ПРОЛОГ

25 ДЕКЕМВРИ

 

Рождество на Господа и Бога и Спасителот наш Исус Христос. Но кога се исполни времето, Бог Го испрати Својот  Син, Кој се роди од жена и се потчини на законот (Гал. 4:4) за да го спаси човечкиот род. И кога минале девет месеци од благата вест што $ ја јавил архангелот Гаврил на Пресветата Дева во Назарет, велејќи: Радувај се благодатна... еве ќе зачнеш и ќе родиш син, во тоа време излегла од кесарот Август заповед да се изврши попис на сиот народ во Римското Царство. Според таа заповед секој требало да си појде во својот град и таму да се запише. Затоа праведниот Јосиф дошол со Пресвета Дева во Витлеем, градот Давидов, бидејќи биле и двајцата од царското колено на Давида. Бидејќи во тој мал град се насобрало многу народ заради пописот,  Јосиф и Марија не можеле во ниедна куќа да најдат конак, заради што се засолнале во една овчарска пештера, воп која што пастирите ги затворале своите овци. Во таа пештера, во ноќта помеѓу саботата и неделата, на 25 декември, Го родила Пресвета Дева Спасителот на светот, Господ Исус Христос. И откако го родила безболно, како што и го зачнала безгрешно, од Светиот Дух а не од човек, таа самата го повила во ленени пелени, Му се поклонила како на Бог и Го положила во јаслите. Потоа пришол и праведниот Јосиф, и тој Му се поклонил како на Божествен плод од девојчинска утроба. Тогаш дошле и пастирите од полето, упатени од ангелот Божји и Му се поклониле како на Месија и на Спасител. И пастирите слушнале многу ангели Божји каде што пеат: Слава на Бога во висините, а на земјата мир и меѓу луѓето добра волја (Лк. 2). Во тоа време стигнале и тројцата мудреци од Исток, водени од чудната ѕвезда, со свои дарови: злато, ливан и смирна, и Му се поклониле како на Цар над царевите и Го дарувале со своите дарови (Мт. 2). Така дошол на светот Оној, чие што доаѓање било проречено од пророците, се родил онака како што било проречено: од Пречиста Дева, во градот Витлеем, од коленото Давидово по тело, во времето кога повеќе во Ерусалим немало цар од родот Јудин, туку царувал Ирод, туѓинец. После многу Свои праобрази и ветувања, пратеници и весници, пророци и праведници, мудреци и цареви, најпосле се појавил Он, Господарот на светот и Царот над царевите да го изврши делото на спасението на луѓето, што не можеле да го извршат неговите слуги. Нему нека Му е вечна славата и пофалбата. Амин.

БЕСЕДА

за раѓањето на Господа Синот Божји

Излегов од Отецот и дојдов во светот (Јн. 16:28).

Единородниот Син Божји, браќа, е роден во вечноста од Отецот без мајка, се родил во времето од мајка без татко. Првото раѓање е недостапна тајна на Светата Троица во вечноста, а второто раѓање е недостижна тајна на силата и на Божјото човекољубие во времето. Најголемата тајна во времето одговара на најголемта тајна во вечноста. Не влегувајќи со мала свеќа на нашиот разум во оваа најголема тајна, да се задоволиме, браќа, со сознанието дека нашето спасение потекнува не од човек и не од земјата, туку од највисоките височини на божествениот невидлив свет. Толкава  е милоста Божја и толкаво е човечкото достоинство, што самиот Бог Син се спуштил од вечноста во времето, од небото на земјата, од престолот на славата во пештерата на пастирите, само да ги спаси луѓето, од гревот да ги очисти и во Рајот да ги поврати. Излегов од отецот, каде што имав сe, и дојдов на светот, кој не можеше ништо да ми даде. Во пештерата се родил Господ за да покаже дека целиот свет е една темна пештера, што само единствено Он може да ја осветли. Во Витлеем се родил Господ, а Витлеем значи дом на лебот, за да покаже дека Он е единствениот леб на животот, достоен за вистинските луѓе.

О Господи Исусе, превечен Сине на Живиот Бог, и Сине на Дева Марија, осветли нe нас и нахрани нe со Тебе. На Тебе слава и вечна пофалба. Амин.

                                                         

Vladika Nikolaj

Vo germanskiot logor ,,DAHAU,,!






