Писмени состави,семинарски...

Животот и делото на Јане Сандански


    Јане Сандански како македонски револуционер претставува една од клучните фигури на македонското културно движење. Тој во историјата на македонското национално ослободително движење оставил богато револуционерно наследство. Се стремел за создавање македонска држава и меѓу другото бил бескомпромисен борец за развој, одбрана и афирмација на националната самобитност на македонскиот народ. Сандански не оставал простор за пропагандни манипулации со неговото име и дело во негирањето на македонскиот етнокултурен и политички идентитет. Искрено верувал дека иднината на македонската држава лежи во нејзиното демократско организирање во кое сите нејзини жители без оглед на етничката и верска припадност се рамноправни во правата и обврските.
   Борејќи се за она во што верувал Јане Сандански постепено се покажувал во неговиот вистински лик, дури тогаш кога некои тешки одлуки биле оставени во негови раце. Револуционер каков што бил, со автократски инстинкти и оригинална решителност и упорност е запишан во македонската историја како еден од најистакнатите револуционери. Според него, живеењето претставува борба без разлика за што се бориш, докажано според една негова мисла која гласи: „Да живееш значи да се бориш: робот за слобода, а слободниот - за совршенство“, која се наоѓа и на неговата надгробна плоча. Токму борбеноста била верната карактеристика која го красела низ целиот негов живот, се до кобната 1915 година, годината кога бил убиен.
Сандански верувал дека пред се најважно е да се подигне свеста на жителите на Македонија, да им се даде до знаење дека тие се самостоен народ кој не потекнува ни од Бугарија, ни од Србија, ни од Грција туку дека како самостоен слободен народ треба да се избори за своето место во Европа. На ова верување тој останал верен се до неговата смрт, и го проповедал на сите можни начини. Мислел дека треба сами како засебен народ да извојуваме победа без надежи за помош од другите народи. Тоа и го кажал на Рилскиот конгрес во 1905 година- " Mакедонскиот народ е самостоен народ кој има право на самостоен живот и затоа треба да се борат за издвојување на својата слобода без да се надеваат на туѓа помош, зошто оние кои ќе дојдат да ги ослободат, всушност ќе дојдат да не заробат.“   Јане Сандански е најпознатиот револуционерен лидер во Македонија, чија храброст, борбеност, упорност и желба да ја види Македонија слободна го водеа низ животот и како таков вечно ќе остане запишан во историјата на Македонија.

          Димитар Миладинов е роден во Струга во 1810 година, а починал во Цариград во 1862 година.
        Тој е македонски народен преродбеник, поет, учител, публицист, собирач на народни умотворби, основач на македонската етнографија. Неговата поезија е со изразит лирски темперамент, а неговото творештво се состои од неколку лирски целини. Заедно со својот помлад брат Константин водеше организирана борба против денационализаторството, пенелизмот и практиката на грчката влада на македонските подрачја. Основно училиште завршил во родната Струга, а гимназија во Јанина, Грција. Во училиштето во Охрид, Димитар Миладинов се сретнал со познатиот руски научник, славистот Виктор Иванович Григорович. Оваа средба била пресудна Миладиновци да почнат да се занимаваат и со собирачката дејност-собирање и запишување на македонски народни песни и други умотворби, кои подоцна ги отпечатиле во Зборникот.
Во таа дејност се вклучил и средниот брат Наум Миладинов. Тој ја завршил Духовната академија на патријаршискиот универзитет "Халки" во Цариград и дипломирал на отсекот музика и граматика. Во 1843 година напишал учебник по музика, прв од таков вид во Македониjа, додека при собирањето на народните песни истите ги запишувал со нотни записи, ги мелографирал, па така тој е нашиот прв музичар и мелограф.
Димитар Миладинов, кој бил целосно прословенски ориентиран, често доаѓал во судир со гркоманите во Битола, а по еден таков судир со битолскиот митрополит Венедикт, тој ја напуштил Битола и Македонија. Во Сремски Карловци и Нови Сад имал прилика да се запознае со животот на Србите под Австро-унгарска власт, каде уживале потполна културна автономија.
Подоцна заминал во Белград. При престојот во овие краишта, тој се запознал со идеите на Пансловенизмот и Илирското движење, кои во потполност ги прифатил како свои. При крајот на 1856 година, Димитар Миладинов се вратил во Струга и го испратил братот Константин во Русија да студира словенска филологија на Филозофскиот факултет при Императорскиот универзитет во Москва.   

http://mk.wikisource.org/wiki/%D0%90%D0%B2%D1%82%D0%BE%D1%80:%D0%A0%D0%B0%D1%98%D0%BA%D0%BE_%D0%96%D0%B8%D0%BD%D0%B7%D0%B8%D1%84%D0%BE%D0%B2/_%D0%9A%D1%80%D0%B2%D0%B0%D0%B2%D0%B0_%D0%BA%D0%BE%D1%88%D1%83%D0%BB%D0%B0

еве линк со Крвава Кошула :) прочитај ја не е многу долга, а е прекрасна !

jas bi gi ukinal ovie temi... najseriozno.

