Кастрација,да или не?

Statistikite pokazuvaat deka prosecen zivoten vek na kastriranite zivotni e podolg od nekastriranite za dve do tri godini i deka vo toj zivoten vek se so podobro zdravje.

So rana kastracija na zenkite znacajno se reducira pojavata na tumori na mlecnite zlezdi koi se cesti kaj kuckite (maligni se 60-70%), a nesto poredok kaj mackite (maligni se 95%). Statisticki gledano, karcinomot na mlecnite zlezdi iznesuva 50% od site maligni oboluvanja kaj kucinjata. Kastracijata pred prvoto teranje ostava minimalni 0,05% deka kuckata ke oboli od ovoj tumor. Kastracija posle prvoto teranje, no pred vtoroto, toj procent go zgolemuva na 8%. Posle vtoroto teranje, a pred tretoto, procentot raste na 26%. Posle toa kastracijata ne moze da vlijae na namaluvanje na zaboluvanje od tumor na mlecni zlezdi.

So kastracijata mozeme da ja sprecime cestata bolest kaj kuckite – gnojno vospalenie na matkata ili piometra. Terapijata za piometra e skapa i dolgotrajna i najcesto podrazbira odstranuvanje na jajnicite i matkata pod vospalenie (sto e mnogu porizicna operacija od elektivnata kastracija), hospitalizacija i dolgotrajno lecenje, a vo nekoi slucaevi krajot e fatalen. Piometrata se javuva po mesec i pol do dva posle teranjeto, a pocesta e kaj kuckite koi imale zacesteni lazni bremenosti. Najcesta e kaj kuckite okolu 6-7 godini starost, ama moze da se pojavi i kaj mnogu mladi kako i kaj mnogu stari kucki. Piometrata e mozna i kaj mackite, ama ne e tolku cesta kako kaj kuckite.

Postojat i nekoi drugi bolestu koi so kastracija mozat da se sprecat ili ublazat (npr. alergii, hormonski usloven dijabetes...).

Zenkite koi boluvaat od bolesti kako ste se na primer dijabetes, epilepsija, bolesti na stitnata zlezda…treba da se kastriraat kako del od tretmanot od ovie oboluvanja.


Kastriranjeto na mazjakot gi ponistuva rizikot za pojava na zlokuden tumor na testisite, a moze da spreci i bolesti na prostata (zgolemuvanje, adeinoma i karcinom)

Obavezno treba da se kastriraat mazjacite cii eden ili obata testisi ne se spustile vo skrotalnata vrekicka (ednostrani ili obostran kriptorhizam) poradi sklonosta da zaostanatite testisi razvijat tumori. Kastracijata sekako treba da se izvrsi i so cel na preventiva od oboluvanjata na cij razvoj imaat vlijanie maskite polovi hormoni (hepatoidni adenomi, perinealna hernija itd.). Isto taka, treba da se kastriraat mazjacite so oboluvanja na prostata ili so oboluvanje na samite testisi, kako i FIV pozitivnite mazjaci na mackata.

Problem koj moze mnogu retko (pomalku od 1%) da se pojavi po kastracijata na kuckite i toa pretezno kaj golemi i teski kucki e poradi toa sto nedostatokot na zenski polovi hormoni ponekogas doveduva do slabeenje na muskulot koj ja kontrolira uretrata, ama toa moze ednostavno da se resi so davanje na lekarstva. Drug problem kaj kastriranite zivotni, a poradi nesto poslab metabolizam, moze da bide debelenjeto, ama samo ako sopstvenikot ne gi prevzeme potrebnite cekori kako sto se primerena ishrana i dovolno dvizenje. Imeno, ne se debelee poradi kastracijata, tuku poradi prekumernoto zemanje na hrana i nedovolna fizicka aktivnost



Pricini za kastracija - odnesuvanje
Kastriranoto zivotno stanuva podobar domasen milenik zatoa sto polniot nagon ne mu e poveke precka vo odnosot sprema sopstvenikot. Kako dobar i slikovit primer mozeme da ja nevedeme veterinarmata studija (UC Davis, USA) koja pokazuva deka so kastracija na kuce (mazjak) za 94% se namaluva beganjeto i lutanjeto po zenki, za 66% se namaluva naskokuvanjeto, za 63% se namaluva istopolnata agresija i za 59% se namaluva obelezuvanjeto na teritorijata so urina.

