И ние сме тука

 Ова е нашата вистинска  вистина објавена во Вест

СА­МО МА­КЕ­ДО­НИ­ЈА НЕ­МА ЦЕН­ТАР ЗА АУ­ТИ­ЗАМ

Шутнати 2.000 де­ца

Мес­то згри­же­ни во еден цен­тар за ау­ти­зам, око­лу 2.000 де­ца во зем­ја­та ги по­ми­ну­ва­ат де­но­ви­те пред те­ле­ви­зор гле­дај­ќи цр­та­ни фил­мо­ви и рек­ла­ми, не пре­поз­на­вај­ќи ни­ко­го во око­ли­на­та, не ре­а­ги­рај­ќи ни­ту на ра­ка­та на сво­ја­та мај­ка ко­га ќе ги по­га­ли, пов­то­ру­вај­ќи ед­ни ис­ти збо­ро­ви до бес­крај и во­оп­што не раз­би­рај­ќи ги чувс­тва­та на дру­ги­те

Око­лу 2.000 де­ца со ау­ти­зам во Ма­ке­до­ни­ја се за­бо­ра­ве­ни од др­жа­ва­та. За нив не­ма ни­ту шко­ли, ни­ту гра­дин­ки, ни­ту, пак, др­жа­ва­та пла­ни­ра да от­во­ри цен­тар за ау­ти­зам. Мес­то де­но­ви­те да ги по­ми­ну­ва­ат без­гриж­но, во иг­ра со сво­и­те дру­гар­чи­ња, овие де­ца се осу­де­ни да жи­ве­ат за­ро­бе­ни во сво­и­те до­мо­ви, без ни­ка­ков кон­такт со над­во­реш­ни­от свет. За нив пос­то­јат са­мо нив­ни­те мај­ки, тат­ков­ци, ба­би, де­дов­ци, сес­три и брат­чи­ња. Вре­ме­то го по­ми­ну­ва­ат пред те­ле­ви­зор гле­дај­ќи цр­та­ни фил­мо­ви и рек­ла­ми, а по­не­ко­гаш, ка­ко што от­кри­ва­ат нив­ни­те ро­ди­те­ли, сто­јат и праз­но гле­да­ат пре­ку про­зо­рец. Не ре­а­ги­ра­ат ни­ту на ра­ка­та на сво­ја­та мај­ка ко­га ќе ги по­га­ли, пов­то­ру­ва­ат ед­ни ис­ти збо­ро­ви до бес­крај, пог­ле­дот им е пра­зен и теш­ко ги раз­би­ра­ат чувс­тва­та на дру­ги­те.
"Мо­е­то де­те е ос­та­ве­но са­мо на ме­не и на Гос­по­да. Јас ја от­ка­жав ра­бо­та­та, оти на Фи­лип му тре­ба пос­то­ја­на по­мош, а кај нас сe уш­те не­ма та­ков цен­тар во кој ќе мо­жам да го згри­жам. Др­жа­ва­та во­оп­што не ни по­ма­га. Овие де­ца не се ни­ту глу­па­ви, ни­ту мен­тал­но за­ос­та­на­ти. Тие се нор­мал­ни, са­мо тре­ба да из­ле­зат од до­ма и да се со­ци­ја­ли­зи­ра­ат. Во гра­дин­ка не са­ка­ат да ги при­мат, па единс­тве­ни­от спас за де­ца­та е се­мејс­тво­то", рас­ка­жу­ва, скр­ше­на од бол­ка, Жи­жа Беј­ков­ска, мај­ка на се­дум­го­диш­ни­от Фи­лип, кај ко­го се по­ја­вил син­дро­мот ау­ти­зам ко­га имал три го­ди­ни.
Ни­ту кај спе­ци­ја­лис­ти­те за ау­ти­зам во све­тот, ни­ту кај ма­ке­дон­ски­те спе­ци­ја­лис­ти пос­тои ди­ле­ма де­ка овие де­ца мо­жат да се "раз­бу­дат" со пос­то­ја­на по­мош во спе­ци­ја­лен ау­тис­тич­ки цен­тар, со спе­ци­јал­на ис­хра­на и со по­себ­ни ле­кар­ства.
Д-р Вла­ди­мир Трај­ков­ски, единс­тве­ни­от спе­ци­ја­лист за ау­ти­зам во Ма­ке­до­ни­ја и прет­се­да­тел на Ма­ке­дон­ско­то на­уч­но здру­же­ние за ау­ти­зам (МНЗА), ве­ли де­ка пот­ре­ба­та од цен­тар за ау­ти­зам во зем­ја­ва е алар­ман­тна, оти бро­јот на ау­тис­ти во пос­лед­но вре­ме ра­пид­но по­рас­нал.
