КОНТРАДИКЦИИ ВО БИБЛИЈАТА

Sveta Troica moze da ja prepoznaeme uste na prvata stranica vo prvata glava na Biblijata koga se zboruva za sozdavaweto na svetot. S¢ drugo e sozdadeno vo

stilot - i rece Bog, i bi, zapoveda i se sozdade. Koga dojde na red covekot, koj e kruna na celoto sozdanie, se menuva tekot na raskazot. Ovoj stih (26) veli: ìPotoa rece Bog:

Da sozdademe covek spored nasiot obraz i podobie...î. Upotrebata na mnozina (da sozdademe) ukazuva na sovetuvawe me|u povekje lica, a svetite otci na Crkvata toa

go imenuvaat: Sovet na Sveta Troica. Ovde upotrebenata mnozina ne e od k*rtoazija, tuku ukazuva na postoewe na povekje lica, pri sto ne e opredelen brojot, no se

zboruva vo mnozina (NA[ - NIE). Onie sto ne veruvaat vo Sveta Troica ova mesto go tolkuvaat vo smisla deka Bog se sovetuval so angelite, sto e besmislica, bidejkji

Bog nema potreba da bara sovet od svoi sozdanija. Izrazuvaweto na Boga vo mnozina go srekjavame I pri opisot na Vavilonskata kula (11 glava, stih 7), kade

sto se veli: ìAjde da slezeme i da im go zbrkame jazikot nivni za da ne se razbiraat eden so drug...î. Ima uste nekolku delovi od Stariot zavet

koi ukazuvaat na toa deka Troica bese vo najava. Priedna sredba na Avraam so trojca patnici, toj gi precekuva i gi ugostuva trojcata, no se poklonuva kako na eden.

Avraam veli: ìGospodi, ako sum nasol milost pred tebe, nemoj da go odmines svojot slugaî (18,3), a po zaminuvaweto na trojcata patnici, rekol: ìGospod si zaminaî (stih

33). Znaci, toj vide trojca patnici, no se pokloni na eden. Ova e prvoto mesto vo Stariot zavet kade sto se opredeluva brojot tri. Sredbata na Avraam e motiv za ikonata

naslikana od Rubqov, kade sto se pretstaveni trojcata patnici, odnosno Sveta Troica.

Vo Stariot zavet ima i drugi mesta kade sto se spomnuva brojot tri. Na primer, prorokot Isaija videl vo vizija kako serafimite letaat okolu prestolot Bozji i ja peat pesnata: ìSvet, svet, svet e Gospod Savaotî (6,3)! Sekoe svet se odnesuva na edno od licata na Sveta

Troica. Ima mesta vo Stariot zavet koi poblisku gi opredeluvaat licata na Sveta Troica, kako na primer ona od vtoriot psalm, stih 7, vo koe Otecot (Gospod) Mu se obrakja na Sinot, velejkji: ìTi si moj Sin, jas denes te rodivî. Ili vo psalm 109 stih 1: ìMu rece Gospod na mojot

Gospod (Otecot mu veli na Sinot): Sedi od mojata desna strana dodeka gi stavam neprijatelite Tvoi vo podnozjeto na nozete Tvoiî. Najjasnoto, pak, mesto vo

Stariot zavet vo koe se spomnuvaat duri i trite lica na Sveta Troica se nao|a vo Knigata Mudrost Solomonova (9,17), kade sto se veli: ìVoljata tvoja Boze (Oce) koj bi

ja poznal da ne si ni ja dal Premudrosta i da ne si ni Go ispratil tvojot Svet duh odozgoraî. Premudrosta ovde e sinonim na Sinot. Vo Stariot zavet Bog namerno ne se otkriva

celosno kako Troica, bidejkji vo toa vreme lu|eto tesko mozele da ja zadrzat verata vo eden Bog, a kamoli vo Troica. Vo toj period toa kje bese povod za pa|awe vo krivobostvo ili mnogubostvo. Samo da se potsetime deka dodeka Mojsej bese na Sinaj za da gi

primi Desette Bozji zapovedi, narodot koj stoese vo podnozjeto na planinata izgradi kip (idol – zlatno tele) i mu se poklonuvase. Celosnoto otkrivawe ili objavuvawe na Sveta Troica stana mozno duri po voplotuvaweto na Sinot Bozji. Otecot e prvoto lice na Sveta Troica. No, ne e prvo zatoa sto e pogolemo ili postaro od drugite dve lica - Sinot i Svetiot duh - tuku zatoa sto Otecot e naceloto ili izvorot od koj vecno se ra|a Sinot i

vecno ishodi Svetiot duh. Otecot ne moze da se zamisli bez Sinot i bez Svetiot duh.