Promenite vo odnesuvanjeto najdobro se voocuvaat kaj macaorite. Domasnite macori posle kastracijata prestanuvaat postojano da mjaukaat vo potraga po zenka i da go obelezuvaat stanot so urina so mnogu neprijaten miris, prestanuvaat da se obiduvaat da pobegnat i da pronajdat zenka, prestanuvaat da bidat slabi, iscrpeni, nadrazneti i neraspolozeni posle zaludnoto gubenje na energija i stanuvaat pravi razmazeni domasni macki. Macorite koi imaat pristap nadvor, prestanuvaat da otsustvuvaat so denovite od kukata vo potraga po zenki, a doma se vrakaat iscrpeni, raneti i bolni blagodarejki na postojanite borbi so drugi mazjaci. Statistikite kazuvaat deka zivotot na nekastriraniot macor skitnik e tolku rizicen (soobrakaj, bolesti, povredi…) sto prosecniot zivoten vek mu e skraten na duri dve do tri godini.

Mackite so kastracija ne prestanuvaat da bidat razigrani i dobri lovci, a kucinjata dobri cuvari, sportisti ili rabotni kucinja. Naprotiv, takvite zivotni mnogu poveke mozat da se skoncentriraat na igra, rabota i na sopstvenikot.




Pricini za kastracija - kontrola na razmnozuvanjeto

So nekontrolirano razmnozuvanje sozadavame novi generacii na voglavno nesakani zivotni koi se osudeni na skitanje, macenje i bolka. Skitnicite retko prezivuvaat poveke od nekolku godini, prepusteni sami na sebe ziveat po ulicite i parkovite i voglavno umiraat od glad, zed, bolesti, smrznuvanja ili zaginuvaat vo soobrakajot. Eden del gi fakaat i gi eutaniziraat vo veterinarno-higienskite servisi ili go pominuvaat ostatokot od zivotot vo ladni i bezlicni boksovi vo nekoj azil, zatoa sto ednostavno nema dovolno lugje koi odgovorno i na zadovoluvacki nacin bi se grizele za niv vo tekot na celiot niven zivot.

So kastriranjeto, kaj koloniite na ulicni macki, sem razmnozuvanjeto, pod kontrola se stavaat i teskite smrtonosni bolesti kako sto se macja imunodeficijencija (Feline Immunodeficiency Virus - FIV) popoznata kako maceska sida i macja leukemija (Feline Leukemia Virus - FeLV).


Koga da se kastrira milenikot ?

Veterinarite, specijalisti ginekolozi, sekako preporacuvaat kastracija na kuckata i mackata pred prvoto teranje. Kaj zenkite koi se kastrirani pred prvoto teranje, moznosta da vo podocneznata vozrast zaboli od tumor na mlecnata zlezda e skoro ednakov na nula. Kaj zenkite kastrirani posle edno ili dve teranja, moznosta za toj tumor sepak e mozna, iako e mnogu retka vo sporedba si nekastriranite zenki (8% i 26%). Posle tri teranja kastracijata veke ne ja prevenira ovaa teska i cesto fatalna bolest. Treba povtorno da se napomene deka karcinomot na mlecnata zlezda iznesuva 50% od site maligni oboluvanja kaj kucinjata, a deka od site tumori na mlecnite zlezdi kaj kuckite, maligni se 60-70%. Kaj mackite ovoj tumor e poredok, ama zatoa procentot na malignost e pogolem, duri 95%. Kastriranata zenka nema da zaostane vo rastot, nema da go smeni karakterot, tuku naprotiv, ke bide pomila i porazigrana.

