Велигден низ светот - обичаи и традиција

Уживајте во празникот заедно со семејството, тоа е најважно!

Убав помин на сите за велигденските празници.

Мислењето е поделено … едни етнолози велат дека обичајот со мартинки потекнува од Римско , а други од Дако Тракиско потекло…во антички Рим новогодишната ноќ била одбележана на 1-ви  март ,, Martius,, инаку како месец наречен во чест на  богот Марс …

богот Марс не бил само бог на војната , туку и земјоделски старател кој се грижел за повторно раѓање на природата…од таму може да се објасни да црвената и белата боја на мртинките иде од боите на војна и мир… Тракијците истотака ја прославувале новогодишната ноќ на 1-ви март во  чест  на богот Marsyas Silen како пронаоѓач на музичкиот инструмент fluier , а бил исто господар на земиштето и вегетацијата…во поголемиот дел од своето постоење, Тракија била сојуз од неколку племиња, а само кратко време била обединета држава…Во раната антика “Тракија” била земjата во која живееле Тракијците на север до реката Дунав , на исток до Црно Море , на југ до до Егејско Море и на запад до реките Морава и Вардар … денеска називот ,,Тракија ,,   ги опфаќа јужниот и југоисточниот дел од  Бугарија  ( Северна Тракија )…североисточниот дел на Грција ( Западна Тракија ) …. и европскиот дел на Турција ( Источна Тракија ) наречена понекогаш Румелија… бреговите на Тракија ги мијат водите на три мориња…Мраморско Море, Егејското Море , Црното Море …

значи , територијата претежно се простирала на граничните области на денешните Грција, Турција и Бугарија, но нејзината независност или проширување постојано биле предмет на војна со соседите… била дел од Персиската, па и од Римската империја за кратко време, а подоцна била асимилирана од Османската империја раѓање на природата и плодноста на пролет во негова чест…

Извадок од нет… цитат /…Ксантика е една од најсветлите обележја на старомакедонските народни обичаи, која со својата волшебна моќ ги обединувала душите на Македонците во заедничките стремежи за опстанок и подобар живот…како празник на пролетта, љубовта, цвеќињата и убавината… но, за жал, во сегашно време не се знае скоро ништо за овој духовен празник, кој во старо време беше синоним за македонскиот идентитет… првите податоци за Ксантика потекнуваат од VI век пред Христа и нив ни ги пренесува старогрчкиот писател Хесихиос, од кои дознаваме дека Ксантика ја празнувале луѓето кои живееле на север од Олимп и дека при празнувањето доаѓало до излив на силни емотивни чувства, тешко разбирливи за елинскиот свет. .. многу подоцна, во I век од новата ера дознаваме за Ксантика од античките писатели: Диодор, Јустин и к*ртиј Руф… во своите дела посветени на походите и подвизите на Александар III Македонски, ја споменуваат Ксантика како празник на пролетта, во кој македонските војници ја манифестирале длабоката почит кон обичаите на своите предци…од нив дознаваме дека Ксантика се славела секоја година, со спонтани манифестации, културни приредби и спортски игри, без разлика што престојувале меѓу други со различни култури… празнувањето на Ксантика преставувало голема атракција за тамошните жители… македонските војници ја славеле Ксантика облечени во свечена македонска облека, пееле и играле македонски песни и ора со што ја истакнувале својата посебност во однос на војниците припадници на други народи, а посебно од војниците на елинските државички-градови…современите истражувачи на македонската историја, американскиот професор Јуџин Борза и британскиот научник Николас Хејмонд, ја споменуваат Ксантика како посебен празник на кој Македонците им оддавале особена чест и на починатите македонски цареви…. тоа го правеле во завршните свечености на празникот, кога во свечената поворка во македонската престолнина Пела се изнесувале златната дијадема, воената опрема, оружјето, царскиот дневник и други воени трофеи на секој починат цар во посебни возила …