Sinot Bozji ili Sinot covecki... Sinot Bozji e vtoroto lice na Sveta Troica,

koj vecno se ra|a od Otecot. Istiot toj Sin, ili Logos, ili Slovo, od qubov kon nas lu|eto i zaradi naseto spasenie, se voploti od Svetiot duh i od Precistata devojka Marija (Marija Deva) i stana covek pred 2.000 godini. Toa e istoriskiot Gospod Isus Hristos, koj e

istovremeno i vistinskiot Bog i vistinski covek, odnosno Bogocovek, slicen nam vo s¢, osven vo grevot. Sinot Bozji i po ovoplotuvaweo ostana vtoroto lice na Sveta Troica i, kako vistinski Bog, ne pretrpe nikakva promena. Terminot voplotuvawe doa|a od

zborot plot - sto znaci telo, znaci votelovuvawe ili vocovecuvawe. Znaci, Hristos se voploti od Svetiot duh i od Marija Deva i se vocoveci, odnosno stana covek. Ra|ajkji se od devojka, Sinot ne go narusi redot

vo Sveta Troica, nitu, pak, go narusuva svoeto licno svojstvo na ra|awe, tuku ra|ajkji se kako ^ovek ni ja otkriva tajnata na Sveta Troica. Sinot dojde da go otkrie vistinskoto ime na Boga, a toa e imeto Otec. Vo takanarecenata Molitva Gospodova, Gospod Isus Mu se obrakja na Otecot: ìOce, da se sveti imeto Tvoe...î. Prva javna manifestacija na Sveta Troica imame

vo cinot na krstanieto na Gospod Isus Hristos, sto go slavime na praznikot Bogojavlenie. Hristos, vtoroto lice, ovoploteniot Sin Bozji, stana ^ovek i, iako nemase potreba da se krstava, toj go stori toa za da ni dade primer i nam. Vo toj mig se slusna glas od Neboto -

ìOva e mojot vozquben Sin koj e po mojata volja, nego poslusajte goî (Matej 3,17 ). Toa bese glasot na Otecot. Svetiot uh, vo vid na gulab, gi potvrdi zborovite na Otecot. Istite zborovi se slusnaa i pri Preobrazuvaweto na Hrista na planinata Tavor, nastan

sto nasata Crkva go slavi na praznikot Preobrazenie Gospodovo. Hristos na Tavor, pred trojcata ucenici, Jakov, Petar i Jovan, se preobrazi i ja pokaza slavata na

svoeto Bozestvo. Vo toj mig se slusnaa zborovite na Otecot - ìOva e mojot vozquben Sin koj e po moja volja, nego poslusajte goî (Marko 9,7), a Svetiot duh ovoj pat se

pokaza vo svetlinata. Kade Noviot zavet ja pretstavuva Sveta Troica?

Celiot Nov zavet, vsusnost, e vo znakot na Sveta Troica, zavet ili sojuz so Boga, koj e sklucen so Boga preku prolevaweto na skapocenata krv na Bogocovekot

Hristos, koj e eden od Troica - vtoroto lice na Sveta Troica. Vo Noviot zavet Gospod Isus Hristos spasenieto go stava vo zavisnost od Sveta Troica. Po Voskresenieto,

Gospod Isus gi isprakja svoite ucenici - apostolite vo svetot so zapoved: ìOdete i naucete gi site narodi, krstavajkji gi vo imeto na Otecot, i Sinot, i Svetiot Duh, i ucejkji gi da pazat s¢ sto sum vi zapovedalî (Matej 28, 19-20). Na drugo mesto veli: ìKoj veruva i se krsti (vo

imeto na Otecot, i Sinot, i Svetiot duh), kje bide spasenî. Znaci, porakata e jasna - clen na Crkvata se stanuva so vera i so krstanie vo imeto na Sveta Troica. Edno od

klucnite mesta vo Noviot zavet i izvor za naseto znaewe za Sveta Troica e pocetokot na Evangelieto spored Jovan, kako i negovoto Prvo poslanie: Evangelieto zapocnuva: ìVo pocetokot bese Slovoto, i Slovoto bese vo Boga i Bog bese slovotoî. Ovde Otcot e narecen Bog, a i Slovoto (Sinot) e narecen Bog, koj e razlicen od Otecot. Ovde zborot ìpocetokî nema vremenski, ami ontolos ki karakter. Sozdavaweto na svetot stanalo preku

Slovoto, Zborot, ili Logosot. Logos znaci zbor, no znaci i smisla. Toa znaci deka s¢ sto e sozdadeno nosi pecat na logosnost, na osmislenost, odnosno s¢ ima svoja

smisla. Nisto ne e slucajno. Sveti Jovan Bogoslov, najmladiot Isusov ucenik,

vo svoeto Prvo soborno poslanie go doobjasnuva ona sto go rece vo pocetokot od Evangelieto, koga veli: ìTroica se koi svedocat na Neboto - Otecot, Sinot i Svetiot Duh,

i Troica se ednoî (5,7) Doa|ame do Svetiot duh. Kade e negovoto mesto?