Dodeka kaj zenkite pravovremenata kastracija e primarno zdrastveno korisna, kaj mazjacite e primarnata korist e vo pozitivnata promena vo odnesuvanjeto. Poznato e deka ako mazjakot (kuce) se kastrira pred da pocne da diga noga pri mocanje, sigurno ke bide so “poblag” karakter vo odnos na kucinjata zatoa sto hormonite nema da upravuvaat so negovite nagoni za civanje i zastita na teritorijata od drugite mazjaci. Isto taka, so kastracijata ke se eliminira skitanjeto i beganjeto po zenkite koi se teraat, a ke se namali teritorijalnoto obelezuvanje.

Kaj macorite pozitivnite promeni se vo odnesuvanjeto po kastracijata se uste poveke poizrazeni otkolku kaj kucinjata. Glasnoto neprijatno mjaukanje, obelezuvanje na teritorijata so mnogu neprijaten miris, nadraznetost… seto toa isceznuva so kastracijata, odnosno, nitu pak pocnuva dokolku macorot se kastrira pred polovoto sozrevanje. Kaj mackite koi izleguvaat nadvor, so pravovremena kastracija se preveniraat zaraznite bolesti koi se prenesuvaat so polov kontakt ili uste pocesto so zdobivanje na povredi vo borbite (FIV i FeLV), se namaluva rizikot od zaginuvanje vo soobrakajot zatoa sto mackite se zadrzuvaat vo blizina na kukata.

Kucinjata i mackite vo azilite bi trebalo zadolzitelno da se kastriraat po doagjanjeto vo azilot, a najkasno pred vdomovuvanjeto. Planskata kastracija na mackite skitnici bi go sprecila ponatamosnoto nekontrolirano razmnozuvanje i prenesuvanje na zarazni bolesti.



Zabludi za kastracijata

Megju sopstvenicite na domasnite milenici kruzat mnogu zabludi i netocnosti vo vrska so kastracijata. Zemajki vo predvid deka kastracijata na milenicite e odluka koja treba da se donese na osnova na fakti, eve nekolku karaktersiticni zabludi i fakti.

• ZABLUDA ---> Zenkata na mackata ili kuceto treba da imaat edno leglo pred kastracijata.
FAKT -> Sto porano go kastrirate svoeto zivotno, toa ke bide so podobro zdravje vo idnina. Denesnata veterinarna medicina preporacuva zdrastveno optimalna kastracija pred prvoto terenje.
• ZABLUDA ---> Kastracijata ke se odrazi negativno na karakterot na milenikot.
FAKT -> EventualnIte promeni ke bidat samo pozitivni. Kastriranite milenici stanuvaat poprivrzani i posposobni za pokvaliteten zivot so svoeto humano semejstvo.
• ZABLUDA ---> Milenikot po kastracijata ke stane debel i mrzliv.
FAKT-> Milenikot ke se zdebeli poradi prekumernoto zemanje na hrana i nedovolno dvizenje, a ne poradi kastracijata.
• ZABLUDA ---> Kastracija e opasna i bolna operacija za milenikot.
FAKT -> Kastracija e rutinska operativen zafat koj bara minimalna hospitalizacija. Milenikot vo potpolnost ke se opravi i ke prodolzi da zivee normalen zivot veke za nekolku denovi.
• ZABLUDA ---> Kastriranoto zivotno pati i ne e veke ni mazjak ni zenka.
FAKT-> Brojnite istrazuvanja dokazale deka kastriranoto zivotno ne prezivuva nikakva kriza na identitetot i deka operacijata ne vlijae na zaguba na oznakata na polot.
• ZABLUDA ---> Kastriranoto kuce e poagresivno.
FAKT -> Naprotiv, kastriranoto kuce pomalku ja izrazuva svojata dominantna agresivnost, iako ednakvo dobro go brani svoeto podracje. Poretko se stapuva vo konflikt so ostanatite kucinja zatoa sto ne ni doagja vo situacija da so skitanje da se najde na drugo poracje

Prevzemeno od milenici.com.mk