СОЗЕРЦАНИЕ

Да Го набљудувам Господа Исуса пред Пилата, и тоа:

1. како Го тужат Евреите пред Пилата,  а Он не одговара ништо;

2. како ни на Пилат не му одговара ништо на прашањата;

3. како е Господ зборлив кога треба да се бранат луѓето од ѓаволот, од гревот, од болест, од смрт, а како е молчелив кога се бара Он, бранителот на луѓетО да се брани од луѓето.

Преподобен Јоаникиј Ракотински

Архимандритот Јоаникиј е роден 1839 година, а се упокоил пред повеќе од шеесет години, на 24 јануари 1941 година. Податоците за неговиот живот се ограничени на само неколку редови, но сепак доволни да се здобиеме со точна претстава за неговата од Бога просветлена личност.

Си спомнуваме за некои од мачениците, вброени во редот на светиите заради нивното исповедање на верата, а за коишто нема скоро никакви податоци; но, нивните свети мошти сведочат за нивниот живот.

Токму светите и нетлени мошти на преподобниот архимандрит, пројавени на чудесен начин преку излегување од земјата, пред 40 години, потсетија за постоењето на овој голем богоугодник. И, по нивното второ чудесно јавување (затоа што при првото јавување заради страв од тогашните комунистички власти и заради незнаење, мештаните веднаш ги закопале), парохискиот свештеник, освен што уредно и според црковните правила ги измил, немајќи никаква подршка за понатамошна процедура, не успеал да стори ништо повеќе. Дури и податоците што тогаш ги собрал и подготвил за публикација, биле изгубени од црковната администрација. Привремено телото на подвижникот било положено во една од селските цркви, од кадешто (заради несоодветен однос кон истото), повторно било вратено во некогашниот гроб, овојпат покриен со три камени плочи и на едната од нив отвор преку којшто поклониците можеле да го видат од Бога сочуваниот лик на светителот којшто се наѕирал низ стаклото на ковчегот во којшто бил положен.

За жал, она што Бог толку време го запазил под земја, и за да ги направи луѓето свои соработници (1Кор. 3. 9) предавајќи им го на грижа, телото на блажениот заради одбивањето на соработката со Бога и негрижата, почнало да се распаѓа, та при нашата прва посета во с. Ракотинци, можевме да ги видиме светите мошти, но и да го почувствуваме прекрасното благоухание што излегуваше од нив.

Сето ова не однесе до тогаш последните живи мештани, коишто иако во длабока старост, со свежина сведочеа за неговиот живот.

Освен годината, датумот и местото на раѓањето не се познати, но мештаните паметат дека Дедо Аџија како што го нарекувале, заради неговите поклонички патувања, бил охриѓанец. Пред да се насели во манастирот „Свети Илија“ во с. Ракотинци, каде што по долгогодишен монашки живот и го оставил своето нетлено тело, извесно време живеел во Марковиот манастир. Во с. Ракотинци, на големиот манастирски имот, покрај неколкуте работници, му помагал и отец Софрониј (мештанин) којшто бил и единствениот монах што живеел со него во манастирот.

Отец Јоаникиј го паметат како најобразованиот човек во околината; за совет кај него доаѓале дури од најоддалеченото село Брезница каде што бил омилен помеѓу луѓето, но и турски аскери коишто подеднакво го почитувале. Бил помесен судија, и прв даскал во, од него, основаното училиште (1876 година). Образованието продолжувало и надвор од училишните клупи, во светиот храм каде што богослужбениот циклус течел непречено и покрај многубројните полски работи за коишто повторно грижа водел самиот тој.

Како вистински пастир, тој се грижел не само за душите на луѓето, но и за нивните тела. Ги лекувал луѓето од најразлични болести, најчесто со билки. Во црковната архива сеуште се чува од него напишаната книга „Лекаруша“. Но, таму каде што медицината затајувала, започнувала духовната медицина. Двајца од мештаните сведочат за исцеленијата добиени под епитрахилот на светиот архимандрит Јоаникиј. Едниот од нив боледувал од глисти, додека, пак, мнозина биле излечени од маларијата застапена во тоа време. Секако дека ова не биле единствените исцеленија. Тоа се гледа од масовната посетеност на манастирот за време на неговиот живот, а не помалку и по неговата смрт; оние што не успеале да примат благослов од него додека бил жив, добиле поклонувајќи се на неговите свети мошти.

Богопросветената личност на отец Јоаникиј се покажува во нејзината полнота и со дарот на пророштво. И навистина, не многу време по неговата блажена смрт, се оствариле неговите зборови дека дрвјата во околината ќе бидат исечени, изворите ќе пресушат, а мештаните ќе се исселат.

