Велес

Procenka na zdravstveno-ekolo{kiot rizik vo Veles

Republi~kiot zavod za zdravstvena za{tita sprovede aktivnosti na  celni epidemiolo{ki prou~uvawa na zdravstvenata sostojba na detskata populacija vo Veles, so soglasnost i sorabotka od roditelite.

 Celta na istra`uvaweto e da se realizira studijata - ispituvaweto na “Dejstvoto na olovoto od ambientalniot vozduh evaluacija na zdravstvenata sostojba kaj u~ili{na populacija”. Aktivnost ja sprovedoa Zavodot za zdravstvena za{tita-Veles i  Republi~kiot zavod za zdravstvena za{tita. So ogled na isklu~itelnata va`nost na lokalitetot bea vklu~eni  i Klinikata za detski bolesti pri Klini~ki Centar-Skopje i Institut po medicina za trud-Skopje.

            Vo dosega{niot tek na studijata e opfaten reprezentativen primerok od 234 u~ili{ni deca od ~etvrto oddelenie na vozrast od 9-11 godini. Ispituvanata grupa ja so~inuvaa u~enicite od ~etvrto oddelenie vo Veles od OU “Vasil Glavinov” - zagadeno centralno gradsko podra~je blisku do Topilnicata za olovo i cink i OU “Stojan Bur~evski - Buridan” s.Ivankovci - kontrolno nezagadeno podra~je, vo periodot 2000-2001 godina. Vo tekot na 2002/2003 godina bea zavr{eni neophodnite laboratoriski analiti~ki proceduri i izvr{ena statisti~ka analiza.

So ogled prvi~ni dobienite rezultati be{e neophodno potrebno da se izvr{i kontrolna evaluacija na nivoto na olovo vo krvta, kako i nivoto na aktivnost na delta-aminolevulinskata kiselina vo krvta. Isto taka be{e neophodno da se zeme primerok na venska krv za {to e potrebno dobivawe na soglasnost od roditelot (spored Eti~kiot Kodeks). Izvr{eni se EEG (elektroencefalografija na rabotata na mozokot), povr{inska elektoromiografija i ispituvawe na ko`nata sprovodlivost (merka na ko`nata sposobnost za sproveduvawe na elektricitet), metodi koi voop{to ne se invazivni i se bezbolni i bezbedni od zdravstven aspekt za ispituvanikot.

Ispituvaweto e sprovedeno vo prostoriite na Zavodot za zdravstvena za{tita-Veles, za {to e obezbedena portabl oprema za ispituvawe so multidisciplinaren stru~en tim. Bea ispitani 31 dete od 12 godi{na vozrast, vo period od 20-26.06.2003 godina i laboratoriskite dijagnosti~ki proceduri se vo tek. Za rezultatite na istra`uvaweto sekoj roditel na ispitanite deca }e dobie naod i eventualni preporaki za ponatamo{na prevencija na pojava na rani zdravstveni negativni efekti, kako mo`na posledica od olovoto.

            Ova kombinirano epidemiolo{ko i biolo{ko istra`uvawe-ispituvawe olovo vo krvta e sosema nova metodologija vo Makedonija i e neophodno za ocenka na zdravstveniot rizik) i e osobeno zna~ajno za Republika Makedonija i Veles potenciran kako eden od najzagadenite gradovi vo dr`avata, soglasno NEAP (Nacionalen ekolo{ki akcionen plan) i NZEAP (Nacionalen zdravstveno-ekolo{ki akcionen plan).

I pokraj dosega prevzemenite ispituvawa vo svetot i kaj nas seu{te ne e izvr{ena adekvatna i to~na procenka na opteretuvaweto na `ivotnata sredina vo Veles so olovo i direktnata povrzanost so potencijalnite rani zdravstveni efekti na detskata populacija.

Na ovoj na~in }e se dobie adekvatna slika za vistinskiot zdravstveno-ekolo{ki rizik na detskata populacija vo Veles od aspekt na zagaduvawe so olovo, {to }e bide verificirano i so referentna me|unarodna institucija "Nacionalniot Centar za higiena, medicinska ekologija i nutricija" Sofija, Bugarija. Ispituvawa za prisustvo na olovo vo krvta zemena od decata vo Veles se vr{at i vo RZZZ.