Se slozhuvam so upatuvanje na mesta kade shto chlenovite bi nashle potrebni informacii, no da im se nudat gotovi napishani materijali... toa e pravenje mechkina usluga i na onie koi baraat neshto takvo i na nasheto opshtestvo koe vo idnina kje treba da se potpira na vaka oformenite lugje.

veke cel den baram i nemozam da najdam nisto za Rajko Zinzifov!!!Ke ve zamolam da mi napravite sostav mi treba za utre!!!

Tema:
Rajko Zinzifov(Literaturnite obidi)potocno za tvorestvoto,samo da ne pisuvate za negovata biografija

vi blagodaram !!!

Го најдов ова,ако ти помогне ..

Појавата на првиот и единствен расказ “Прошедба“ од Рајко Жинзифов во 1862 година (Братски труд, Москва, кн. 2) отвора нова страница во расказите на македонскиот 19 век. Моделот на поуката како суштинска назнака на првите творби во новата македонска книжевност, нераскинливо поврзана со традиците и идеите на просветителството и уверливо одразени во раскажувачките постапки на Јоаким Крчовски и Кирил Пејчиновиќ, творбата на Жинзифов уверливо го бара сопственото место во уметничкиот систем. И во расказот “Прошедба“ и во “стихотворниот расказ“ поемата “Крвава кошула“, авторот работи на органзирање на раскажувањето, употребува различни раскажувачки техники со кои се стреми за ново толкување на темите, мотивите и ликовите.
Во ретките толкувања за неговата проза во македонската книжевна наука, Христо Зографов во анализата кон “Прошедба“ заклучува: “Така овој расказ на Жинзифов, иако остана извесно време осамен во нашата литература, одбележува со својата тематика и со природниот, народски начин на раскажување една определна етапа во раскажувачката техника, која нема денес многу следбеници и усовршувачи; а со своите тенденции доста полно ни го открива духот на своето време“. И прозата на Жинзифов иако запоставена и подзаборавена наспрема неговата поезија, ќе го надживее своето време, токму од прчината зашто нему му припаѓа.
Темата на фанариотското угнетување во “Прошедба“ и на турските злосторства во “Крвава кошула“ го имаат истото композициско решение на “расказ во расказ“. Двете творби го имаат истото мото од народната поговорка “Зол трн, зла копачка“. Во расказот кој му го посветува на својот учител Димитар Миладинов, народната мудрост е дополнета со стиховите: “Как ет драго, како ет мило / все, што блгарско, народно, / а што грчко, пусто било, / недостојно и противно“. Него го изнесуваат, го раскажуваат двајца раскажувачи: првиот раскажувач е патникот, а вториот раскажувач е старецот Стојан. Раѓањето на новиот ден, утрото е онаа прва слика во која ги откриваме двајцата патници, раскажувачот и неговиот пријател и сопатник Здраве. Утрото како знак на еден нов ден, го идентификува и новиот свет со патниците, западната поразија како посебна тема, кои во рацете држат и пушат француски цигари...
... Протекува животот како река, низ мудроста на безимениот народен гениј кој авторот посебно го користи со вградувањето на кратките фолклорни жанри, и тие имаат релевантна текстуална функција, употребени како крај/поука во дијалогот меѓу дедо Стојан и Зраве: “-Трпение-спасение, дедо Стојан!-рече Здраве./-Така,така, “трпение-спасение“, а кожата на греди. /- Здравје, дедо Стојан, здравеј! / -А голо здравје-готова треска,чеда.“ Нова сцена со народната песна која доаѓа однадвор. На гумното излегуваат сите. Се собираат девојките и момчињата. Селскиот празник е повод патникот-раскажувач да ја изнесе сопствената филозофија за менталитетот на народот во градовите и селата, за наводното јунаштво уништувано системно од грцизмот и сега новата поразија од просветената Европа. Авторот притоа одново вметнува нов поетски текст чија тема е навлегувањето на европската поразија во македонските градови. Притоа раскажувачот прави директно обраќање кон читателите на зададената тема, со цел, како што вели, да му “олесни на душата“. И ново враќање на гумното, сега со тенденција кон чистотата и изворноста на народниот менталитет. Дообјаснувањето со фолклорен поетски текст, со песната на танчарката, трет таков обид за вградување во прозната постапка, пак не враќа на почетокот не само како исказ, туку и како книжевен настан. Пренокувајќи во домот на старецот, утрото, со едно утро и почна приказната, двајцата патници се збогуваат со домаќинот и ја продолжуваат својата “прошедба“. Ироничната поента е финале на расказот; патниците едноставно прелетуваат едниот со “бон жур“, другиот со “гутен таг“, за да ги донаучат “сите европејски чудесија“.
Отворајќи ја новата страница на македонскиот расказ во 19 век, Рајко Жинзифов и ги воведува и ги востановува импулсите на новите раскажувачки техники и стратегии. И во “Прошедба“ и во “Крвава кошула“ се обединуваат во еден и ист текст расказот, коментарите, полемичките и публицистичките, лирските дополнувања со целосно исполнување на двата типа раскажување: раскажување-случка и раскажување-коментар. Во првиот тип се фолклорната традиција, раскажувачката постапка од средновековието и од романот на просветителството, до искуствата на популарните европски романи. Вториот тип на раскажување, исто така, ја актуелизира традицијата, но е поврзан и со проповедничката традиција, со усната книжевна традиција, како и со модерниот, современ тип на раскажување. Жинзифов во сопствената раскажувачка постапка го користи раскажувањето и со фабула и без фабула, односно и со случка и со коментар кои во друга прилика се тема на коментар за односот и статусот поединечно на двата типа раскажување во текстот.
Во македонскиот расказ на 19 век Рајко Жинзифов само ја подотвори вратата за неговото книжевно конституирање и афирмирање. Извирајќи длабоко од животот, редовно именувани како “слики од Македонија“ или како “слики од животот на народот“, македонскиот расказ доживува убава сатисфакција низ книгите и текстовите низ страниците на периодиката со имињата на Коста Шахов, Спиро Гулапчев, Ефрем Каранов, Димитар Г. Молеров, Васил Пасков, Арсени Костенцев, Михаил К. Шатоев, Петар Стојков, Атанас Раздолов, Кочо Г. Молеров, Никифор Поп Филипов, Стојан Божов, Христо Калчев, Стојан Иванов. Тоа ќе рече за среќа на македонската литература, Жинзифов како раскажувач ниту беше, ниту остана сам и осамен.