Svetiot duh e tretoto lice na Sveta Troica, koj isto taka e prisuten otsekogas, odnosno od samiot pocetok na sozdavaweto na svetot. Vo Biblijata toa e ilustrirano

vaka: ìVo pocetokot Bog gi sozdade Neboto i Zemjata, a z emjata bese bezoblicna i prazna i Duhot Bozji lebdese nad vodataî. Svetiot duh bil toj faktor koj ja zagreval

atmosferata, koj sozdaval uslovi za da se pojavi zivotot na Zemjata. Svetiot duh go sporeduvaat so ptica koja lezi nad svoite jajca za da gi izvede svoite mladenciwa. Za Svetiot

duh se zboruva i na drugi mesta vo Stariot zavet, osobeno kaj prorocite, koi govorele pod vdahnovenie na Duhot Bozji ili Gospodov. Da privedeme samo eden primer od

prorok Isaija (61,1): ìDuhot Gospodov e na mene, koj me pomaza da im blagovestam na bednite...î. Noviot zavet zapocnuva so blagovesta na archangel Gavril deka Marija kje rodi Sin Isus, a koga taa go prasa kako kje bide toa koga taa ne znae za maz, togas Gavril £

odgovoril: ìSilata na Svetiot duh kje slegne na Tebe I silata na Sevisniot kje te oseni, pa zatoa i rodenoto od tebe kje se narece Sin Bozjiî (Luka 1,35). Po krstanieto

na Isus, Svetiot duh go izvede vo pustinata da bide iskusan.

Kako sto gledate, ima edno postojano prethodewe i posleduvawe - Svetiot duh mu prethodi na Hrista, a neposredno pred voznesuvaweto, Hristos na apostolit  im

rece: ìJas kje go pomolam Otecot, i on kje vi dade drug Utesitel..., a Utesitelot, pak, Duhot Sveti, kogo Otecot kje go isprati vo moe ime, on kje ve nauci na s¢ i kje vi

napomni za s¢ sto sum vi zboruvalî (Jovan 14, 16. 26). Vo narednata glava (15,26) evangelistot Jovan go posocuva licnoto svojstvo na Svetiot duh - izleguvaweto od Otecot,

pa veli: ìA koga kje dojde Utesitelot, kogo kje vi go ispratam jas od Otecot, Duhot na vistinata, koj izleguva od  Otecot, on kje svedoci za meneî. Svetiot Duh, po sleguvaweto

vrz apostolite vo denot na Pedesetnicata - kaj nas toj nastan go slavime na praznikot Duhovden - go prodolzuva deloto sto Isus go izvrsi, iako Isus e postojano prisuten

vo svetot i po svoeto voskresenie i voznesenie. Hristos e postojano prisuten vo svojata Crkva, osobeno preku  Svetata pricest, koja e negovo telo i krv. No, mora da se

napomene i toa deka vo Crkvata nisto ne se slucuva bez Svetiot duh, bidejkji pretvoraweto na lebot i vinoto vo telo i krv na Hrista se izvrsuva p reku prizivot na Svetiot duh. Poinaku receno, Sinot i Svetiot duh se sekogas zaedno, no vo deloto na Spasenieto na covekot i na svetot nekogas prethodi Sinot, a nekogas Svetiot duh. Taka, na primer, Svetiot duh go podgotvuva voplotuvaweto na Sinot, a Sinot - isprakjaweto na Svetiot duh vo svetot vo

funkcija na Crkvata.

[to znaci proishodewe?

Toa e izleguvawe kako od izvor, toa e eden cin sto ne zavrsuva. Postoi razlika me|u ra|aweto na Sinot od Otecot i ishodeweto na Svetiot duh od Otecot, no vo     prirodata na taa razlika covekot ne moze da pronikne. Ogrevoveniot um covekov, koj rezonira vo granicite na

materijalistickite kategorii, kje se sopne vednas na Sveta Troica. Nasata logika veli deka eden ne moze da bide ramen na tri, nitu, pak, tri da bidat edno. A, sepak,

Bozjoto otkrovenie uci deka Bog e edinica vo Troica I Troica vo edinica.

