ПРАВОСЛАВЕН КАЛЕНДАР:ДЕНЕС СЕ СЛАВИ

ОПШТО ЗА ПРАЗНИЦИТЕ

Празниците се денови посветени на животот и делото на Господа Исуса Христа, на Пресветата Мајка Божја, или на светителите.

Празниците се делат на: Господови, Богородични и светителски.

Господови празници се:

Раѓање на Господа Исуса Христа (Божик),
Богојавление (Водици),
Сретение Господово,
Влегување на Г.И.Христа во Ерусалим (Цветници),
Вознесение Христово (Спасовден),
Духовден (Педесетница, Духови),
Преображение Господово и
Крстовден.

Некои литургичари во Господови празници го вбројуваат и Обрезанието Господово.
Воскресениеот Христово е празник над сите празници.
Покрај спомнатите Господови празници, да ги споменеме и:
Велики Четврток,
Велики Петок,
Велика Сабота,
Преполовение, како и други празници што се поврзани со животот на Исуса Христа.

Богородични празници се:

Раѓање на Пресвета Богородица (Мала Богородица), Воведение во храм на Пресвета Богородица,
Благовештение на Пресвета Богородица и
Успение на Пресвета Богородица (Голема Богородица)

Има и други празници што не се во бројот на големи Богородични празници. Тие се празници што обележуваат некој момент од животот на Пресветата Богородица, пример:
Покров на Пресвета Богородица и
Полагање риза на Пресвета Богородица.

Во Светителски празници спаѓаат сите останати празници, а се наоѓаат во „Православниот календар“ и во „Житијата на светиите“. Овде спаѓаат празници посветени на:
Ангели,
Пророци,
Апостоли,
Светители,
Маченици,
Светии,
Преподобни...

22 ДEКEМВРИ / 04 ЈАНУАРИ

1. Св. вeл. мч. Анастасија Узoрeшитeлница и други сo нeа.

Oваа славна јунакиња на вeрата Христoва сe рoдила вo Рим, вo сeнатoрски и бoгат дoм, oд таткo нeвeрник и мајка христијанка. Oд раната младoст сe прилeпила кoн qубoвта Христoва oд нeкoј благoчeстив учитeл Хрисoгoн. Присилeна oд таткoтo, Анастасија стапила вo брак сo нeкoј нeзнабoжeчки властeлин Публиј. Нo наoѓајќи изгoвoр вo жeнска бoлeст, таа нe сакала никакo сo нeгo да стапи вo тeлeсна врска. Заради тoа мажoт тeшкo ја мачeл сo затвoр и сo глад. А уштe пoвeќe ја мачeл кoга дoзнал дeка таа тајнo oди вo затвoрoт кај христијанскитe мачeници, на кoи им нoси пoнади, им служи, им ги миe ранитe, им ги прoмeнува нивнитe алишта. Нo пo Бoжја прoмисла била oслoбoдeна oд лoшиoт маж. Публиј бил испратeн oд царoт вo Пeрсија, па патувајќи пo мoрeтo, пoтoнал. Тoгаш св. Анастасија пoчнала слoбoднo да им служи на мачeнитe христијани и сo свoeтo гoлeмo наслeдствo да ги тeши сирoмашнитe дeлeјќи им милoстина. Eднаш царoт Диoклeцијан бил вo градoт Аквилeј, па нарeдил да му гo дoвeдат испoвeдникoт Христoв Хрисoгoн. Нeгo пo патoт гo придружувала св. Анастасија. На свeти Хрисoгoн пo запoвeд на царoт му била oтсeчeна главата. Тoгаш пoстрадалe и тритe сeстри: Агапија, Хиoнија и Ирина (види, 16 април): првитe двe билe фрлeни вo oган, а трeтата била сo стрeла прoстрeлана. Нивнитe тeла ги зeла св. Анастасија, ги завиткала вo бeлo платнo, oблoжувајќи ги сo мнoгу мириси и чeснo ги пoгрeбала. Пoтoа Анастасија oтишла вo Макeдoнија кадe штo им пoмагала на Христoвитe страдалници. Oвдe била распo-зната какo христијанка заради штo била фатeна и вoдeна на сoслушувањe и на измачувањe кај разни судии. Сакајќи да у-мрe за qубeниoт Христoс, Анастасија нeпрeстајнo вo свoeтo срцe пoвикувала кoн Нeгo. Нeкакoв началник на жрeцитe, Улпијан, сакал пoхoтливo да сe дoпрe дo тeлoтo на св. Ана-стасија, нo oдeднаш oслeпeл и пoчинал. Oсудeна на смрт сo глад, св. Анастасија прeлeжала вo затвoр 30 дeна бeз храна, хранeјќи сe eдинствeнo сo сoлзитe и сo мoлитвата. Пoтoа би-ла ставeна вo лаѓа сo уштe нeкoлку христијани за да бидe пo-тoпeна, нo Бoг и oд таа смрт ја сoчувал. Најпoслe била врза-на над oган сo рацeтe и сo нoзeтe за читири кoлци, и така ја прeдала свoјата свeта душа на Бoга. Пoстрадала и сe прeсe-лила вo Христoвoтo царствo вo 304 гoдина.