"Ау­тиз­мот е до­жи­вот­но на­ру­шу­ва­ње на мо­зо­кот, кое ги ош­те­ту­ва ко­му­ни­ка­ци­и­те кај де­те­то и од­но­си­те со дру­ги­те лу­ѓе. Тој не мо­же да се из­ле­ку­ва во це­лост, но ако нав­ре­ме се от­крие, пре­ку спе­ци­јал­ни тес­то­ви, де­те­то мо­же да се вклу­чи во оп­штес­тво­то и нор­мал­но да жи­вее, би­деј­ќи око­лу 30 про­цен­ти од де­ца­та со ау­ти­зам нај­чес­то има­ат про­сеч­на и нат­про­сеч­на ин­те­ле­ген­ци­ја", ве­ли д-р Вла­ди­мир Трај­ков­ски, спе­ци­ја­лист за ау­ти­зам во зем­ја­ва.
Ма­ке­до­ни­ја е единс­тве­на­та зем­ја од по­ра­неш­ни­те ју­гос­ло­вен­ски др­жа­ви во ко­ја не­ма цен­тар за ау­ти­зам. Трај­ков­ски ве­ли де­ка, за раз­ли­ка од Бу­га­ри­ја, Ср­би­ја и од Хр­ват­ска во кои има и по не­кол­ку вак­ви цен­три, ау­тис­ти­те кај нас ба­ра­ат спас во ин­сти­ту­ци­и­те за ре­тар­ди­ра­ни де­ца, што во ни­кој слу­чај не е доб­ро за ау­тис­тич­ни­те де­ца.
"Ау­тис­ти­те кај нас се ле­ку­ва­ат во ус­та­но­ви за де­ца со по­себ­ни пот­ре­би, а тоа е мно­гу ло­шо за овие ли­ца, заш­то та­му мо­жат уш­те по­ве­ќе да се ис­пла­шат и да се збу­нат, би­деј­ќи тие не се мен­тал­ни. Во зем­ја­ва е не­оп­хо­ден цен­тар за ау­ти­зам во кој спе­ци­ја­лис­ти ќе ги ле­ку­ва­ат и ќе го сле­дат раз­во­јот на овие де­ца, пре­ку раз­ни еду­ка­тив­ни прог­ра­ми, го­вор­на те­ра­пи­ја, обу­ки за по­доб­ру­ва­ње на со­ци­јал­ни­те и на ко­му­ни­ка­тив­ни­те веш­ти­ни и дру­ги веж­би", об­јас­ну­ва д-р Трај­ков­ски.
Спо­ред Трај­ков­ски, до­пол­ни­те­лен проб­лем за овие де­ца е и што не мо­жат да се вклу­чат во об­ра­зов­ни­от про­цес, оти во шко­ли­те кај нас не­ма де­фек­то­ло­зи. Мес­то на учи­лиш­те, нај­го­ле­ми­от број де­чи­ња со ау­ти­зам учат да збо­ру­ва­ат и да се еду­ци­ра­ат кај де­фек­то­ло­гот Го­ран Пет­ру­шев во За­во­дот за ре­ха­би­ли­та­ци­ја за слух, го­вор и глас во Скоп­је.
"Јас се­кој ден ра­бо­там со ау­тис­ти и сум ус­пе­ал да вклу­чам ду­ри не­кол­ку де­чи­ња во ре­дов­на­та школ­ска нас­та­ва. Но, мо­ја­та по­мош за­вр­шу­ва во оваа кан­це­ла­ри­ја, а тоа не е до­вол­но. На овие ли­ца им е пот­реб­на и по­мош од нев­роп­си­хи­јат­ри, ло­го­пе­ди, пе­да­го­зи и тоа со тим­ска ра­бо­та на ед­но мес­то, а не раш­тр­ка­ни по раз­ни ин­сти­ту­ции. Са­мо та­ка мо­же­ме да им би­де­ме од вис­тин­ска ко­рист на овие де­чи­ња и на нив­ни­те се­меј­ства", ве­ли де­фек­то­ло­гот Го­ран Пет­ру­шев.
Од Ми­нис­терс­тво­то за труд и со­ци­јал­на по­ли­ти­ка не ја от­фр­ла­ат мож­нос­та за из­град­ба на цен­тар за ау­ти­зам, но ве­лат де­ка во мо­мен­тот нај­доб­ро­то ре­ше­ние за ау­тис­тич­ни­те де­ца е да се вклу­чат во ре­дов­на­та нас­та­ва во гра­дин­ки­те и во шко­ли­те за да не дој­де до нив­на то­тал­на изо­ла­ци­ја.
И до­де­ка др­жа­ва­та се ре­ши да из­гра­ди цен­тар за ау­ти­зам, ка­ко што си­те дру­ги зем­ји во све­тот се со­о­чу­ва­ат со оваа по­ја­ва, се­мејс­тва­та на ау­тис­ти­те со ду­ша го че­ка­ат де­нот ко­га нив­ни­те де­ца ќе из­ле­зат од сопс­тве­ни­от има­ги­на­рен свет и ќе за­че­ко­рат во ре­ал­нос­та.
Во втор­ник, на 2 ап­рил, се од­бе­ле­жу­ва Свет­ски­от ден на ау­тис­ти­те, но кај нас, ка­ко што ве­ли Трај­ков­ски, не­ма нај­а­ви за ор­га­ни­зи­ра­ње как­ви би­ло нас­та­ни.

