Семејно насилство

Дефиниции и видови на семејно насилство


Што е семејно насилство

(дефиниција за семејно насилство Закон за семејство на РМ)

Под семејно насилство се смета однесување на член на семејството кој со примена на сила, закана и заплашување врши телесни повреди, емоционална или сексуална злоупотреба и материјално, сексуално или работно искористување на друг член на семејството.

Како семејно насилство се смета однесување сторено:

• од едниот брачен другар врз другот брачен другар, кои живеат или живееле во брачна или вонбрачна заедница или во кој било вид на заедница како семејство или ако имаат заедничко дете;
• меѓу браќа и сестри, полубраќа и полусестри;
• над дете;
• над постари членови на семејството и
• над лица-членови на семејството чија деловна способност е делумно или целосно одземена.

(дефиниција за семејно насилство КЗ на РМ, чл.122 ст.17)

Под семејно насилство се подразбира малтретирање, грубо навредување, загрозување на сигурноста, телесно повредување, полово или друго психичко или физичко насилство со кое се предизвикува чувство на несигурност, загрозување или страв спрема брачен другар, родители или деца или други лица што живеат во брачна или вонбрачна заедница или заедничко домаќинство, како и спрема поранешен брачен другар или лица што се наоѓаат во блиски лични односи.

Семејното насилство се одредува како збир на однесувања со цел да се воспостави контрола над другите преку примена на сила, застрашување и манипулирање. Таквото одредување се однесува на најчестите облици на насилство во семејството: телесно злоставување, емоционално злоставување, сексуално злоставување и материјално/работно искористување.
Семејното насилство секогаш претпоставува злоупотреба на моќ во релации кои се темелат на нееднаквост.
Тоа не е нова појава и веројатно постои одсекогаш. Клиничките искуства и емпириските истражувања укажуваат дека, семејството како темелна единица на општеството не е само поддржувачко окружување кое овозможува емоционална, социјална и материјална поддршка на нејзините членови, туку може да биде и насилно опкружување во кое најбрутално се кршат темелните човечки права.
Со истражувањата се утврдени неколку неспорни факти:

• Поединецот може да биде изложен на насилство во семејството во текот на целиот свој живот, од детството до длабока старост. Најчести жртви на семејно насилство се жените, децата и старите лица
• Насилството во семејството вклучува широк опсег на загрозувачки однесувања кои еден член од семејството ги користи за да воспостави моќ и контрола над друг член во семејството или да задоволи некои свои потреби на сметка на другиот. Затоа, во секој поединечен случај насилството претставува кршење на темелните човекови права.
• Последиците од изложеноста на насилство се многубројни и битно влијаат на менталното здравје на оние кои се изложени директно, но и на оние кои се набљудувачи на насилството. Најчести последици се: ниско самопочитување, напнатост, депресивност, агресивност, обиди за самоубиство, зависност, нестабилност во партнерските релации, како и намалено работно функционирање и др.
• Семејното насилство може да се објасни единствено преку интерактивно делување на поголем број фактори кои се групираат на три нивоа: индивидуални карактеристики, карактеристики на семејството и карактеристики на пошироката општествена заедница
• Постои јасна поврзаност помеѓу присуството на насилство во семејството и количеството на насилство во општеството, вклучувајќи го и насилството прикажувано на разни медиуми.
• Постои меѓугенерациски пренос на насилство во семејството. Количината на насилство доживеана во детството придонесува во развивањето и користењето на насилство во возрасно доба.

Видови на семејно насилство:

Психичко насилство е дефинирано низ неколку конкретни однесувања и тоа: контрола, изолација, љубомора и емоционални страдања на жената, состојба што жените ги навредува или сопругот се однесува кон неа на начин таа да се чувствува лошо, доминација на мажот во семејството дека неговиот збор треба да биде последен, заплашување,  заканување дека ќе ја повреди неа или блиски луѓе, спречување да работи надвор од домот, омаловажување или понижување пред другите, барање дозвола  да побара здравствена заштита , инсистира да знае каде е и со кого цело време.

Физичко насилство е дефинирано како: употреба на физичка сила или, пак, закана дека истата ќе биде употребена врз жената од страна на нејзиниот брачен (сегашен или поранешен) сопруг или вонбачен партнер или од друг полнолетен член од нејзиното домакинство.

 ......во Р.Македонија секоја втора жена е жртва на психичко насилство.

Пијан татко ја претепал својата седумнаесетгодишна ќерка, повредувајќи ја во десната дланка. Четириесет и петгодишниот штипјанец Н.З. бил приведен вчера од страна на полицијата, која му поднела пријава за нанесување телесна повреда од областа на семејно насилство.
Семејната драма се одиграла вчера во домот на Н.З. во Штип. Тој под дејство на алкохол најпрвин почнал да се расправа со Т.З., а потоа и физички ја нападнал. Со рака ја удрил во пределот на десната дланка, нанесувајќи и телесна повреда.
Од МВР велат дека по извршениот алкотест кај насилникот биле најдени 1,13 промили во крвта на Н.З..