Великиот пост

Но, како простувањето и барањето прошка да ни стане освестен подвиг, а не само подвиг кој го правиме со вера и послушност кон Евангелието? Станува освестен подвиг кога ќе осознаеме дека критериум на нашата вина е Богочовекот Христос и Божјата правда, а не човекот и човечката правда. Што значи тоа во пракса? Кога некој ќе нè повреди, ние во тој момент не размислуваме за оправданоста или неоправданоста на неговата постапка туку нашето внимание е свртено кон тоа дали нашите мисли, зборови и дела во тој момент се согласни со Христовите или не!? Дали во мојот ум и срце се случува истото тоа што и во Христовиот ум и срце при таков случај? Дали постапувам исто како и Христос што постапува со оние што го повредуваат? Секако, не! Секако, бескрајно сме далеку од тоа! Па, ете од каде произлегува нашата вина, па дури и вината на оние што се на степенот од обожение, а не од оправданоста или од неоправданоста на повредите што другите ни ги причинуваат... Па, ете каде се наоѓа и неисцрпниот извор на нашето покајание... Затоа никогаш, ама во ниту еден единствен случај немаме оправдание кога не бараме прошка и кога не простуваме!

И зборовите од Евангелието: „ако ли не ги простите грешките на луѓето и вашиот Отец небесен нема да ви ги прости вашите“, не се разбираат така како што буквално ги читаме, туку овие зборови значат дека ако не им ги простуваме грешките на луѓето, не дека Бог пак не ни простува (чувај Боже од таква хула!), туку ние самите се одделуваме од Божјата благодат и сами себе се осудуваме и одделуваме од Бог. Ние самите на себе не си простуваме.

Но, да се надоврзам на она што најпрво го реков дека: само славољубието, и без другите страсти, е доволно човек да се демонизира. Да не зборуваме за тоа дека ако не внимаваме на славољубието, сите други подвизи можат само да го хранат и да го зголемуваат истото. Затоа Господ Христос и во делот на ослободување од другите два вида страсти посебно нѐ опоменува на славољубието, додека, пак, во делот за славољубието не ги ни спомнува сластољубието и среброљубието. Кога говори за постот вели: „кога постите, не бидете жалосни како лицемерите затоа што тие си ги прават лицата мрачни, за да се покажат пред луѓето дека постат“. Значи, со ова што го вели, Господ нè опоменува да не бараме човечка слава. А кога говори за тоа да не собираме богатство на земјата, вели: „затоа што каде е богатството ваше, таму ќе биде и срцето ваше“. Значи, оние што живеат во светот и со светот, Господ ги опоменува дека собирањето богатство само на земјата е барање на сигурност, во крајна инстанца, во себе и во своите способности (самодоволност и самољубие), наместо во Бог и со Бог.

А за оние што живеат во манастир тие Господови зборови значат дека не смеат да се задоволат со нивото од првиот степен, туку дека мора да го достигнат второто ниво од духовниот развој. Односно, дека не смеат да се задоволат со чистење на енергијата на умот, туку мораат доволно да ја очистат и суштината на умот, која е во срцето и да го достигнат блаженството на чистите по срце. Зашто, не вели Господ дека каде што е богатството ваше таму ќе биде и умот или разумот ваш, туку вели: „таму ќе биде и срцето ваше.“ Ако страста на славољубието останува и натаму наше богатство, а ние не се бориме против неа, тогаш оваа страст го држи извалкано, заробено и затворено (за умносрдечната молитва) нашето срце, и станува наш идол пред кој на дело се поклонуваме. Нашето единствено богатство е Христос. При умносрдечната молитва, сѐ повеќе и повеќе Го откриваме Христос како единствено богатство на нашето срце и само Нему Му се поклонуваме и го откриваме нашето срце во Него. Ги откриваме бескрајните соборни простори и можности на нашето срце во Богочовекот Христос.

Дај Боже да го достигнеме и степенот на обожение и да дознаеме што значат и зборовите на светиот апостол Павле: „јас веќе не живеам, туку Христос живее во мене“ (Гал. 2, 20), Кој на Крстот го вели она, за нас уште непоимливо, но сигурно есхатолошко и сигурно спасително, дури и за оние што во последен момент ќе се покајат и ќе побараат прошка: „Оче, прости им, не знаат што прават...!“

Простете ми и мене... во Господ Исус Христос и заради Него!

Истиот заклучок сакам да го изведам и за оние што Страшниот суд ги затекнува во грев и пад. Со тоа што Богочовекот Христос воопшто стапува во дијалог со нив, колку и да звучи тоа страшно (одете од Мене, проклети), не се работи за ништо друго освен што Тој на сите им дава само уште една можност за покајание. И наместо да признаат дека ја заслужиле казната и да побараат прошка и милост од Семилостивиот Христос и да се спасат во последен момент, тие се самооправдуваат и Го обвинуваат Господ и на самиот Страшен суд: „Господи, кога Те видовме...“ О, безмерно безумие!? О, демонско непокајание!?

Со еден збор, сите оние што во текот на целиот свој живот се самооправдуваа и ги обвинуваа другите што друго знаат освен и пред Христос на Страшниот суд истото тоа да го повторат.

Остануваме неми пред Твојата љубов и долготрпеливост Христе, Боже наш... Кој сакаш сите да се спасат...  

Но време е да се приземјиме малку со уште две практични поуки кои произлегуваат од толкувањето на денешното евангелие.

Доколку не сте го направиле тоа на еден од овие најмали браќа, Мене не сте Ми го направиле. Ајде сега да ги погледнеме овие зборови и од аспект на љубовта спрема непријателите и да се потсетиме на нешто што и порано сме го чуле... Имено, кога ние се трудиме аскетски да ги љубиме оние што нас нè мразат и кога се трудиме да не им враќаме со зло на злото што ни го прават, тогаш на таквите им оставаме простор за покајание. Само Господ знае кога ќе им истече времето за покајание, но исто така и нема да дозволи тие бесконечно да ни причинуваат зло. Нашиот подвиг не треба да е втемелен врз нашето очекување да им помине времето за покајание и да им се случи некое зло, туку врз надежта дека тие навистина ќе се покајат и ќе се спасат.

Кога, пак, овие зборови ги поврзуваме со делот од Евангелието во којшто се вели „Кој ве прима вас Мене Ме прима, а кој Ме прима Мене, не Мене Ме прима, туку Оној Којшто Ме прати“, тогаш тие се однесуваат на нашиот однос кон оние што Господ ги поставил да управуваат со Црквата, а меѓу другото тие се однесуваат и на односот на оние што живеат во манастир кон нивните настојатели. Што значи дека, ако вие што живеете во манастир не ја примате сестрата или не го примате братот што јас сум ги поставил за старешини, тогаш немате ништо со мене којшто сум ги поставил на тоа место. Ако не ме примате мене, тогаш немате ништо со Христос и со нашиот Отец Небесен.

Инаку, страшен Суд, пред страшниот Суд, е секоја средба со нашиот ближен. Страшен суд, пред страшниот Суд, е секое наше застанување на молитва, особено кога нашиот ум ќе застане пред престолот на нашето срце, пред Господ. Страшен Суд, пред страшниот Суд, е и секоја Света Литургија, како веќе и уште не: спомнувајќи си ја сега оваа спасителна заповед, а и сето она што заради нас стана – крстот, гробот, тридневното воскресение, вознесението на Небесата, седнувањето од десно на Тебе Бог и Отецот како и второто и славно Христово пришествие – Твои дарови од Твоите на Тебе Ти принесуваме за сите и за сѐ...