Јас за Сердарот го напишав ова
Сердарот“ е историско-јуначка поема; историска балада.
Темата е борбата на Македонците против насилствата на Гегите, или поопшто, борбата за слобода.
Идејата - да го прикаже макотрпното минато на својот народ и стремежот за слобода.
Поемата е напишана на грчки јазик (бидејќи се пријавил на конк*рсот за поема во Атина).
Мотивот, Прличев го зел од народната песна за Кузман Капидан, а бил инспириран од тешкиот живот на Македонците од западните делови на Македонија кои биле изложени на терор од страна на Гегите. Па дури и турската власт за да го заштити населението од грабежи, за да може после да им земе даноци, морала да организира заштитнички единици. Кузман Капидан бил водач, сердар на една таква единица.
Поемата е сочинета од 228 строфи со по четири стиха (катрени), од кои првиот и третиот стих се петнаесетерци, а вториот и четвртиот осмерци. Во неа мотивот и версификацијата (градбата на стиховите) се под влијание на народната македонска поезија, додека стилските особености - сложените епитети, мотивите и ликовите од грчката митологија, опширната епска нарација, описот на оружјето, на двобоите и градењето на ликовите се под влијание на Хомер.
„Сердарот“ започнува со потресна слика за положбата на македонското население во Галичник и Река, каде е лоцирано дејствието на поемата.
о познатата словенска антитеза, карактеристична за нашето народно творештво (но и за Хомер, види го извадокот за разделбата на Хектор и Андромаха - употребена е истата стилска фигура), Прличев нè воведува во понатамошниот тек на поемата.
Гласот за смртта на јунакот се шири со голема брзина и тој предизвикува болка и страв кај населението, зашто ќе нема кој да го заштитува.
Од тој ужас и немир што се шири меѓу селаните, Прличев се префрла на тивкиот и мирен дом во кој мајката на Кузман - Неда е осамена и во исчекување да се врати синот. Таа претчувствува нешто страшно, бидејќи сонувала како се руши куќата и потпорната греда (Кузман) не издржува. Со смирен тон и многу сликовито, Прличев ја опишува мајката:
Од голема почит, тој ќе вети дека Гегите никогаш нема да ја нападнат и навредат мајката на јунакот, дека таа секогаш ќе биде заштитена. Но, храбрата Неда не прифаќа да ја заштитат само неа, таа сака заштита за сите Македонци.
Прличев потоа го опишува ритуалот на капењето на мртовецот, тажачката на Неда, како и историјата на семејството, дека и Кузмановиот татко исто така се борел и храбро загинал.
На крајот од поемата, сосема кратко, но многу сугестивно е прикажана Марија, свршеницата на Кузман, која од силна љубов знае само за верност до гроб. Таа го презира својот убав лик, ги распушта косите и фрла пепел врз нив, сосема се отуѓува од животот и убавините што може да и ги донесе, па затоа се закалуѓерува.