За овој свет угодник на Бога, знаел и тогашниот епископ Јосиф којшто при една средба со него забележал: „Јас сум епископ по чин, а ти по дело“.

Во овој краток приказ присутни се сите делови на агиографската структура: животот, делата и учењето, пророштвата и чудата. Најсмирено се прашуваме: зошто после возобновувањето, еве, имајќи ги предвид - епископот Гаврил Велички и архимандритот Јоаникиј, во нашата света Црква немало канонизација на светител, и дали со тоа нашата Црква е единствената во поновата црковна историја којашто, при луѓе коишто народот ги смета за светители, да нема канонизирано светител?

„Нашиот Господ Иисус Христос ни ги дарувал моштите на светиите како спасоносни извори коишто на многу начини излеваат добродетели на немоќните. Затоа ако некој се осмели да ги отфрли моштите на светителите… да се лиши (одлачи) од Светата Причест“.

Ова правило на ВИИ Вселенски Собор секако дека не ги повикува толку на одговорност мештаните од времето кога пред четириесетина години се јавиле моштите на светителот, колку што не повикува сите нас сега, кога монаштвото во Македонија е возобновено, па дури е оформена и комисија за канонизација на светители. Не смееме да останеме рамнодушни и млаки, дотолку повеќе што сега Црквата има најголема потреба од нив - зашто Црква без светители, всушност и не е Црква

РАСУДУВАЊЕ

Големи христијани се оние кои имаат  голема љубов кон Христа. О како навистина биле големи христијани богоносните отци и маченици! Во наше време за многумина тоа не е можно ни да се претстави. Еве што еден од нив, св. Симеон Нови Богослов, исповеда во својот манастир пред сите монаси. Говорејќи од свое искуство за тоа како на него се обистиниле зборовите Божји: 'Мојот јарем е благ и бремето мое е лесно", тој вели: 'Верувајте ми, кога прибегнував кон Бога Спасителот мој ништо не сретнував жално, тешко, неподносливо... Голема и неподнослива тага имав јас самиот заради тоа што не можев да најдам доволно повод да умрам заради љубовта Христова”. Зарем ваквите души не се како пламен затворен во земјени садови? Пламен везден исправен и насочен кон небото! Штом ќе се тргне капакот, пламенот се вивнува нагоре.

БЕСЕДА

за помирувањето на лошите заради злото

И во тој ден Пилат и Ирод станаа пријатели, оти порано беа скарани помеѓу себе (Лк. 23:12).

И во срамот и во понижувањето свое праведникот им прави добро на своите непријатели. Тој ги помирува. Навистина, во овој случај, нивното помирување не означувало заедничка работа за некое добро дело, туку заедничко гонење на праведникот. Но, барем пламенот на нивната меѓусебна омраза стивнувал и се гаснел. И тоа за праведникот е награда. Пилат и Ирод биле непријатели. Но оној ден кога Спасителот бил изведен на суд, и кај едниот и кај другиот, тие се помириле. Кнезот на мирот донесол мир помеѓу скараните, мир што помогнал да се изделка крстот за Него. Но Он и дошол да биде доброволна жртва за гревовите на многумина.

И денес меѓусебните противници се помируваат кога треба да се нападне и да се осуди Господ. Има многу кои се колат помеѓу себе додека не им го спомнете името Господово. А штом го слушнат тоа име, постепено се помируваат помеѓу себе заради напад на тоа свето име. Полесно непра                               ведник поднесува неправедник отколку праведник. Полесно се разбира и помирува неправедникот со неправедник отколку со праведникот.

Дури и партиите во некои држави, најскараните помеѓу себе, се помируваат кога треба да се пресуди какво место да Му се даде на Господа Исуса Христа во државата, дали првото (како што Нему и Му доликува) или последното? На такво прашање крвните непријатели се помируваат помеѓу себе, та на Господа Му го доделуваат последното место. Исто така, во она време, се помириле скараните партии на фарисеите и садукеите, се помириле и се здружиле против Христа.

А зошто Најчистиот и Најпотребниот да биде на последно место? Затоа што, според нивниот ум, за нив треба да останат првите места. Иста побуда на помирување била и кај фарисеите и садукеите, крвните противници, кога требало да се бара Христос да се убие. Таа иста побуда предизвикала помирување помеѓу Пилат и Ирод кога требало да се пресуди Христос да биде убиен.