2. Св. мч-чка Тeoдoтија сo тритe дeца.

Oстанувајќи вдoвица сo три свoи чeда, Тeoдoтија цeлoснo сe прeдала на Бoжја служба и на вoспитувањe на свoитe дeца вo благoчeстивата вeра. Кај нeа сeдeла св. Анастасија кoга била вo Макeдoнија и заeднo сo нeа ги пoсeтувала затвoрeницитe заради Христа пo затвoритe. Кoга била извeдeна на суд, Тeoдoтија смeлo гo испoвeдала Христа Гoспoда. Тoгаш била испратeна кај антипатoт Никитиј Витиниски. Кoга eдeн бeсрамeн нeзнабoжeц сакал да сe дoпрe дo нeјзинoтo тeлo, наeднаш здoглeдал крај нeа ангeл Бoжји и бил удрeн oд ангeлoт. На смрт oсудeна и вo вжарeна пeчка фрлeна заeднo сo тритe свoи дeца, св. Тeoдoтија чeснo гo завршила свoјoт живoт и прeминала вo царствoтo на вeчната слава.

Светиот пророк Даниил и тројцата младенци Ананиј, Азариј и Мисаил

Сите четворица беа од царското племе Јудино. Кога царот Навуходоносор (или Невукаднезар) го разори и заплени Ерусалим, тогаш и Даниил, како момченце, беше одведен во ропство заедно со јудејскиот цар Јоаким и со мнозина други Израилци. Исцрпниот опис на неговиот живот, страдања и пророштва може да се најде во неговата книга на Светото Писмо. Сиот предаден на Бога, Св. Даниил од раната младост од Бога доби дар на голема проѕорливост. Неговата слава меѓу Јудејците во Вавилон започна кога ги изобличи двајцата похотливи и неправедни старци, еврејски судии, и ја спаси од неправедна смрт целомудрената Сосана (Сузана). А неговата слава меѓу Вавилонците започна од оној ден кога му го погоди и протолкува сонот на царот Навуходоносор. За ова царот го направи кнез на својот дворец. Кога царот направи златен идол во полето Деира, тројцата младенци не сакаа да му се поклонат на идолот, заради што беа фрлени во огнена печка. Но им се јави ангел Божји во печката и го разлади огнот и младенците шетаа низ печката неповредени од огнот и пееја: „Благослвен Си Господи на нашите отци“. Царот го виде ова чудо и го опфати ужас. Ги изведе младенците од печката и ги опсипа со големи почести. Во времето на царот Валтазар, кога на една гозба царот јадеше и пиеше со своите гости од осветените садови земени од ерусалимскиот храм, невидлива рака на дуварот напиша: „мани, текел, фарес“. Тие зборови освен Даниил никој не можеше да ги протолкува. Таа ноќ царот Валтазар беше убиен. Заради верата во живиот Бог Даниил беше фрлан во лавовска јама давапати. И двата пати Господ го избави и го сочува жив. Тој Го виде Бога на престолот со ангелските сили, гледаше ангели, проникнуваше во иднината на некои луѓе, царства и на севкупниот човечки род, го прорече времето на доаѓањето на Спасителот на земјата. Според Св. Кирил Алкесандриски Даниил и тројцата младенци доживејаа длабока старост во Вавилон и беа убиени со меч заради вистинската вера. Кога го убија Ананиј, Азариј ја спростре својата облека и ја прими неговата глава; потоа Азариината глава ја прими Мисаил, А Мисаиловата Даниил. Ангел Божји ги пренесе нивните тела во Јудеја, на гората Гевалска и ги положи под камен. Според Преданието, овие четворица Божји угодници во времето на смртта на Господ Христос станаа и им се јавија на мнозина, па повторно заспаа. Даниил се смета меѓу четворицата големи Пророци (Исаија, Еремија, Језекил и Даниил). Живееше и пророкуваше половина милениум пред Христа.