Velika pregnuća, kao i uvek, rađaju velike ljude i pregaoce. Dolazi do procvata umetnosti, književnosti, nauke i na svim poljima duhovne i kulturne delatnosti. U našoj književnosti toga doba srećemo čiste, časne, čestite likove starih gorštaka, koji podsećaju na drevne freske hriscanskih svetitelja. Kad su ovi čedni starci prolazili, žene, deca i odrasli prilazili bi im da zatraže blagoslov i poljube ruku. Ti ljudi bili su tihi i krotki kao jaganjci, ali stameniti i razborni ako se ne nasrne na njihove svetinje: veru, crkvu, obraz i domaćinsku čast.Ta dvopolarna sila: čednost i herojstvo, odolevali su, ma kad i ma gde, svakom narodnom neprijatelju. NJihovo srce bilo je buktinja tople vere u Boga i otmenog častoljublja. Takvi su bili i preci vladike Nikolaja,      

27. Децембар

1. Свети првомученик Стефан, архиђакон. Сродник апостола Павла, и Јеврејин од оних Јевреја, који живљаху по областима јелинским. Беше Стефан први од седам ђакона, које апостоли свети рукоположише и поставише на службу око помагања сиротних у Јерусалиму. Зато се и прозва архиђаконом. Силом вере своје Стефан чињаше чудеса велика међу људима. Злобни Јевреји препираху се с њим, но биваху увек побеђивани његовом мудрошћу и силом Духа, који кроз њега дејствоваше. Тада посрамљени Јевреји, навикнути на потворе и клевете, узбунише и народ и старешине народне против невиног Стефана, клеветајући га као да је хулио на Бога и на Мојсеја. Брзо нађоше лажне сведоке који то потврдише. Тада Стефан стаде пред народ, и сви видеше лице његово "као лице ангела" (Дап 6, 15), то јест лице му беше озарено благодатном светлошћу као негда Мојсеју, кад је с Богом говорио. И отвори Стефан уста своја и изређа многа доброчинства и чудеса Божја, која Бог учини у прошлости народу израиљском као и многе злочине и противљење Богу од стране тога народа. Нарочито их изобличи за убиство Христа Господа назвавши их "издајницима и крвницима" (Дап 7, 12).(Дап 7, 56). И док они шкргутаху зубима, Стефан погледа и виде небо отворено и славу Божју. И то што виде, он објави Јеврејима: "Ево видим небеса отворена и Сина Човечјега гдје стоји с десне стране Бога" Тада га пакосници изведоше ван града и убише камењем. Међу мучитељима његовим беше и његов сродник Савле, доцније апостол Павле. У то време стајаше у даљини на неком камену Пресвета Богородица са светим Јованом Богословом и гледаше мучеништво овога првог мученика за истину Сина њеног и Бога, молећи се Богу за Стефана. То се десило на годину дана после силаска Духа Светога на апостоле. Тело светог Стефана тајно узе и сахрани на своме имању Гамалил, кнез јеврејски и потајни хришћанин. Тако славно сконча овај првенац међу мученицима хришћанским и пресели се у Царство Христа Бога.

2. Преподобни мученик Теодор и Теофан Начертани. Рођена браћа, родом из Палестине, врло образовани у светској мудрости и у мудрости духовној. Монаси у обитељи Светог Саве Освећеног, потом и презвитери. Страдаше љуто за иконе у време три цара: Лава Јерменина, Михаила Валвоса и Теофила. Безумни Теофил својим рукама их туче, и нареди, те им се гвожђем нацрташе по лицу подсмешљиви стихови, због чега су и прозвати Начертани. Бачени у тамницу у граду Апамији Витинијској. Теодор ту сконча од мука и рана. Теофан ослобођен у време Теодора и Михаила, и постављен од патријарха Методија за митрополита никејског. Свети Теодор сконча 833. године. Ова дивна браћа пострадаше за Христа, и примише дивну награду од Христа у бесмртном царству светлости.

Ha Стефана Духом обасјана Навалише Јевреји крвници. Крвав Стефан на колена клече И повика к небу иза гласа: — O Господе, што c Крста опрости Грех највећи што земљу потресе, Грех највећи што га небо виде, Што опрости Својим крвницима, Сад и мојим опрости, Преблаги! Шта је овај злочин спрам онога! И ја шта сам спрам Господа мога! To изрече, дух Богу предаде. Гневни старци, грдне плашљивице, Кад убише, тад се разбегоше. Тад ангели c неба се слетеше Око тела првомученика, У хору му песму отпојаше, Рајску душу у рaj узнесоше.