и Александар III Македонски својот историски подход, го започнал во пролетниот празник – Ксантика…
неуморниот истражувач на изворната македонска митологија, проф. Ташко Белчев, во своето дело: “Орфеј – Горпеј”, ја оживува легендата за Божицата на цвеќињата Ксантија и богот Македон, синот на семоќниот Бог на Пантеонот Ѕевс (Диј)…според преданијата, Ксантија била Божица на сите цвеќиња што цветаат во градините, полињата и горите… во неа бил вљубен до последниот здив Богот Македон… но, откако злите сили на некои од боговите на Пантеонот ја замениле Ксантија во цвеќе, кутриот бог Македон, секоја пролет ја барал својата прва и незаборавна љубов низ сите ливади и полиња, кај сите бистри потоци и реки, кај сите цветни градини во својата омилена земја – Македонија…во чест на оваа необична и несреќна љубов на Богот Македон и на Божицата на цвеќињата Ксантија, Македонците првиот пролетен месец го нарекоа Ксант, а пролетниот празник Ксантика…Празникот на пролетта Ксантика е многу битен за сфаќањето на светогледот на Македонците, за нивното обединување и формирањето на нивната држава од страна на легендарните аргеадски цареви со потекло од Орештија (Орестија)…

Ксантика е празник во кој Македонците верувале дека се случува “измивање на душите”, простување на гревовите, доминација на разбудената пролетна светлина врз зимската темнина, што ги притиска нивните души… симбол на празникот беше црвено-белата врвка исплетена од бел и црвен конец… од тука, нешто што е и до денес зачувано и кај нас, тоа е онаа “мартинка”, онаа просто волшебна црвено-бела плетенка која тогаш се провлекувала како нишка за спојување на тие луѓе за време на празникот…белата боја во таа плетенка најверојатно потекнува како симбол на белиот делфин кој се сметал за божји дар и кој живеел само во Егејско Море, па и оттука и називот” Беломорска Македонија”… Ксантиката се славаше цел месец, со зачудувачки ентузијазам и вознес кон боговите и вечното Сонце – симболот на животот… / затворен цитат!!!........

во некои Дако Романи на пролет се прославувала аграрна Нова Година и секогаш пред 1ви март се одбирало еден ден од 1- 09 март и каков ќе биде денот што го одбрал секој таква ќе му биде годината…во некои Дако Романи на пролет се прославувала аграрна Нова Година и секогаш пред 1ви март се одбирало еден ден од 1- 09 март и каков ќе биде денот што го одбрал секој таква ќе му биде годината…на почетокот мартинката била црна бела и се викала ,,јаже на годината,, каде белата боја асоцирала светли денови , лето и раѓање , Господово небо и чистотата … додека црната боја асоцирала на ладни зимски денови , на смртта , на боја на плодна почва , мајка на сите … Земјата…според античка римска традиција црвениот конец т.е. боја означува боја на оган , крв , симбол на животот поврзано со страста со жените , додека белата боја , како боја на победа , боја на снегот , облаците и мудроста на мажите…од таму овие две бои се многу присутни во фолклорот на Дако Романците…кај бугарската мартеница се мисли дека имало корени уште во 7 век , кога бугарскиот хан Asparuhk  сакал да испрати порака преку Дунав и писмото го врзал со бел конец за ногата на еден гулаб писмоносец , Византијците го раниле гулабот писмоносец со стрела , но успевајќи да долета ранет и белиот конец размачкан со крв т.е. црвена боја…

од 1-ви до 9-ти е ден се деновите на мартинките … недела на жената… и да не заборавите денот на жената 8-ми март…

ние сите сме под едно небо… и ќе бидеме секогаш посреќни , подолговечни кога не ќе кажеме МОЕ Е… туку ќе кажеме НАШЕ  Е …  НА СИТЕ Е… ПРИРОДАТА ПОВТОРНО СЕ РАЃА … ПРОЛЕТТА ЌЕ ДОЈДЕ … НЕКА ЖИВЕЕ ЉУБОВТА ВО СЕКОЈ ЧОВЕК… САКАЈТЕ СЕ ЛУЃЕ ТОА Е НАЈУБАВО НА СВЕТ !!