Преподобен Даниил (Донале)

Големец и гувернер на островот Ниверте кај Кадикс во Шпанија. Штом ја спозна суетата на овој свет ги напушти славата и богатството, па дојде во Рим, каде што се замонаши. Потоа отиде во Цариград и таму разговараше со царевите Константин и Роман Порфирородни, па потоа се упати во Ерусалим. Во Ерусалим прими Голема схима од патријархот Христодул, кој му го даде името Стефан. Мачен од Сарацените коишто го принудуваа да си ја избриче брадата, тој се оддалечи во Мисир, каде што за името Исусово претрпе многу маки и смрт. Во Царството Христово се пресели на крајот од 10 век.

Преподобните новомаченици Пајсиј и Авакум

Пајсиј беше игумен на манастирот Трнава кај Чачак, а Авакум му беше собрат и ѓакон. Обајцата како христијани Турците ги набија на колци во Белград на Калемегдан, на 17 декември 1814 година. Носејќи си го колецот низ белградските улици Авакум храбро пееше. Мајка му со солзи го молеше да се потурчи, но тој цврсто одолеа и прими маченичка слава од Господа Христа.

Преподобен Патапиј

Роден е е и воспитан во верата и во страв Божји во Тива Мисирска од благоверни родители. Рано ја увиде и ја презре суетата на овој свет и се оддалечи во Мисирската пустина, каде што се предаде на подвиг на очистување на своето срце од сите светски помисли и желби заради љубовта Божја. Но кога неговите добродетели станаа познати меѓу луѓето, почнаа да му доаѓаат и од него да бараат ослободување од маките. Плашејќи се од човечката слава којашто го помрачува човечкот ум и одвојува од Бога, Патапиј побегна од таа пустина во Цариград. Зашто овој чуден светител мислеше дека можеби полесно ќе се скрие од луѓето во градот одошто во пустината. Си направи колиба во близина на црквата Влахерна во Цариград и таму, затворен и непознат, го продолжи својот испоснички подвиг. Но таа светлина не може да се скрие. Едно момче, слепо од раѓање, водено од Промислата Божја, дојде кај Св. Патапиј и го замоли за молитва кон Бога за да прогледа и да го види созданието Божјо, та уште повеќе да Го прослави Создателот. Патапиј се смилува на страдалникот, Му се помоли на Бога и момчето прогледа. Ова чудо го откри богоугодникот во целата престолнина и луѓето тргнаа кај него по лек, утеха и поука. Еден прочуен човек Патапиј го исцели од водена болест само што го прекрсти и го помаза со елеј. Едно момче го ослободи од нечистиот дух што го мачеше луто, творејќи крст во воздухот. Демонот излезе од човекот како дим, испуштајќи голем крик. Една жена што имаше рана на градите, исполнета со црви, ја прекрсти и ја исцели. Многу други чуда пројави Св. Патапиј со молитва, со името Христово и со знакот на Крстот. Се упокои во длабока старост и замина во Небесното Царство во 7 век.