Za da si ja doblizime malku tajnata na Sveta  Troica, dobro e da se potsetime deka Otkrovenieto Bozjo - Biblijata n¢ uci deka Bog e qubov, a qubovta e relaciska: toa znaci

deka za da moze qubovta da se manifestira, potrebni se najmalku dve licnosti. Licnosta ne moze da se prepoznae ako nema druga licnost, sto znaci deka Bog e qubov od vecnost. Otecot od vecnost go qubi Sinot i Svetiot duh, Sinot go qubi Otecot i Svetiot duh, a

Svetiot duh go qubi Otecot i Sinot i, ako ne e taa vecna, sovrsena qubov Bozja, nie vo ovoj svet ne bi ni znaele sto e toa qubov. Treba da znaeme uste edna rabota - vecnoto postoewe na Bog - Troica e nezavisno od postoeweto na svetot. Svetot mozel i da ne

postane, a Bog, sepak, bi bil otsekogas Otec, Sin, i Sveti Duh - Troica ednosusna i nerazdelna. Bog go sozdal svetot i nas lu|eto od qubov i zatoa sto e dobar, za da ima i drugi ucesnici vo Negovoto blazenstvo i dobrina.

Se postavuva prasaweto ako e Sinot slika na Otecot, a

Svetiot duh e slika na Sinot, togas koja e slikata na Svetiot duh?

Ikona ili slika na Svetiot duh kje bidat mnozestvoto

obozeni licnosti preku Duhot Sveti, zasto krajnata cel na sekoj  covek e da go zapoznae Boga. No, ne samo da go zapoznae Boga, tuku I  da bide vo zaednica, edinstvo so Nego, odnosno da bide obozen, otroicen. Na prvo mesto se svetitelite i site onie koi se na patot

na toa obozuvawe. ^ovekot e sozdaden zaradi taa zaednica so Boga, no taa bese prekinata so prvorodeniot grev, pri sto se postavi edna pregrada me|u Boga i lu|eto. Vo zelbata da se urne pregradata, Bog go isprati svojot Sin, koj se rodi i postrada od qubov kon nas

lu|eto, za na krstot da go pobedi grevot i, preku Svoeto voskresenie, da go pobedi najgolemiot neprijatel na covekot - smrtta. Zatoa Hristos rece: ìJas sum Voskresenie i zivot, koj veruva vo mene i ako umre, kje ziveeî. Vo pravoslavnite hramovi gulabot e smesten nad oltarnite ikoni. Dali toj pretstavuva simbol na Svetiot duh? Da. Gulabot go simbolizira Svetiot

duh, koj sleguva i ostanuva vrz Hrista - Mesijata ili Pomazanikot, a pomazanieto e

Svetiot duh. Vekje spomnavme deka svetite otci Svetiot duh go sporeduvat so ptica. Na

pedesettiot den po Hristovoto voskresenie, Svetiot duh im se javi na apostolite vo vid

na ogneni jazici. Simbolikata e vo toa sto apostolite so primaweto na Svetiot duh ja

dobija Bozjata sila i darot na jazici za da mozat da ja prenesat radosnata vest za

Hristovoto voskresenie na site narodi. Okolu ikonite i pretstavuvaweto na

Sveta Troica. Na nekoi ikoni moze da se vidi vozrasen lik so bela brada, do nego mlad

maz so crna brada i gulab. Toa li e kanonskiot pristap kon

Sveta Troica? Sinot mozeme da go pretstavime, bidejkji toj bese istoriska licnost. Bog stana telo, covek, pa zatoa nie imame pravo da go pretstavuvame Bogocovekot Hristos. Toa e dogmatskata osnova na ikonata, koja ne e idol, ami dokument koj postojano n¢ potsetuva na faktot na Bogooplotuvaweto. Svetiot duh go pretstavuvame onaka kako sto za prvpat se

pojavil - vo vid na gulab, a na Pedesetica vo vid na ogneni jazici. No, Otecot nikogas ne se pojavil, nikogas ne se manifestiral vo vidliva forma i zatoa Crkvata zabranuva kakvo

bilo pretstavuvawe na Otecot. Ikonite na koi Otecot e pretstaven kako starec so bela brada - ne se kanonski ikoni. Edinstvenata pravilna ikona na Sveta Troica e pretstavuvaweto na sredbata na Avraam so trite patnici, koga Avraam kaj dabot mavriski ja ugosti Sveta Troica vo likot na tie patnici. Ikonata e naslikana od Rubqov. Terminot Sveta Troica. Drugi go koristat terminot

Sveto Trojstvo. [to e pravilno?

Pravoslavniot hristijanin nikogas nema da go

upotrebi terminot Sveto Trojstvo. Terminot Trojstvo e

povekje filozofski termin i obicno e zastapen vo zapadnata

sfera, kako filozofska, taka i religiozna. Pravoslavniot

hristijanin sekogas treba da go upotrebuva terminot Sveta

Troica.