РАСУЂИВАЊЕ

Прича o божанском Младенцу Христу. Оба велика пророка, Исаија и Јеремија, прорекли су, да ће Господ доћи у Мисир, и да ће се од присуства Његова потрести храмови идолски и идоли разорити. Исаија је писао: гле Господ ће доћи у Мисир и затршће се идоли Мисирски од лица Његова (Иса. 19, 1; Јер. 43, 12). Када божански бегунци стигоше у град Ермопољ (Каиро), и тамо се приближише неком храму идолском, наједанпут сви идоли у том храму падоше и разбише сe. O томе пише и св. Паладије (у Лавсаику): „Видесмо", вели, „тамо храм идолски, у коме од приласка Спаситељева падоше сви истукани (идоли) на земљу." У некоме месту, званом Сирен, беше 365 идола. Када пресвета Дева ступи у тај храм c божанским Младенцем на рукама, сви ти идоли попадаше и разбише се. Исто тако попадаше идоли свуда по целом Мисиру. Св. пророк Јеремија бавећи се у старости својој у Мисиру, прорекао је жречевима мисирским, да he сви идоли попадати и сви рукотворени ликови сокрушити се у оно време када у Мисир дође Дева Мајка c Младенцем, рођеним у јаслама. Ово пророчанство запамтили су жречеви добро, и сходно њему изображавали су на храмовима својим Деву како почива на постељи, и до ње у јаслима Младенца њеног, у пелене повијеног. И клања.ти су се томе изображењу. Цар Птоломеј питао је жречеве, шта означава то изображење, a они су му одговарали, да је то испуњење те таше. И та је тајна ваистину се и испунила и не само Мисиру него и васцелом свету објавила.

СОЗЕРЦАЊЕ

Да созерцавм мудрост Пресвете Деве Марије и то: 1. како она мудро разговараше c ангелом Божјим (Лк. 1, 28-38), 2. како она размишљаше o свему што се зби o рођењу Господа Исуса и o свему што се рече o Њему, и све то слагаше у срцу своме. 3. како она у Кани мудро рече слугама, да чине све оно што им Он рече.

БЕСЕДА

о Пресветој Деви Богородици Велича душа моја Господа (Лк. 1, 46) Ми имамо, браћо, свега неколико речи записаних у Јеванђељу, што их је изрекла Пресвета Богородица. Све те њене речи односе се на величање Бога. Она је била ћутљива према људима, али је душа њена непрестано разговарала с Богом. Сваког дана и часа она је налазила нови разлог и провод да велича Бога. Кад би се могла знати и записати сва њена величања Бога кроз цели јој живот, о колико би то великих књига изнело! Но и по оном једном величању, које је она исказала пред својом рођаком Јелисаветом, мајком великог пророка и Прретече Јована, може сваки хришћанин ценити, какав је мирисни и богоугодни цвет била душа њена пресвета. То је само један дивни псалам душе Богородичине, који је дошао до нас кроз Јеванђеље. Но такви псалми били су многобројни и многобројни у току живота Преблагословене. И пре него што је чула Јеванђеље из уста Сина свога, она је знала јеванђелски Богу говорити и Бога славити. То јој је знање долазило од Духа Светог Божјег, чија се благодат непрестано улевала у њу као бистра вода у чисти сасуд. Величала је Бога псалмима душе своје кроз цели живот свој, зато и њу Бог возвеличи изнад херувима и серафима. И нас, малене и грешне, возвеличаће исти Господ који је и њу возвеличао, у царству Своме, ако се и ми потрудимо, да ово кратко време живота нашег испунимо величањем Бога делима, речима, мислима и молитвама. О Пресвета, Пречиста и Преблагословена Богородице, закрили нас молитвама Твојим. Теби и Сину Твом и Господу нашем слава и хвала вавек. Амин.

29 ДЕКЕМВРИ

 

