Јане Сандански

Бившиот горешт бугарски врховистички четник Јане Сандански не бил меѓу основачите на ВМРО, но затоа тој со неговата команија прв ги напушта крвавите Илинденско-преображенски собитија во 1903, оглавувајќи ја дезертерската маса на Серскиот округ. Има некои политички грешки коишто историјата никогаш не ги простува, поради нанесените пакости кои беа само израз на кариеризмот на патолошки амбициозниот Јане Сандански, чие срамно дезертерство е реално суштествувачки и неспорен историски факт, кој нема никакво оправдување пред судот на историјата. Откако Јане Сандански по насилен пат се наложува за апсолутен господар во Серскиот округ, наголемо поткрепуван од „младотурците“, соживувајќи се со ролјата на некаков „шеф“ на ВМРО, тој започнал да установува и средби со руско-грчко-српската политичка полиција уште во предвечерјето на убиството на Борис Сарафов и на Иван Гарванов. Демагогијата на „пиринскиот цар“ и неговиот примитивен начин на прифаќање на социјалистичките идеи, под влијание на Димо Хаџи Димов и на анархолибералот Николај Харлаков, отишле дотаму што тие постојано се обидувале да ја компромитираат дејноста на четничкиот институт (создаден за борба против здружената српско-грчка оружена пропаганда во Македонија) формиран од корифејот Гоце Делчев. Точно тие мотиви, како и заговорите и репресиите против членовите и раководителите на ВМРО, крунисани со ѕверскиот акт на физичката ликвидација на драмскиот војвода Михаил Даев, Сарафов, Гарванов и на многу други, премногу јасно ги покажува срествата и патот на неговата мегаломанска цел - лидерство во организацијата. Во своите амбиции Јане Сандански не се запирал пред ништо, па така го ослабувал ослободителното движење во поробените македонско-одрински краишта и со дотогаш непознатата појава - братоубиството. Санданистичката струја и нејзината дејност го породи и националниот сепаратизам, чијшто надворешнополитички верују и нивната „Народна федеративна партија“ беше фалшива балканска федерација, магливи идеи осуштествени во практика со создавањето на гнилата кралска Караѓорѓева Југославија и Тито-комунистичката СФРЈ
Христо Михаилов

Оригиналот

Виж на англиски книгата на Мерсиа МакДермот :
FOR FREEDOM AND PERFECTION. The Life of Yané Sandansky

има и много снимки вклучително и таа дето jа снимах днес:

question; Macedonian question

"Македонският въпрос" Анри Пози

Vladimir88 напиша: Од спомени на Љубомир Милетиќ

А ето ти го същото:
любопитни подробности по пленяването на Мисъ Стонъ, неизвестни до сега. Историята съ пленяването на Мисъ Стонъ направи тогава голѣма сензация, стана достояние на нашата и чуздата преса и цѣлъ свѣтъ разбра най-сетне, че това е дѣло на македонскитѣ революционери. Самата Мисъ Стонъ сетне, въпрѣки претърпенитѣ ужаси, бѣ държала сказки въ Америка въ полза на македонското дѣло, на което тя въ последствие твърде е съчувствувала.



За голѣмо съжаление на Сандански полученитѣ американски пари за освобождението на Мисъ Стонъ сетне по-вечето отишли не за прямитѣ цели на организацията, а за да се изкара до край борбата, която подирната бѣше подйела противъ върховиститѣ. Съ това се е пропуснало благоприятното време да се снабди населението съ орѫжие за въстанието, което въ Солунъ централниятъ комитетъ бѣ решилъ и насрочилъ за презъ пролѣтьта на 1903 година. Сандански, върлъ противникъ на другото въстание, за което върховиститѣ явно сѫ агитирали, останалъ крайно изненаданъ отъ солунското решение за въстание. Недоволенъ отъ това, той си остава противникъ и на това въстание и сетне взема слабо участие въ него. Следъ неуспѣшния му край и Сандански временно се прибира въ София. Тогава се запознахъ съ него. Почвайки отъ 14 януарий 1904 год., той нѣколко пѫти идва при мене да запиша споменитѣ му, които по-долу съобщавамъ.



Влѣзълъ въ остъръ раздоръ съ върховиститѣ, а отъ друга страна почувствувалъ се пренебрегнатъ и отъ централния комитетъ, Сандански още тогава вѫтрешно е охладѣлъ къмъ последния. При все това до смъртьта на Г. Дѣлчевъ, който е умѣялъ примирително да действува върху неговия отрицателенъ духъ, Сандански до края на Илинденското въстание видимо не скѫсва съ вѫтреш-

Движението отсамъ Вардара и борбата съ върховиститѣ   Л. Милетичъ СПОМЕНИ на ЯНЕ САНДАНСКИ