17 ЈАНУАРИ/30 ЈАНУАРИ

            1. Преп. Антониј Велики. Мисирец, роден е околу 250 година во некое село Кома, во близина на Хераклеја. По смртта на своите благородни и богати родители, тој го поделил наследениот имот со својата малолетна сестра, ја згрижил кај некои свои роднини, својот дел од имотот го раздал на сиромасите, и во својата 20та година се посветил на подвижнички живот, кон којшто тежнеел уште од детството. Најнапред се подвизувал во близината на своето село но да би го избегнал обеспокојувањето од луѓето се оддалечил во пустината, на бреговите на Црвеното Море каде што како затвореник поминал 20 години, не дружејќи се со никој освен со Бога, преку непрестајна молитва, размислување и сосредоточување, поднесувајќи ги трпеливо неподносливите ѓаволски искушенија. Неговата слава се пронесла низ целиот свет и околу него се собрале многу ученици, кои тој ги поучувал со личен пример и со зборови за патот на спасението. Во својот 85годишен подвижнички живот само двапати отишол во Александрија и тоа, првиот пат барајќи мачеништво во време на гонењето на црквата, а вториот пат на покана на св. Атанасиј за да одговара на клеветите од ариевците кои го оптужиле дека е поддржувател на Ариевата ерес. Починал во 105. година од својот живот, оставајќи зад себе цела војска ученици и поддржуватели. Иако Антониј не бил писмен, бил советник и наставник на најучените луѓе од тоа време, како што бил св. Атанасиј Велики. Кога некои грчки филозофи го искушувале со литературна мудрост, Антониј ги засрамил со прашањето: 'Што е постаро: разумот или книгата и што (од тие двете) е причина за другото?" Посрамените филозофи се разотишле, бидејќи виделе дека имаат само литературно помнење без разум, а Антониј го има разумот. Еве човек кој достигнал совршенство, какво што воопшто човекот може да достигне на земјата. Еве воспитувач на воспитувачите и учителите, кој полни 85 години се поправал себеси, та само така можел да поправи и многу други. Исполнет со многу години и со големи дела, Антониј се упокоил во Господа во 335 година.

            2. Св. цар Теодосиј Велики. Овој славен и во верата ревносен цар владеел од 379 до 395 година. Константин Велики го забранил гонењето на христијаните, а Теодосиј Велики отишол еден чекор понапред: во својата земја ги забранил идолските жртвопринесувања. Многу помагал христијанската вера да се утврди и да се рашири по светот.

            3. Св. мч. Ѓорѓи Нови, Јанински. Албанец, роден во селото Чуркла во Албанија од многу сиромашни родители, земјоделци. Бил присилуван од Турците да се потурчи, но тој останал непоколеблив во христијанската вера заради што бил обесен во Јанина на 17 јануари 1838 година. Бил и е голем чудотворец и исцелител до денешни дни.

БЕСЕДА

за двете различни мудрости

Зашто мудроста од овој свет е  безумство пред Бога (И Кор. 3:19).

            И ова е една голема новина, која христијанството му ја јавува на светот.  Едно е мудрост според Бога и од Бога, а друго е мудрост според светот и од светот. Мудроста според Бога е од Светиот Дух; со таква мудрост биле исполнети апостолите кога на нив слегол Светиот Дух. Мудроста според светот е од сетиво и од материја, и таа претставува вистинско безумство пред Бога, ако не е посолена и вдахната од Светиот Божји Дух.

            Целата мудрост за светот што се раководи само со телесните сетила, без обѕир на Светиот Дух, безумство е пред Бога и Божјите ангели, бидејќи таквата мудрост не го гледа ниту духот ниту смислата на овој свет, туку го знае овој свет како пепел однадвор и како пепел одвнатре, како пепел што ветрот на случајноста го натрупува и раструпува час вака, час онака.

            Целата мудрост за човекот, што се раководи само со сетилата и телесните домислувања и чезнеења, е безумство пред Бога, пред ангелите и пред светителите Божји, бидејќи таа не го познава човекот како човек, т.е. како духовно битие, сродно на Бога, туку го познава само како тело однадвор и како тело одвнатре, како тело според изгледот и како тело според суштината. Исто како мајмунот што ја објаснува железничката локомотива, па ќе рече: тоа е железо однадвор и железо одвнатре, железо што грее и железо што се движи, железо што дава правец, и железо што застанува!

            Кој може, браќа, да се исполни со мудрост Божја, освен оној кој најнапред ќе се испразни од безумството на светот? А со Божја помош тоа секој од нас го може. На нашето сакање и  труд неизоставно доаѓа Божјата помош во пресрет, зашто Бог е благост, мудрост и светост.

            Господи, Благ, Мудар и Свет, исполни нé нас со Твојата животворна мудрост. На Тебе слава и вечна пофалба. Амин.

