата вели дека бил Грк.

- Тогаш и ти, како негов наследник, си Грк.

- Не, ми одговори.

- Значи, тогаш го прашувам пак, зошто кога веќе сте Грк сакате да се
ослободите преку (со помош) на Бугарија?

- Која Бугарија, мислиш на Комитетот?

- Да.

- Ти одговарам дека Комитетот не е бугарски и, второ, изгледа дека сме
наклонети кон Бугарија затоа што само таа се покажува расположена да ни
помогне. И Грција, ако го правеше истото, ќе ја прифатевме со целото
наше срце.

- Бугарската заштита ја гледате само површински, Бугарија не сака да ве
ослободи од турското ропство, туку да ве (потчини) пороби.

- Хм! Ако Бугарија мисли да не претвори во нејзина провинција си
направила лоша пресметка. Инаку, нас не не интересира што мисли
Бугарија туку обрнуваме внимание само на следново: „Си ја постигнуваме
ли целта“? Си ја добиваме ли нашата слобода? Не не интересира дали ќе
не ослободи Грција или Бугарија. Единствено што може да добие секоја
една од нив е само наша благодарност.

- Добро, ако се ослободите, што сакате да бидете, автономија?

- Да, како што е во Швајцарија, во која три различни племиња живеат во
крајна хармонија и љубов.

- Да, но, знаете дека на таков начин вршите услуга на интересите на
Панславистичката Етерија, чиј огранок е и Комитетот?

- Каква услуга вршиме?

- Како што се изјасни погоре Македонија е грчка земја, а ако секоја
грчка земја бара да биде автономна тогаш доаѓа до ослабнување на
Грција, а тоа го бара Панславистичката Етерија.

- Зошто го бара?

- За еден ден да не пороби и нас и вас и затоа сака да не најде слаби
за да го постигне тоа полесно.

Карев за момент изгледаше замислен. Јас побрзав да го прекинам
молчењето.

- Зошто не сакате да се обедините со Грција?

- Затоа што ако не земе Мора (Грција) ќе стане една голема држава и
следователно монархија. Во таков случај ќе произлезат многу зла - прво
монархијата и тоа што произлегува од неа, а второ, Грција ќе не натера
да војуваме со Бугарија нешто што (ние) не го сакаме.

- Вие што сакате?

Ми ја покажа капата:

- Сакаме република.

- Демократија и пријателство со Бугарија?

- Не само со Бугарија, туку со секој што ќе ни помогне да се ослободиме.

- Со Бугарија сакате да се обедините?

- Не!. Не!.

- И ова ви го проповеда (учи) Комитетот?

- Да.

- Тогаш овој Комитет кој толку многу се грижи за вашата независност
зошто не бара заштита од Грција која има повеќе должности да ве
ослободи, туку клоните кон варварите?

- Да ви одговорам веднаш. Ние личиме на човек кој паднал во морето и се
наоѓа во опасност, секој момент да се удави. Е, не ми велите, ве молам,
овој човек за да се спаси ќе се фати ли за се што ќе најде во тој
момент пред себе, дури и за змија? Во таква положба сме ние, дури и
Турчин да ни пружи рака за спас ќе ја грабниме со благодарност.

- Но, грчките првенци, свештеници и учители зошто ги убивате кога
немате ништо посебно против никој?

- Ова се лаги. Комитетот не убива само Грци, туку и Бугари и Срби и
Турци и секого кој предава.

- Ова се изговори за гревовите, уништивте многу грчки патриоти затоа
што не даваа пари за вашиот Комитет.

- Овие работи ги измислувате вие Грците како и другите.

- Кои други?

- Ете, тие во Солун, поставивте вие луѓе да го направат тоа што го
направија за да го оцрните Комитетот (станува збор за Солунските
атентати, б.м.).

Не можев да се воздржам и страшно се насмеав што предизвика љубопитност
кај сопственикот Таску Квата, кој ми се приближи.

- Што ти вели? Ме праша.

- Тоа и тоа.

- Хм! Ама како ќе се види дека е Бугарин дебелоглавец, ако не беше
Бугарин не ќе кажуваше такви зборови, особено сега кога и ѕидовите
имаат уши.

- Да, да ова што ви го велам јас повтори Карев - едно дрво кое ја проби
земјата и изникна, зошто да не го вадат сите за да порасне?

- Да.

- Да, но знаете со што го вади Бугарија. Со отров на омраза кон
грцизмот.

- Како и да е ова вадење (полевање), не освежува и не натера да ги
завртиме гранките кон онаа страна кон која, признаваме дека ништо не не
поврзува и да бегаме од вас со кои немаме иста крв и иста историја; ова
е на некој начин протест против грчкото интересирање (за нас).

- Ова што го велиш е резултат на бугарското вадење, зашто Грција
никогаш не престанала да ве поддржува и со писменоста и со оружје.

И пак Карев не ми одговори.

- И сега, по последните настани што мислите да правите? - Го прашав.
(се мисли на т.н. Горноџумајско востание од есента 1902 б.м.)

- Ништо друго освен да ја продолжиме борбата.

- Да, но зар не знаете дека зад таа борба се крие борба подла и нечесна?

- Тоа нас не не интересира, доволно е да си ја постигнеме нашата цел.

- Значи и со убиства?

- Штом се вршат за доброто на еден народ.

- Имате право какви учители имавте такви лекции научивте...

Карев пак не ми одговори, само стана и полека тргна кон неговата соба,
додека зад него сите гости на хотелот на разни начини ги коментираа
неговите зборови.

С.Т.Стам.

(Акрополис, бр.7608, Библиотека - Стар Парламент)

- Со Бугарија сакате да се обедините?

- Не!. Не!. - рече посетнешниот член на бугарската работническа социалдемократичестка партиа

Platenik напиша: Ајде ќе те молам да ни објасниш што има нешто што вам како бугари ќе ви одговара во овај одговор на Карев: - Хм! Ако Бугарија мисли да не претвори во нејзина провинција си направила лоша пресметка. Инаку, нас не не интересира што мисли Бугарија туку обрнуваме внимание само на следново: „Си ја постигнуваме ли целта“? Си ја добиваме ли нашата слобода? Не не интересира дали ќе не ослободи Грција или Бугарија. Единствено што може да добие секоја една од нив е само наша благодарност.

Во никој документ организацијата не бара обединување со Бугарија, целта е на секаде Автономија, „Македонија на Македонците“.

Ти што сакаш да му одговори на Гркот?

На прашањето кон Чоли, контра прашање - а што не ни одговара? Тоа се познати работи.