СЛИКИ на БАДНИКАРСКИ ОГАН

.

Изменето од maria_magdalena - 08.Февруари.2010 во 11:10

интересно е...остави си го за утре,ќе бидеш по свежа за читање

     
     
Со еротски песни на коледарските огнови      Испечати      Е-пошта
6.01.2008.

ПАГАНСКИ АДЕТИ ЗА КОЛЕДЕ ВО КАВАДАРЕЧКО

Кавадаречко е, можеби, единственото место каде што до денес на коледе се пеат еротски песни. Тоа е единствената причина поради која пред некоја година двајца високи функционери откажале да бидат дел од оваа за

"Ој Коледе, Коледе, што ти прави жената...", така секоја година на Коледе се разлеваат еротски песни во Тиквешијата. Со чашка ракија и со печени колбаси, мажите се собираат околу коледарскиот оган и до доцна во ноќта се натпејуваат кој ќе испее "помрсна" песна. Не дај Боже таа вечер патот да ве одведе покрај некој коледарски оган. Нема да к*ртулат ниту вашите жена, мајка, сестра. Сите ќе се најдат во песните, кои доколку ви ги испеат во друга пригода, ќе падне ќотек.
"На коледе нема лутење, кој не може да слуша - воопшто нека не оди на огнот", порачуваат коледарите, кои таа вечер дури и на своите деца им дозволуваат да пеат непристојни песни. Адетот е пагански, велат свештените лица и нема никаква врска со убавиот празник со кој се поврзува раѓањето на Исус Христос, но во Кавадаречко, мажите од памтивек се подготвувале за него уште од Митровден, откако ќе го набереле грозјето.
"Тогаш почнувавме да собираме дрва и валавок по нивите и полињата", се сеќава седумдесетгодишниот Никола Наумчев, за кого во Кавадарци велат дека е мајстор за коледарски огнови. "Во минатото, во Кавадарци неколкуте поголеми маала се натпреваруваа меѓу себе кој ќе запали поголем оган. Тогашните Бабунско маало, Поланско, Црквинско, Чаршиско, Дарданели, Маџир маало криеја меѓу себе кој колку дрва има собрано, оти ако се разбереше дека некој има повеќе, можеше да му извршат напад и ноќта да му ги соберат дрвата. Затоа, секоја вечер два-тројца од нас стражареа за ако дојде некој да краде, веднаш да се крене тревога и да се собереме на ќотек", раскажува тој.
Саглам ќотек паѓало, и тоа со стапови-коледашки, кои на едниот крај имале кукуди, топки кои повеќе служеле за тепање отколку за коледање. Цели два месеца се собирале дрвата од сите куќи, кој колку милувал да даде. "Кој немаше да даде ниту една суровица, остануваше без нужникот. Вечерта одевме десетина дечишта, му го дигавме полскиот нужник и право во огнот. Потоа доаѓаше домаќинот, пцуеше малку и потоа пак играше со нас на орото, оти знаеше дека ако претера, може и поголема беља да го снајде", се сеќава Никола.
Секоја година во коледарските огнови завршувале снопјата од плевните, дрвените порти, ќепенците на фурните, па дури и колјата од гробиштата. Никола Наумчев се сеќава и на штетите што знаеле да си ги направат и најдобрите пријатели меѓу себе на коледе, па ја раскажува случката меѓу кавадаречкиот саатчија Ферчо Чејков и коларот Тодо Гурев.
"Чичко Ферчо беше прочуен гулабар, ги имаше најубавите гулаби во градот, а ги чуваше ортачки со чичко Тодо. Арно ама, на едно коледе чичко Ферчо ги собра зурлите и тапаните од Гроздановското маало и дојде на нашиот оган, ќефлија, па не натера да го изгориме предниот дузен на колата на чичко Тодо. Поигра на орото, си отиде и си легна. По некое време, дојде чичко Тодо на огнот и уште оддалеку благословуваше: 'Ајде, аирлија собранија, аирлија нека е огнот'. Кога се доближи и виде што гориме, ни викна: 'Еее деца, што убави жртавала и обрачи, на чија кола сте и е.... мајката?' Кога виде оти е неговата кола, замина во гулабарникот на чичко Ферчо, им ги скина вратовите на сите гулаби и ги запали во една вреќа. Утредента откако им помина лутината, заедно купија нови гулаби", се сеќава Никола.
Коледарските огнови биле високи и до три метри, а по полноќ претставници од маалата шетале низ градот за да видат кое маало направило најголем оган таа година. "Се сеќавам оти една година нашето Бабунско маало имаше собрано 12 кубици дрва и огнот беше висок до бандерата, ама црквинци беа поарни од нас - беа собрале преку 20 кубици дрва", вели Никола и додава дека и покрај тоа што тогашното транспортно претпријатие "Тиквеш транс" било веднаш до нив, тие никогаш не палеле гуми, туку само дрва. Така се празнувало се до шеесеттите години, кога започнале да се асфалтираат улиците, па полицијата почнала да ги гаси огновите. "Ни пуштаа и пожарникарска кола, ама тоа не беше затоа што ни забрануваа да го тераме адетот, туку затоа што ако се запалеше нешто, немавме со што да гасиме. А и кој ќе ти даде да палиш оган среде асфалт? Затоа полицијата одреди неколку ширинки во градот каде што беше дозволено да тераме коледе", вели Никола.
Неговиот врсник Ордан Глигоров, пак, се сеќава дека во 1960 година полицијата забранила да се пеат коледарски песни по улиците. "Нашето друштво таа година заврши во Внатрешни, кај командирот. Ни зедоа податоци и не казнија со по 1.500 динари, оти сме пееле мрсни песни, а ние му кажавме дека таков е адетот од прадедо и дека не се плашиме. Дури и коледашките не сакавме да ги оставиме надвор, па со нив влеговме во Внатрешни", вели Ордан.
Кавадаречко е, можеби, единственото место каде што до денес на коледе се пеат еротски песни. Тоа е единствената причина поради која пред некоја година двајца високи функционери откажале да бидат дел од оваа забава, и покрај тоа што многу сакале да ги видат прочуените кавадаречки огнови. "Ми рекоа: 'Чичко Коле, не е згодно и нам да ни запеете такви песни', ама ние му кажавме дека таа вечер нема прошка за никого", вели Никола. Тој тврди дека, за разлика од минатото, кога функционерите се криеле за да не ги забележат на некој коледарски оган, денес токму тие им прават атер на коледарите. Ништо поинаку нема да биде ни годинава. Ќе се испеат дузина еротски песни, кои своевремено ги запишувал еден кавадарчанец од оган на оган, со намера нивната содржина да се најде во посебна книга со кавадаречки мрсни песни, но изданието се уште не е објавено.

< Претходно            Следно >

јас немам пристап да пастирам слики