Паркинсонова болест

Паркинсонова болест

Што е Паркинсонова Болест?
Паркинсовата болест (ПД) спаѓа во групата на состојби наречени нарушувања во системот за моторика, која се појавува како резултат на недоволниот број на мозочни келии кои генерираат допамин. Првите четири симптоми на Паркинсоновата болест се треперење, или тресење на дланките, рацете, нозете, вилицата и лицето; згрченост или вкочанетост во мускулите и рбетниот столб; брадикинезија, или отежнато движење; и нарушување на правилната поставеност на телото, или нарушена рамнотежа и координација. Како што овие симптоми земат поголем замав, пациентите се соочуваат со потешкотии при одење, зборување и извршувањње на најобични секојдневни активности. Паркинсоновата болест обично ги напаѓа луѓето постари од 50 години. Раните симптоми на Паркинсовата болест се обично невидливи и се манифестираат постепено. Кај некои луѓе болеста зема замав за пократок временски период отколку кај други. Како што болеста напреднува, тресењето или треперењето кое е карактеристично за најголем дел од заболените од оваа болест започнува да им попречува во извршувањето на секојдневните активности. Други симптоми на оваа болест се депресијата и други психолошки промени; потешкотии при голтање, жвакање и зборување; уринарни проблеми или констипација; проблеми со кожата; и прекини при спиење. Не постојат крвни или лабораториски тестови кои можат да дијагностицираат Паркинсонова болест.

Дали болеста се лечи?
До денешен ден, не постои лек за Паркинсонова болест, меѓутоа има повеке лекарства кои можат драстично да го ублажат интензитетот на симптомите. Најчест лек кој се дава на пациентите е леводоп во комбинација со карбидон. Карбидонот го забавува трансформирањето на левадопот во допамин и на тој начин се обновува недоволното количество на допамин во мозокот. Иако леводопот успешно делува кај три четвртини од вкупно заболените од паркинсонова болест, не сите симптоми еднакво реагираат на овој лек. Најпозитивно реагираат симптомите на брадикинезија и згрченост, додека треперењето се елиминира само делумно. Проблемите со рамнотежата и другите симптоми не исчезнуват сосема. Антиколингерите можат да помогнат при појава на тресење и згрченост. Други лекарства, како што се бромокриптинот, перголидот, прамипексолот и ропиниролот делуваат како замена на допаминот во мозокот, со што ги тераат невроните да реагираат на начин на кој би ги поттикнал допаминот. Амантадинот, како антивирусен лек, исто така се употребува да го ублажи интензитетот на симптомите.
Во некои случаи, доколку пациентот не реагира на лекарствата се применува хируршкиот пристап. Терапијата наречена длебока стимулација на мозокот (ДБС) се одобри од страна на Управата за Храна и Лекови на САД. При ДБС, во мозокот се имплантираат електроди кои се поврзуваат со мал електричен управувач наречен генератор на пулс, кој може да се програмира однадвор. ДБС ја намалува потребата од ловодопот и другите слични лекови, ги намалува несаканите движења наречени дискинези кои се чести секундарни ефекти од употребата на леводоп. Исто така помага во намалувањето на зачестеноста на синптомите и го намалува тресењето, забавеноста на движењата и проблемите при одење. ДБС бара внимателно програмирање на направата за стимулирање за да може да функционира правилно.

Лекарства
Леводоп
Леводопот претставува 'стандардно-најдобар' третман за Паркинсоновата болест иако најновите докази укажуваат на фактот дека леводопот предизвикува долготрајни секундарни ефекти кои се резултат на терапијата за Паркинсоновата болест. Многу пациенти забележуваат подобрување на состојбата речиси веднаш по започнување на терапијата, додека кај некои подобрувањето се забележува по неколку месеци, па дури и години.
Краткотрајните секундарни ефекти се невообичаени а се карактеризираат со гадење, халуцинации, замореност и неспособност за размислување. Обично пациентите страдаат од подолготрајните секундарни последици, околку 50-75 проценти од пациентите страдаат од дискинези или несакани движења како последица од терпијата со овој лек. Мало количество на леводоп (1.5 хрс) може да предизвика појава на дискинеза.