Не се знае од што се по­ја­ву­ва ау­тиз­мот

Ед­но бри­тан­ско ис­тра­жу­ва­ње по­ка­жа­ло де­ка кај де­ца­та кои од нај­ра­на воз­раст гле­да­ат те­ле­ви­зи­ја мо­же да се по­ја­ви ау­ти­зам. На­уч­ни­ци­те со­ве­ту­ва­ат ро­ди­те­ли­те да го ог­ра­ни­чат вре­ме­то што де­ца­та го ми­ну­ва­ат пред те­ле­ви­зор за да го за­чу­ва­ат нив­но­то здрав­је.

Ми­ке­лан­џе­ло бил ау­тист

Спо­ред ед­на ана­ли­за на бри­тан­ски ле­ка­ри, мно­гу слав­ни лич­нос­ти во све­тот има­ат ау­ти­зам. Бри­тан­ски­те на­уч­ни­ци твр­дат де­ка и Ми­ке­лан­џе­ло жи­ве­ел и тво­рел со ау­ти­зам, а, спо­ред ни­за ис­тра­жу­ва­ња, се прет­пос­та­ву­ва де­ка си­нот на Џон Тра­вол­та, Џет Тра­вол­та, кој по­чи­на на 2 ја­ну­а­ри го­ди­на­ва, ис­то нта­ка бил ау­тис­тич­но де­те.

Де­ца­та со ау­ти­зам по­ве­ќе са­ка­ат кон­такт со ку­чи­ња от­кол­ку со лу­ѓе

Ре­зул­та­ти­те од сту­ди­ја на гер­ман­ски на­уч­ни­ци од Уни­вер­зи­те­тот во Лај­пциг по­ка­жа­ле де­ка ку­чи­ња­та мо­жат мно­гу да им по­мог­нат на де­ца­та кои стра­да­ат од ау­ти­зам. Би­ле тес­ти­ра­ни де­ца со ау­ти­зам на воз­раст од 6 до 14 го­ди­ни со цел да се ут­вр­ди да­ли тие по­ве­ќе се нак­ло­не­ти на кон­такт со лу­ѓе, ку­чи­ња или пред­ме­ти. На­уч­ни­ци­те се из­не­на­ди­ле ко­га за­бе­ле­жа­ле де­ка де­ца­та нај­чес­то и нај­дол­го вре­ме вос­пос­та­ву­ва­ле кон­такт со ку­чи­ња­та.
Ми­ле­на Ѓор­ѓи­ев­ска

ВИ БЛАГОДАРАМ ЗА ПРЕДЛОЗИТЕ. ГИ ДОПОЛНИВ МОИТЕ ТАКА ДА ОВА ГО ПРЕДАВАМ СЛЕДНАВА НЕДЕЛА.