Светите апостоли Состен, Аполос, Тихик, Епафродит, Онисифор, Кифа и Кесар

Сите тие се празнуваат на 4 јануари со останатите помали апостоли. Св. Аполос се празнува посебно на 10 септември, Кифа и Кесар на 30 март. Св. Состен беше епископ во Кесарија. Тихик му беше наследник на истото место, Епафродит во Адријанија Памфилиска, Кифа во Иконија, а Кесар во Корона Пелопонеска. Сите го проповедаа Евангелието со пламена љубов и претрпеа маки за Христовото име, па преминаа во царството на вечната радост.

Светите маченици во Африка

Пострадаа од еретиците аријанци во времето на владеењето на вандалскиот крал Гунерик или Гензерик (477 г. – 484 г.) за вистината на православната вера. Двајца свешетници беа изгорени, шеесет јазици пресечени и беа заклани триста мирјани. Сите пострадаа, но со нивната смрт ја победија лагата. Го утврдија Православието и нам ни го предадоа чисто и светло. Господ ги овенча со славата на Своето бесмртно царство. Амин.

Светиот маченик Парамон и другите триста и седумдесетмина со него

Во Витинија Азиска некој кнез Аквилин ужасно ги прогонуваше христијаните. Еднаш тој фати триста и седумдесет христијани и ги поведе со себе врзани на некое место каде што беше храмот на идолскиот Бог Посејдон. Овде изопачениот кнез ги принудуваше да му се поклонат на идолот и да му принесат жртва. Иако кнезот му се закануваше со смрт на оној којшто нема да се покори на неговата заповед, ниеден христијанин не му се потчини. Во тој миг покрај храмот поминуваше еден чесен маж по име Парамон. Тој застана крај толпата врзани луѓе и дозна за што се работи, па возвикна: „О колку невини праведници сака да заколи скверниот кнез затоа што не им се поклонуваат на неговите неми и мртви идоли!“ И Парамон го продолжи својот пат. Тогаш разјарен кнезот ги испрати своите слуги за да го убијат Парамон. Слугите го стигнаа, го фатија, па прво му го прободија со трн јазикот, а потоа го разголеа и така му го избодија целото тело. Свети Парамон Му ја предаде душата на Бога со молитва во срцето. Потоа оние триста и седумдесет маченици, големи како синови Божји и невини како јагниња, беа убиени со меч, па преминаа во бесмртното царство на Господ Христос. Пострадаа во 250 година.

Преподобен Акакиј Синајски

Во својата славна книга Лествица Св.Јован Лествичник известува за житието на овој светител. Младиот Акакиј бил искушеник кај еден зол старец во Синајскиот манастир. Гневниот Сатрец везден го укорувал и го навредувал Акакиј, а често и го тепал, и на сите начини го измачувал и малтретирал. Но Акакиј не се жалел и сето тоа го поднесувал трпеливо, со уверение дека тоа е корисно за неговото спасение. Кога и да го запрашал некој како живее, одговарал: „Добро, како пред Господ Бог!“ После девет години послушание и мачење Акакиј умрел. Старецот го закопал и отишол да му се пожали на еден свет Старец, велејќи: „Акакиј, мојот ученик, умре.“ „Не верувам, “ одговорил Светиот Старец. Акакиј не умре.“ Тогаш обајцата отишле на гробот на умрениот и оној свет Старец повикал: „Брате, Акакиј, умре ли?“ А послушниот Акакиј и по смртта послушен, одговорил: „Не, оче, не може да умре оној што е послушен“. Тогаш оној зол Старец се покајал, се затворил во една келија близу гробот Акакиев, каде што остатокот од животот го поминал во покајание и во молитва.

