Посни јадења

Чист по­не­дел­ник

Да­ту­мот за по­че­то­кот на пос­тот за­ви­си од оној на прос­ла­ву­ва­ње­то на нај­го­ле­ми­от хрис­ти­јан­ски праз­ник Ве­лиг­ден, кој го ме­ну­ва да­ту­мот, но се­ко­гаш мо­ра да се пад­не во не­де­ла, на пол­на ме­се­чи­на, по про­лет­на­та рам­но­де­ни­ца.
Зна­че­ње­то на пос­тот е те­лес­но и ду­хов­но про­чис­ту­ва­ње

По­не­дел­ни­кот по Проч­ка е Чист по­не­дел­ник. На овој ден поч­ну­ва­ат се­дум­не­дел­ни­те ве­лиг­ден­ски пос­ти.
Да­ту­мот за по­че­то­кот на пос­тот за­ви­си од оној на прос­ла­ву­ва­ње­то на нај­го­ле­ми­от хрис­ти­јан­ски праз­ник Ве­лиг­ден, кој го ме­ну­ва да­ту­мот, но се­ко­гаш мо­ра да се пад­не во не­де­ла, на пол­на ме­се­чи­на, по про­лет­на­та рам­но­де­ни­ца.
Зна­че­ње­то на пос­тот е те­лес­но и ду­хов­но про­чис­ту­ва­ње.
Оние што ве­ќе се под­гот­ви­ле за пр­ва­та не­де­ла од пос­тот, до­кол­ку са­ка­ат да се при­чес­тат, ќе мо­ра да се при­др­жу­ва­ат кон строг пост. Тоа зна­чи да не ја­дат хра­на со мас­ло. Се при­чес­ту­ва­ат дру­га­та не­де­ла, на То­до­ро­ва са­бо­та.
Оние што ќе се при­чес­тат, мо­ра да про­дол­жат со пос­тот, но не со строг, ту­ку мо­же да ја­дат пос­на хра­на при­гот­ве­на со мас­ло.
Од пр­ви­от ден по хрис­ти­јан­ски­от праз­ник Проч­ка до Ве­лиг­ден Црк­ва­та не вен­ча­ва мла­ден­ци заш­то, спо­ред вер­ски­те ка­но­ни, тоа е вре­ме на пос­ти, ко­га чо­ве­кот се под­ло­жу­ва на ду­хов­но и на те­лес­но чис­те­ње за да се доб­ли­жи до Гос­под.


***

Бе­ло грав­че

Пот­реб­но:

* 200 г грав
* 1 гла­ви­ца кро­мид
* 3 чеш­ни­ња лук
* сол
* би­бер
* за­чи­нал
* 2 пи­пер­ки
* маг­до­нос

При­гот­ву­ва­ње: ос­та­ве­те го гра­вот да от­стои два ча­са во сту­де­на во­да. По­тоа ис­ту­ре­те ја во­да­та, па пре­лиј­те го гра­вот со но­ва, сту­де­на во­да. Ста­ве­те го на рин­гла да зов­рие, па на­ма­ле­те ја тем­пе­ра­ту­ра­та и ва­ре­те го 15 ми­ну­ти. Ис­ту­ре­те ја и таа во­да и пре­лиј­те го гра­вот со но­ва, топ­ла во­да. Сит­но исеч­кај­те го кро­ми­дот и до­дај­те го во гра­вот. Ис­чис­те­те ги чеш­ни­ња­та лук од над­во­реш­ни­те лис­то­ви, па до­дај­те ги во гра­вот. Ва­ре­те го се­то тоа до­де­ка гра­вот не омек­не, па за­чи­не­те со сол­та, би­бе­рот, за­чи­на­лот и со пи­пер­ки­те исе­че­ни на чет­вр­тин­ки. Пред крај, по­си­пе­те го грав­че­то со сит­но сеч­ка­ни­от маг­до­нос.

ЖАРБО КОЦКИ

350 гр. брашно
2 супени лажици шеќер
сок од 1,5-2 лимона + рендана кора
1 супена лажица јаболков оцет
200 гр. маргарин „Кристал“
1 мала коцка квасец
малку сол
1 прашок за пециво + 1 ванилин шеќер

За фил: 
200 гр. мелени ореви
200 гр. шеќер
3-4 супени лажици загреан мармалад од кајсија
150 гр. посно чоколадо за глазура одозгора

Од горенаведените состојки се замесува еластично тесто, се завиткува во проѕирна фолија и се става во фрижидер да отстои половина час. Потоа се дели на три дела се сукаат три тенки кори, една по една. Кога ќе се расука првата кора, се става во подмачкан плех, се премачкува со 1-2 лажици загреан мармалад (целосно да биде премачкано), се посипува со половина смеса мелени ореви и шеќер. Врз тоа се става втората кора и постапката се повторува. Врз третата кора не се става ништо, туку таа се прободува на неколку места со вилушка. Се става во згреана рерна и се пече околу 30 минути на околу 200 °С. Додека е уште топло се прелива со глазура, се остава да се излади и се сече на ромбови.

СВЕТОГОРСКИ КОЛАЧ

6 супени лажици џем
10 супени лажици шеќер
1 кесичка цимет
кора од 1 лимон и 1 портокал + сок од 1 портокал
1 супена лажица сода бикарбона + малку прашок за пециво
500 гр. брашно
¼ л. млака вода
1 рака сецкани ореви (може да се додаде суво грозје, урми)

мармалад од кајсија
150 гр. посно чоколадо за готвење

Џемот и шеќерот се матат со миксер за да се добие уедначена маса, се разредува со вода, се додава цимет, рендана кора од лимон и портокал, сок од портокал, ореви, суво грозје и полека, со мешање, се додава брашното помешано со сода бокарбона и со прашок за пециво. Смесата добро се изедначува со мешање и се става во тефлонска тава. Сместа не смее да биде премногу тврда (треба лесно, со мокра рака да се изедначи површината да биде мазна). Се става во умерено загреана рерна. Се пече околу 25-30 минути. Се проверува дали е печено со чачкалица. Откако рерната ќе се исклучи, колачот се остава внатре уште неколку минути. Уште топол, колачот се премачкува со 3 супени лажици отопен мармалад од кајсија, а врз него се става чоколадна глазура.