1. Св. четиринаесет илјади младенци во Витлеем. Бидејќи мудреците од Исток не се вратиле од Витлеем во Ерусалим да му јават на Ирода за новородениот Цар, туку по заповед на ангелот по друг пат си отишле во својата татковина, Ирод се разлутил како лут ѕвер и наредил да се убијат сите деца од две, и помали од две години во Витлеем и по целата Витлеемска околина. Таа страшна заповед на царот била потполно извршена. Неговите војници, едни деца со меч ги исекле, други од камења ги разбивале, трети со нозете ги згмечиле, четврти со раце ги удавиле. И се кренал плач и лелек на мајките до небото: Глас се слуша во Рама, плач и ридање, и пискот голем: Рахил плаче за своите деца и не сака да се утеши, зашто ги нема (Јер. 31:15; Мт. 2:18). Овој злостор над многу невини деца бил извршен една година по раѓањето Христово, на 29 декември. За тоа време Ирод пребарувал за да го најде божествениот Младенец. Го барал од Захарија неговиот син Јован за да го убие, бидејќи мислел дека Јован е тој нов цар. Бидејќи Захариј не го дал Јована, по наредба на Ирод и Захариј бил убиен во храмот. Ќе го убиеле и св. Симеон Богопримец, ако наскоро по Сретението не се претставил пред Бога. Откако ги истепал витлеемските деца, Ирод се нафрлил на еврејските старешини кои му толкувале каде Месијата ќе се роди. Така го убил Иркан првосвештеникот и 70 старци од Синедрионот. Така, лошо завршиле оние кои се согласувале со Ирода дека новиот Цар, Младенецот треба да се убие. Потоа ги убил својот брат и својата сестра, жената и своите тројца синови. Најпосле и него го постигнала Божја казна: почнал сиот да се тресе, нозете му отекле, долниот дел од телото му загноил, од гнојот почнале црви да излегуваат, носот му се затворил и неподнослива смрдеа се ширела од него. Пред самото издивнување, се сетил дека во затворот има многу затворени Евреи, па за да не се израдуваат на неговата смрт, наредил сите да се убијат. Така ја испуштил својата нечовечна душа овој грозен владетел и ја предал на ѓаволот во вечна своина.

2. Преп. Маркел. Од Апамија Сириска. Игумен на манастирот 'Неусипајуштих" - ('На оние кои што не спијат") во Цариград. Прозорлив, исцелител и голем чудотворец. Разговарал со ангелите, демоните лесно ги победувал и ги изгонувал. По смртта, му се јавил на својот собрат Лукијан и му рекол дека Го замолил Бога и него наскоро да го земе во царството небесно. Овој свет и славен човек се упокоил во 486 година.

3. Преп. Марко Гробар и Теофил Плачлив. Киевопечерски монаси. Св. Марко имал толкава благодат, што на мртвите им заповедал и тие го слушале. 'Почекај, брате, до утре, бидејќи гробот уште не ти е готов", порачал Марко да му се каже на еден умрен монах кој бил веќе и искапен и отпеан. И монахот ги отворил очите и бил жив до другиот ден. Теофил плачел непрестајно за своите гревови. Своите солзи ги пролевал над еден сад. Пред смртта, му се јавил ангел и му покажал еден поголем сад, исполнет со солзи. Тоа биле солзите на Теофил што паѓале на земјата или биле истриени со рака, или пак се исушиле на лицето. Така на небото се знаат и се чуваат сите наши солзи како и сите маки, и тешки воздишки заради спасението. Овие свети Божји слуги се упокоиле во ЏИ век и преминале во црството Христово.

БЕСЕДА

за Пресвета Дева Богородица

А и на тебе самата меч ќе ти ја прободе душата... (Лк. 2:35).

Кој би можел приближно да се спореди со Господа во трпеливото поднесување на страдањата на земјата така, како Неговата Пресвета Богомајка. Старецот Симеон, украсен со косите и брадата како бел  лебед, пророчки ги предвидел нејзините болки во иднината и тие болки ги споредил со продирањето на мечот низ душата. Еден меч поминал низ нејзината душа кога праведниот Јосиф се посомневал во неа за време на бременоста, втор кога морала да бега во Египет пред мечот на Ирода, трет, и четврт, и десети и многу, кога ги гледала лагите и сплетките на еврејските старешини против нејзиниот Син од ден на ден за сето време на Неговата проповед и чудното делување помеѓу луѓето. Но најостриот меч поминал низ нејзината душа кога стоела под Крстот на Господа и на својот Син. Тој меч го предвидел и го прорекол светиот старец Симеон. Величествено е и возбудливо нејзиното молчење, со кое, како со завеса, ги покривала сите свои болки, сите рани на своето срце. Во мракот на сите тие многубројни болки натрупани во нејзиното пречисто срце светело неизгасливото кандило на верата и надежта во Бога и преданоста кон Бога. Ненадминлива во благородноста слугинка Господова! Таа јасно се видела себе во Божјиот план на човечкото спасение, таа читала кај пророците за себе, таа разговарала со ангелите, Божјите весници. Затоа сe што доаѓало, радоста или маката, таа знаела дека доаѓа од Бога, та ниту се радувала во радоста, ниту се жалела во маката, туку молчела и сe си ставала на своето срце.

О Пресвета Дево Богородице, помогни ни нам, слично на тебе, да бидеме покорни на волјата Божја, на Твојот Син и Господ, преку тебе слава и вечна пофалба. Амин.