Значи во секој град на Македонија законот различно се толкува. Овде во Прилеп неможеме да ги набавиме пелените од ниту една аптека, туку мора да ги платиме, и да чекаме месец и пол да ни бидат вратени паричните средства.

Денес успеав да го остварам правото за користење на пелени на товар на ФЗО.Предлозите на Магдалена се и мои предлози.Би додала уште дека: се што му се предлага на Министерството(било за здравство,социјала или образование)мора да е конкретно.Неможе да се бара да се организира семинар за обука„за специфичните методи“....Кои? Мора точно да се нагласи.
1. Во процесот на едукација мора да се вклучени и професори по физичко и музика.
2.Процесот на едукација мора да е со современи нагледни средства(компјутери,мп3,статични точаци,слики со знаци)
3.Да се поставуваат сензори на места каде се движат,кои ќе ја имаат истат функција на рампите за телесноинвалидизираните лица.(сензорите да отвараат врати или известуваат за препрека)
4.Да се постават чешми,сушари и апарат за сапун(во јавните објекти,паркови,пазари и сл.) со сензори за да може аутистите да ги користат.
5.Во градинките и школите децата со помош на непосреден контакт да се запознаат со поинаквите од нив,за да научат како да се однесуваат кога некој аутистичен е во нивна близина.
6.Да се постават обележја(знаци,табли,упатства,инструкции)кои ќе им користат на аутистите кога се движат надвор од домот.
7.Кампања во детските списанија со информативен карактер,а на класните часови и со едукативен карактер за постоење и помош на аутистите.
8.Да се дадат парични стимулации за сите школи што барем во ЕДНО одделение ЕДНАШ во месецот прими барем ЕДНО детенце со аутизам кое ќе помине неколку часа со здравите деца.
9.Да се обучи кадар(дефектолози,професори,сестри)кои ќе спроведуваат третман за користење на комуникатори.
10.Целодневна настава за паралелките со деца аутисти.
11.Документарни емисии,макар и превземени од друга средина(со родители од САД,Русија и сл.)од други телевизии,со споредбен карактер во однос нашата средина.
12.Да се тестира имуниот систем на секое дете пред да се врши имунизација.
13.Да се организира патронажна служба за потребите на сите семејства кои имаат член аутист.
ЈАСМИНАИВА се надевам нешто од ова ќе се најде во твојата магистарска работа.Кога ќе спремаш докторат ќе ти предложиме повеќе.А здравствените работници аутистите не ги гледаат како болни, затоа и нема што од нив да очекувате.Најголем извор на информации се семејствата.Поздрав.

Се надевам дека и јас како родител на дете со аутизам можам да дадам предлог за подобрување на состојбата на овие деца во РМ.
Еве некои мои предлози:
1. Обезбедување на социјална сигурност на семејствата кои имаат деца со тешки оштетувања во развојот преку изгласување на закон со кој на овие родители ќе им се даде предност при вработување во државните институции.
2. На едниот родител кој се грижи за детето и не е во работен однос да му се признае правото на родител неговател со платено пензиско, здравствено и инвалидско осигурување. За да го оствари ова право треба неговото дете да има оштетувања поради кои во потполност е неподвижно и е потребна помош од ортопедско помагало или кај детето постојат повеќе тешки оштетувања поради кои тоа е потполно зависно од грижата на родителите.Пр:за тешко оштетување: успорен психомоторен развој, неразвиен говор, ментална ретардација...
Овие се некои од правата кои ги остваруваат родителите во Хрватска, Словенија па се надевам можат да најдат примена и кај нас.

lilica ti objasniv i na pp, pak ke kazam potvrda za ortopedsko pomagalo (kakvi sto davale dosega za paterici itn.).

ЈАСМИНАИВА морам да размислам околу предлозите.Имам предлози околу нагледните средства за спроведување на наставата,всушност тоа е третманот на дефектологот.Деновиве сакам да завршам со остварувањето на правото за надокнада за пелените,па ке ти кажам за што точно размислувам.Инаку,само додека сум на работа можам да комуницирам на форумот,бидејки немам време.Поздрав.