...Румената лика од болката свенала многу;
лицето — восок и стана...

И почна од луѓето да се отуѓува; веднаш
в мисли да потоне знае...
Си шепотеше сама...И сите ја сметаа, бедна,
за поулавена да е...

Гробот на Кузман е секогаш осветлен со кандило и на него цвеќе има, бидејќи таа не го заборава, а не треба да го заборавиме ни ние.
Ликови

Со особено мајсторство и во хомеровски дух, Прличев ги насликал ликовите во неговата поема. Сите ликови се длабоко сугестивни, силно впечатливи, носители на возвишени, но и реални особини.
Неда е централен лик во поемата. Таа е мајка на јунакот, но и самата јунак. Таа е храбра - гордо ја поднесува смртта на синот, бестрашно им се спротивставува на непријателите, подготвена е и самата да се бори и да ја поведе борбата - да стане водач. Јасно е изразена нејзината решителност и чесност. Но, освен овие возвишени атрибути, таа е сепак мајка, чувствителна, која безмерно го љуби своето единствено дете. Нејзиниот крик и плач е мајчин, зашто нема ништо пострашно од смртта на детето. Но, и во таа болка Неда не мисли само на себе, туку и на целиот нејзин народ кој останал незаштитен и кој треба да преземе дел од таа болка.
Во ликот на Неда, Прличев го насликал и ликот на својата мајка кон која чувствувал голема љубов и почит.
Кузман е загинат уште на почотокот од поемата, затоа за него дознаваме преку раскажувањата на другите ликови, ретроспективно (преку навраќања). Тој е олицетворение на возвишено јунаштво кое е почитувано дури и од непријателот. Силен и храбар во борбите со него. Тој е заштитник на народот и својот живот го жртвува за доброто на сите. И кај него се гледаат обичните човечки особини како - љубовта и почитта кон мајката, како и љубовта кон девојката Марија со која сакал да го минува животот и да создаде семејство.
Гегите во поемата не се негативни ликови. Тие се непријатели - пљачкаши, немилосрдни, убијци, но и тие ги носат возвишените атрибути на чесност - носејќи го со сите почести мртвото тело на Кузман во домот на Неда, ризикувајќи да бидат убиени од гневното и желно за одмазда население. Тие и самите борци, имаат респект кон борецот, така ја покажуваат својата човечност. Особено се истакнува стариот Албанец, со својата мудрост и желба да ја утеши ужалената мајка, величајќи го неговиот смртен непријател.
Марија, свршеницата на Кузман, иако е опишана сосема кратко, е исто така впечатлив лик. Таа е достојна на љубовта на големиот јунак, верна до гроб, бескрајно вљубена, тивка и искрена. По смртта на својот љубен, таа нема повеќе за што да се радува, се повлекува во калуѓерство, посветувајќи му се целосно на споменот на таа љубов.
„Сердарот“ има врвни уметнички квалитети. Поемата е симбиоза (обединување) на фолклорот, Хомеровиот стил и сопствената силна уметничка дарба на Прличев. Богатството на јазикот, стилските изразни средства, силината на претставувањето на ликовите, фабуларниот тек (со ретроспективни навраќања) ја ставаат оваа творба на највисоко место во периодот на Романтизмот, но и денеска.