Македонија и ЕУ...и кога конечно во ЕУ?

Дорис Пак: Ветото не е христијанско

На Хрватска не и' се остава простор ни да оди на суд околу спорот. Настаните одат и на штета на Македонија

Од нашиот дописник
Слободанка Јовановска

Брисел – „За да влезат во ЕУ и во НАТО, сите земји-кандидати треба да ги исполнат условите. Но, ако ги исполнат, треба да влезат, а не да им се ставаат сопки“, изјави од Брисел европарламентарката Дорис Пак. Според неа, ставањето вета, како што го направија тоа Грција за Македонија и Словенија за Хрватска, „не е во духот на солидарноста во НАТО и во ЕУ, а не е ниту христијански“.

Пак, која неодамна го нарече нецивилизирано однесувањето на Словенија во однос на преговорите со Хрватска во Унијата, силно застана зад Македонија и Хрватска, оценувајќи дека пречките за евроинтеграцијата на двете земји не ја загрозуваат само нивната безбедност туку и на Европа.

Ваквиот став таа го изнесе во дебатата организирана од невладини организации по повод приемот на Албанија и на Хрватска во НАТО, која во голем дел всушност се претвори во дебата за Македонија и спорот околу името со Грција. Притоа, турскиот амбасадор Тачан Илдем инсистирал дека НАТО-членките не треба да дозволат Македонија да се чувствува напуштено, туку треба да продолжат да работат со неа, бидејќи веќе ги исполни условите за прием.

Блокадите во НАТО и во ЕУ деновиве добиваат сила на политичка лавина во Брисел, при што се создаваат два фронта – за решавање на билатералните спорови со ЕУ-притисок и обратно, за нивно решавање, но без уцени од земји-членки на Унијата.

Решението засега е на штета на Македонија и се' повеќе на Хрватска, и тоа судејќи по се', води до апсурд, бидејќи на Загреб меѓу редови му се забранува да поведе судски процес во Хаг и место тоа да го прифати словенечкиот диктат и да преговара преку Марти Ахтисари.

„Очекувам Хрватска да одговори брзо и конструктивно околу нашиот предлог за медијаторство без да допира недопирливи услови. Ако не го добиеме одговорот, загрижени сме дека Хрватска ќе биде спречена да ги заврши преговорите во договорената временска рамка“, изјави еврокомесарот Оли Рен на втората дебата за проширувањето, овој пат во ЕУ. Притоа тој нафрли дека на земјите со спорови кои ги кочат во интеграцијата им го препорачува нордискиот начин на рационализам наспроти нашиот емоционализам, а во случајот со Македонија тоа го демонстрираше со избегнување да одговори дали ако земјата ги исполни сите услови за членство, ќе добие датум за преговори и покрај спорот со Грција? Според Рен, Словенија е земја-пример за успешна сторија, таа е посветена на евроинтеграцијата на регионот и го покажа тоа додека претседаваше со Унијата, што асоцираше дека за ЕК нејзиното условување на Хрватска не е нерационална одлука.

Неговата клучна порака беше дека добрососедските односи се суштински и дека и во претходните проширувања имале билатерални спорови, но сите тие беа различни по природа, па не можат да се сведат под ист именител, односно да се понуди некаква формула со која би се решавале, како што најавуваат од Шведска, како идни претседавачи.

Дорис Пак ваквите пораки од Оли Рен ги искарикира како бла-бла реторика, потсетувајќи дека и Словенија станала членка на ЕУ со истото нерешено прашање околу границата со Хрватска, па не гледа сега логика таа да не ја покаже истата широкоградост како членките тогаш на Унијата. „Словенија сака нешто што е неодговорно. Спорот секако треба да се реши, но тој не треба да ја блокира Хрватска да оди напред“, порача таа, оценувајќи ја сегашната ситуација во оваа земја и во Словенија како многу експлозивна и полна со националистички излив.

„Го слушам Рен како зборува за владеењето на правото како услов за земјите-кандидати да влезат во ЕУ. Па, нека владее правото! Нека одат двете земји на суд. Тој нека решава, а евроинтеграцијата на Хрватска нека оди натаму. На суд не се оди за фер одлука, туку за законска“, реагираше таа на словенечките инсистирања дека судот не е прифатлива опција, бидејќи правно ќе ја изгубат битката, па им треба медијаторство од Унијата.

Хрватска очигледно, како и Македонија, трпи притисок да прифати ваква улога на Ахтисари и притоа не и' се остава простор да ја отфрли крајната одлука, исто како и пораките што стигнуваа до Македонија, во смисла да преговараме, ама да го смениме името на државата.

Дека Хрватска ја отвори и македонската Пандорина кутија и дека ЕУ и НАТО не можат да се справат без последици со две вета одеднаш, се виде и од анализата на Одбранбениот колеџ на НАТО (агенција за истражување политички прашања) објавен неделава. Според анализата, проблемот се покажал потежок од очекувањата, бидејќи ниту Македонија ниту Грција не ретерирале од својата позиција, па овој самит за НАТО е изгубена работа за нашата држава.

Според анализата, блокадата им штети и на двете држави и го кочи остварувањето на стратегиските интереси на Алијансата. Во неа, сепак, се изразува нереален оптимизам дека последните настани давале надеж Македонија да влезе во НАТО на самитот во Лисабон, кој ќе се одржел наесен или идната година. Двете страни сакаат да ги консолидираат своите позиции играјќи на националистичките карти, стои во текстот, со оцена дека сепак моментно Грција е помалку наклонета на компромис отколку нашата земја.

Анализата, сепак, е суптилен израз на политиката „стап и морков“, бидејќи со него се навестува шанса за Македонија да влезе брзо во Алијансата и се нудат аргументи во прилог на тоа дека треба да го реши спорот со компромис, кој со пријателско убедување на западните сили би им се објаснил и на нашите граѓани. Она што е најинтересно внатре е оцената дека дури и да го добие Македонија спорот во Хаг, тоа би била Пирова победа, бидејќи тоа нема да и' обезбеди на земјата автоматски иднина во НАТО и во Унијата, но со забелешка потоа дека Македонија може да го развлекува прашањето се' додека не стапи во сила Лисабонскиот договор, а тогаш нема да важи принципот на вето за донесување вакви одлуки.

„На двете страни од границата има знаци на нетрпеливост и не може да се отпише можноста од судири ако брзо не се најде решение“, стои во анализата со додавка дека вака ќе се засилуваат радикалните елементи во двете земји и ќе се поттикнат сепаратистичките движења, па цената на крајот ќе биде многу поголема.