Допамин агонисти
Допамин агонистите делуваат со директно стимулирање на примателите на допаминот за ревитализирање на умирачките мозочни келии. Во овие лекови спаѓаат бромокриптинот, лисуридот, перголидот, каберолголинот, ропиниролот, талипексолот (достапен само во Јапонија), прамипексолот и апоморфинот. Во секој случај, овие лекови се помалку ефикасни од леводопот, посебно за понапредните фази од Паркинсоновата болест. На пациентите им се препорачува средство против мачнини (домперидон) барем во првите две недели од третманот.
Секундарните ефекти од допамин антагонистите се слични како и од ловодопот иако гадењето и менталните нарушувања како што се халуцинациите обично се манифестираат почесто. Неодамна, клиничките истражувања покажаа дека доколку Паркинсоновата болест започне да се лечи во раниот стадиум, третман со допамин антагонистите како што се ропиниролот, канерголинот, прамипексолот или перголидот ја намалува веројатноста за појава на дискинеза (која обично е резултат на терапијата со леводоп) за околу 50 проценти. Овие истражувања укажуваат на фактот дека почетниот третман кај помладите пациенти заболени од Пасркинсонова болест може да започне токму со овие допамин антагонисти пред да се продолжи со леводопот во подоцнежните фази. Долготрајноста во употребата на лекови како што е каберголинот може да се окаже како ефикасен третман за потешкотиите кои се појавуваат ноќе кај многу пациенти заболени од Паркинсонова болест.

Апоморфин
Апоморфинот обично се внесува под кожата со инекција или преку инфузија над 12, 18 или 24 часа. Главните секундарни ефекти се формирање на израстоци на кожата, гадење, зевање и поспаност. Апоморфинот често се дава на пациенти кај кои оралните лекарства не се повеке ефикасни. Лекот го има во вид на пенкало, што им овозможува на пациентите сами да го инектираат лекот - слично на инсулинските инекции кај дијабетесот.

ЦОМТ инхибитори
Катехол-O-метил-трансферас (ЦОМТ) ги продолжува благопријатните ефекти на леводопот. Постојат два ЦОМТ инхибитори, толкапон и ентакапон. Толкапонот не се употребува во многу земји вклучувајки ја и Велика Британија, бидејки во ретки случаи предизвикува труење на црниот дроб. Ентакапонот се користи во Велика Британија и обично се користи во раната фаза на Паркинсоновата болест штом помине дејството на леводопот.

Селегилин
Една студија на Групацијата за Проучување на Паркинсоновата Болест во Велика Британија укажа на фактот дека 60 проценти зголемена смртност се јавува кај пациенти кои долго време биле лекувани со селегилин. Ове го немаше во претходните студии, додека една неодамнешна студија во Шкотска укажа на фактот дека терапијата со селегилин не е причина за зголемената смртноста кај пациентите заболени од Паркинсонова болест.
Секундарните ефекти вклучуваат халуцинации, нарушување во спиењето, нервоза, низок притисок (паѓање на крвниот притисок при стоење) и проблеми поврзани со престанување на употреба на лекот. Поблага форма на селегилинот (види подготовка) е достапна за употреба.

Амантадин
Амантадинот е благ антивирусен агент кој се употребува кај помладите пациенти кој ја забавува потребата од употреба на леводопот. Ако се зема во појаки дози, амантадинот може да дејствува и како лекарсство против дискинезата. Амантадинот може да предизвика визуелни халуцинации, збунетост и вознемиреност. Треба да се зема по една доза наутро за да ги спречи тешкотиите при спиењето. Може да предизвика специфично губење на бојата на нозете (ливидо ретикуларис).

Паркинсонова Болест