Светиот маченик Дионисиј, епископ Коринтски

Познат пастир и учител. Убиен за Христа во 182 година.

Свети Тиридат цар ерменски

Современик на Диоклецијан. Најпрво страшно ги гонеше христијаните. Но го постигна Божја казна и тој полуде и стана сличен на скот, како некогаш Навуходоносор. Од лудилото го исцели чудесно Св. Григориј (под 30 септември). Оттогаш па до смртта Тиридат поживеа во покајание и благочестие. Се упокои мирно во 6 век.

Светиот маченик Аполониј

Римски сенатор. Обвинет за верата во Христа, тој ја исповеда својата вера пред целиот Сенат, заради што беше убиен со меч, во Рим, 186 година

Светиот маченик Јаков Персијанец

Роден е во персискиот град Елапа или Вилат, од христијански родители, воспитан во христијанската вера и оженет со христијанка. Персискиот цар Издигерд го засака Јаков заради неговата надареност и спретност и го направи прв благородник на својот дворец. Поласкан од царот, Јаков се опрелести и им принесе жртва на идолите на коишто царот им се поклонуваше. Кога слушнаа за ова, мајка му и жена му му напишаа прекорно писмо во коешто го оплакуваа како богоотпадник и душевен мртовец, молејќи го сепак при крајот на писмото да се покае и да Му се врати на Христа. Трогнат од ова писмо Јаков горко се покаја и одважно ја исповеда пред царот својата вера во Господ Христос. Разгневен царот го осуди на смрт, но со тоа што деловите на телото да му ги сечат еден по еден сѐ додека не издивне. Џелатите буквално ја исполнија оваа заповед на нечестивиот цар и му ги отсекоа на Јаков најпрво прстите на рацете, па прстите на нозете, па нозете, па рацете, рамената и најпосле главата. При секое сечење маченикот најпрво Му оддаваше благодарност на Бога. Од неговите рани излегуваше благоухан мирис како од кипарис. Така овој прекрасен маж го покаја својот грев и се престави со душата пред својот Бог Христос, во Царството небесно. Пострада околу 400 година. Главата му се наоѓа во Рим, а дел од моштите во Португалија, каде што се празнува на 22 мај.

Седумнаесет Индиски преподобни маченици

Христијански монаси, пострадаа од индискиот цар Авенир. Царот Авенир се разлути на Старецот Варлам затоа што го крсти царскиот син Јоасаф и испрати потери по Варлам. Потерите не го фатија Варлам, но фатија други седумнаесет монаси и ги доведоа пред царот. Царот ги осуди на смрт, па откако најнапред им ги избодија очите, им ги отсекоа јазиците, им ги искршија нозете и рацете, ги убија со меч. Но со крвта на овие Христови витези уште повеќе се утврди Христовата вера во Индиското царство.

Преподобен Роман Чудотворец

Се подвизуваше во околината на Антиохија. Во својата келија никогаш не ложеше оган и не палеше свеќа. Се упокои мирно. Беше чудотворец за време на животот и после смртта. Им помага на неплодните жени кога му се молат.

Преподобен Пинуфриј

Тој е современик на Св. Касијан (29 февруари) и голем мисирски подвижник. Живееше во 4 век и се подвизуваше на разни места, сѐ бегајќи од човечките пофалби. Имаше многу ученици, коишто се трудеа да го подражаваат возвишениот пример на својот учител.

Преподобен Натанаил

Монах нитриски. Деноноќно Му се молеше на Бога и се просветуваше со размислување за Божествените нешта. Не излегуваше од својата келија ни преку нејзиниот праг полни триесет и осум години. Се упокои во Господ во втората половина на 6 век.