РАСУДУВАЊЕ

            На прашањето зошто Бог Син се јавил на светот во човечко тело, а не во облик на некоја друга твар, умниот светител Атанасиј вака одговара: 'Ако прашуваат зошто Он не се јавил во вид на некоја подобра твар, на пример, како Сонце, или Месечина, или ѕвезди, или оган, или етер, туку токму како човек, нека знаат дека Господ не дошол да се покаже Себеси, туку да ги излекува и да ги научи страдалниците. Бидејќи само да се јави и да ги зачуди гледачите, би значело да се дојде на покажување. На исцелителот и на учителот му било потребно не само да дојде, туку и да им послужи корисно на неволните и да се јави така како би тоа (јавување) било подносливо за неволните... Ниедна твар не била во заблуда во поглед на Бога, освен човекот: ниту Сонцето, ниту Месечината, ниту небото ниту ѕвездите, ниту водата, ниту етерот не го изневериле својот чин, туку, напротив, знаејќи Го својот Создател и царот - Словото тие сите постојат како што се создадени, само луѓето се оддалечиле од доброто и вистината ја замениле со измама, во честа што Му припаѓа на Бога, како и знаењето за Него ги пренесле на ѓаволите и на луѓето изделкани од камен... Значи, што има неверојатно во тоа што Словото (Синот Божји) се јавил како човек да го спаси човештвото?" Навистина и ние ги прашуваме неверниците од нашите дни: во каков вид вие би сакале Бог да се јави, ако не како човек?

СОЗЕРЦАНИЕ

            Да Го набљудувам Господа Исуса под клевета и срам заради нашето спасение, и тоа:

            1. под клевета и срам од книжниците и старешините јудејски;

            2. под клевета и срам од многу денешни книжници и старешини;

            3. под клевета и срам од секој од нас, кои во Негово име се крстиме, а Неговиот закон не го исполнивме.

19 ЈАНУАРИ/1 ФЕВРУАРИ

1. Преп. Макариј Велики. Мисирец е и еден од помладите современици на св. Антониј Велики. Татко му бил свештеник. Од послушност кон родителите, тој се оженил, но наскоро му умрела жената и тој се оддалечил во пустината, каде што поминал цели 60 години во труд и борба, внатрешна и надворешна, за царството небесно. Кога го прашувале зошто е толку сув и кога јаде и кога не јаде, тој одговорил: 'Од стравот Божји”. Толку успеал да го исчисти својот ум од лоши мисли и своето срце од лоши желби, што Бог обилно го надарил со дар на чудотворство, така што и мртви од гробови воскреснувал. Неговото смирение ги зачудувало и луѓето и демоните. Еднаш демонот му рекол: 'Има само едно во што јас не можам да те надвладеам; тоа не е постот, бидејќи јас никогаш ништо не јадам; тоа не е бдението бидејќи јас никогаш и не спијам”. 'Туку што е тоа" - запрашал Макариј. 'Твоето смирение" - одговорил демонот. На својот ученик Пафнутиј честопати Макариј му говорел: 'Не осудувај никого и ќе бидеш спасен”. ¤ивеел 97 години. Девет дена пред неговата смрт, од оној свет му се јавиле св. Антониј и св. Пахомиј и му соопштиле дека по девет дена ќе умре и така и се случило. Уште, пред самата смрт, му се јавил херувим кој во визија му го открил блажениот небесни свет, го пофалил неговиот труд и неговите добродетели и му рекол дека е испратен да му ја земе душата за во царството небесно. Се упокоил во 390 година.
2. Преп. Макариј Александриски. Роден е во Александрија. Прво бил продавач на овошје. Се крстил дури на 40 години и штом се крстил веднаш заминал на подвиг. Најнапред бил ученик на св. Антониј заедно со Макариј Велики, а потоа игумен на манастирот викан 'Келија", помеѓу Нитрија и Скит. Нешто помлад од оној Макариј, тој подоцна умрел. ¤ивеел повеќе од 100  години. Бил мачен со ѓаволски искушенија, а најмногу со славољубието, па затоа тој себеси се смирувал со голем труд и постојана молитва, воздигнувајќи го својот ум непрестајно кон Бога. Еднаш некој брат го видел како го полни кошот со песок, па го носи воз ридот и го растура. Зачуден, братот го прашал: 'Што работиш?" Макариј му одговорил: 'Го измачувам оној што ме измачува мене" (т.е. ѓаволот). Се упокоил во 393 година како старец на повеќе од 100 години.
 3. Св. Арсениј, еп. Крфски. Тој ја дополнил и во сегашен вид ја составил светата тајна елеосвештение. Се упокоил во 959 година. Неговите мошти почиваат во соборната црква на Крф.
4. Св. Марко архиеп. Ефески. Познат е по одважното штитење на православието на Флорентинскиот собор против царот и папата. Мирно се упокоил во 1452 година. На посмртната постела го молел својот ученик Георгиј, подоцна славниот патријарх Гебадиј, да се чува од замките на Запад и да го брани православието.
5. Блажен Теодор, заради Христа безумен, Новгородски. Пред смртта, трчал по улиците и им викал на сите: 'Проштавајте, патувам далеку”. Се упокоил во 1392 година.