О браќа мои, да не бараме никогаш мир со неправда против правда, туку секогаш да бараме мир со Бога и со совеста. Боже, помогни ни таков мир секогаш да имаме. На Тебе слава и вечна пофалба. Амин.

Изменето од orto - 27.Март.2007 во 09:33

БЕСЕДА

за Христовото пророштво за Својата слава

Отсега ќе Го гледате Синот Човечки како седи оддесно на силата и како доаѓа по небесните облаци (Мт. 26:64).

Кој не сака да Го види Бога како милостив Самарјанин на земјата, ќе Го види како Страшен Судија на небото. Толку биле заслепени еврејските главатари што во Христа Исуса не можеле да видат, не само Бог, ниту Месија, ниту Пророк, туку ниту обичен, добар човек. Тие го ставале подолу од обичните добри луѓе. Па не само тоа: туку го ставале пониско и од  разбојникот. Тие го ослободија Варава, а Христа го осудија! Тие Христа воопшто ни за човек не го сметаа: го плукаа, исмеваа, правеа со него маскарада како со некој евтин и непотребен предмет. Но токму во часот кога Евреите злобно си играа со Христа како со некој евтин и непотребен предмет, замолчениот Господ наеднаш ја отвори устата и проговори: 'Отсега ќе Го гледате Синот Човечки како седи оддесно на силата и како доаѓа по небесните облаци!" Колкава далечина помеѓу она што е Христос навистина и она за што Евреите го држеа!

Синот човечки, Кој седи од десната страна на силата, е Синот Божји, Господ наш Исус Христос, како што наскоро потоа Го видел св. архиѓакон Стефан и многу, многу други. Синот човечки Кој доаѓа по облаци од ангели и безбројните сили и воинства небесни е пак тој истиот Син Божји, Господ наш Исус Христос, како што Го видел и во своето Откровение го опишал св. Јован Богослов и евангелист.

О браќа мои, не заведувајте се со измамнички приказни на оние луѓе кои говорат: 'Кога ќе Го видиме Христа на небото како Бог, тогаш ќе Му веруваме!" Таа вера ќе биде задоцнета и тоа видување залудно. Ние треба со нашата вера да Го видиме Христа како Бог во оној понижен, поплукан, истепан, искрвавен и исмеан човек во дворот на Кајафа; во оној молчалив осуденик кого Евреите Го сметале за евтин и непотребен предмет со кој си правеле маскарада. Тоа е вера што се цени на небото. Тоа е вера што се наградува со воскресение и со бесмртност. Тоа е вера што досега одгледала и на небото пресадила цели војски од најсвети души, најсилни карактери, најиздржливи јунаци и најсветли умови.

Господи понижен, возвиши нé до оваа вера. На Тебе слава и вечна пофалба. Амин.

 РАСУДУВАЊЕ

Љубовта кон било кој и кон било што, дури и кон самиот себе, може кај човекот привремено да се олади или сосема да се изгуби, па дури и во омраза да се претвори.  Но љубовта на човекот кон Бога, еднаш здобиена и утврдена, тешко се оладува, освен ако некој не слезе од паметот. Во првиот случај, човекот ја смалува или ја избришува својата љубов или заради промените во него, или заради промените во љубовните предмети. Во  вториот случај, човекот може да ја намали својата љубов кон Бога само и единствено заради промените во себе, а никако заради промените кај Бога. Сето тоа поубаво и појасно го изразил св. Исак Сирин, велејќи: 'Има љубов слична на потокот од дожд, кој престанува набрзо по дождот. Но има љубов слична на извор што избива од земјата и што никогаш не престанува. Првата љубов е човечка, а втората божествена”. А св. Симеон Нови Богослов зборува за таа божествена љубов: 'О света љубов! Ти си крај на законот. Ти мене ме обземаш, ти ме затоплуваш, ти го разгоруваш моето срце кон неизмерно љубење на Бога и моите браќа... Од љубов Бог се сторил човек. Од љубов Он ги претрпе сите животворни страдања за да го спаси човекот од оковите на адот и го вознел на небото. Од љубов апостолите го завршиле својот натпревар. Од љубов мачениците пролеале крв само да не Го изгубат Христа”.

 

СОЗЕРЦАНИЕ

Да размислувам за Господа Исуса кога Пилат Го изведува пред Евреите, и тоа:

1. како Господ најнапред бил камшикуван од римските војници;

2. како потоа бил исмејуван: Му ставија трнов венец на главата и му облекоа скарлетна облека;

3. како Пилат Го покажува на Евреите велејќи: 'Еве човек!"