Преподобен Григориј Декаполит

Роден е во Декапол Исавриски, од Сергиј и Марија, родители угледни и благочестиви. Кога заврши училиште родителите сакаа да го oженат, но тој побегна во пустина и се замонаши. Живееше по разни места: во Византија, во Рим, на Олимписката Гора. Каде и да одеше секаде ги восхитуваше луѓето со своите подвизи и чуда. Се случуваше да го огрее небесна светлина; да му се јават ангели Божји. Ја гледаше убавината на ангелите и го слушаше нивното умилно пеење. Поживеа долго и богоугодно и мирно се упокои во 9 век во Цариград, кога се пресели во радоста на својот Господ.

Свети Прокл, патријарх Цариградски

Ученик на Св. Јован Златоуст. Во 426 година го посветија за епископ Кизички, во 435 година избран е за патријарх Цариградски. Управуваше со Божјата Црква како мудар архиереј. Во негово време се случија два значајни настани. Прво, преносот на моштите на Св. Јован Златоуст од Коман во Цариград, според желбата на царот и патријархот. Во тоа време царуваа Теодосиј Помладиот и сестра му Пулхерија. Второ, имаше голем земјотрес во Цариград и околината. Многу од најголемите и најубавите зданија попаѓаа од силен трус. Тогаш патријархот со царот и со многубројно свештенство, големци и народ излегоа на литија. И кога на литијата Му се молеа на Бога, се случи едно дете беше чудесно земено високо во воздухот, така што најпосле не можеше да се види со очите. Потоа се врати и се спушти лесно на земјата. Кога го прашаа каде беше, детето одговори дека беше однесено на небото меѓу ангелите и ги слушна како пеат: „Свети Боже, Свети Крепки, Свети Бесмртни помилуј нѐ!“ Кога го слушнаа ова сите луѓе во литијата почнаа да ја пеат оваа песна и земјотресот веднаш престана. Оттогаш оваа прекрасна песна се вплоти прво во литиите, а потоа во литургијата на Црквата. А детето наскоро се упокои и го погребаа во црквата на Св. Ирина. Свети Прокл послужи како архиереј дваесет години и во 446 година се упокои мирно во Господ.

Светите маченици Евстатиј, Теспесиј и Анатолиј

Родени браќа од Никомидија, од незнабожни родители, Филотеја и Евсевиј, коишто подоцна ја примија вистинската вера од Св. Антим Никомидиски, заедно со своите синови. Филотеј беше ракоположен за презвитер. Кога тој со жена му се упокои, настана страшното гонење на христијаните под злочестивиот цар Максимијан и тројцата Филотееви синови беа изведени на суд. Беа судени, мачени, истизавани на разни начини и најпосле осудени на смрт. Повеќепати им се јавуваа во затворот ангели, па им даваа за храна манна и ги исполнуваа нивните млади срца со сила и храброст во трпењето. Кога ги изведоа на губилиштето им пријдоа двајцата другари, Паладиј и Акакиј и разговараа со нив. И додека уште разговараа, Светите маченици Му ги предадоа на Бога своите души. Тогаш војниците им ги отсекоа мртвите глави и ги однесоа за да му ги покажат на судијата. Пострадаа за Господ Исус Христос околу 313 година.

Свети Исак, архиепископ Ерменски

Се роди во Цариград, во време кога неговиот татко беше пратеник на царот ерменски на византискиот дворец. Беше десетти архиепископ Ерменски и во тој чин управуваше со Црквата педесет години. Своето пастирство го означи, меѓу другото, и со преводот на Светото Писмо на ерменски јазик. Во едно видение му се кажа дека Ерменците ќе отстапат од чистата православна вера. Овој јерарх се упокои во 440 година.

Свети три девици

Персијанки. Во времето на царот Сапор овие три девици беа гонети како христијанки и најпосле ги убија со ножеви. Од нивниот гроб пораснаа три смокви што лечеа од секаква болест и мака.