БЕСЕДА

за познавање на Синот Божји среде општата темнина

Навистина Овој бил Син Божји (Мт. 27:54).

Овие зборови ги изговорил капетанот кој си ја вршел својата должност совесно како војник.  По наредба на своите претпоставени, тој требало да го чува телото Христово на Голгота. Надвор како една машина, а одвнатре како човек со будна душа. Тој, римски војник, незнабожец, идолопоклоник, видел се што се случило при смртта на Христа Господа и извикал: 'Навистина Овој бил Син Божји!" Не знаејќи за единиот Бог, ниту знаејќи го законот и пророците, тој одеднаш го сфатил она што свештениците на Единиот Бог и познавачите на законот и пророците не можеле никако да го сфатат. И така се обистинил и во оваа прилика зборот Господов: 'За суд дојдов во овој свет за да прогледаат слепите, а оние што гледаат да станат слепи" (Јн. 9:39). Навистина прогледал оној што бил со духот слеп, а сосема ослепеле оние кои мислеле дека гледаат!

Не е можно еврејските старешини да не го виделе помрачувањето на Сонцето, да не го осетиле земјотресот, да не виделе како карпите се распаѓаат, да не согледале како црковната завеса во храмот се расцепува, да не познале многумина од светите луѓе кои од отворените гробови излегле и се јавиле во Ерусалим.

Сето тоа тие го виделе и за се точно посведочиле, но сепак нивниот дух останал слеп и срцето од камен. Сите тие настани, страшни и необични, тие веројатно ги толкувале, како што и денес неверните би правеле, како случајност и привидение. Безбожниците на сите времиња се толкуваат како случајност и самозалажување кога и да се јави прстот Божји на луѓето за да ги покара, да ги упати или да ги извести.

А римскиот капетан Лонгин, така се викал, погледнал без предрасуди во се што се случило и ја исповедал под крстот својата вера во Синот Божји. Неговиот извик не се оттргнал случајно од неговото преплашено срце, туку тоа било неговото вероисповедување за кое подоцна тој и својот живот го положил за да добие подобар во Христовото царство.

О браќа, колку е голем овој римски капетан, кој, кога Го видел мртов Господа, меѓу разбојниците, распнат на ѓубриштето на Голгота, Го познал како Бог и Го исповедал како Бог. А колку се мали, браќа, сите оние христијани кои Го познале Господа како воскреснат, како прославен и како победник и победоносец преку илјадници Свои светители, па сепак се сомневале во своето срце како отровна змија што ги труе во сите денови и нивниот живот го сохранува во вечна темнина.

Господи,  Распнат и Воскреснат, помилувај не и спаси не! На Тебе слава и вечна пофалба. Амин.

30 МАРТ/12 АПРИЛ

1. Преп. Јован Лествичник. Писател на познатата книга 'Лествица". Дошол од некаде на Синајската Гора како шеснаесетогодишно момче и тука останал, најпрво како послушник, потоа како отшелник и најпосле како Синајски игумен до својата 80. година, кога и завршил, околу 563 година. Неговиот животописател, монахот Данил, за него вели: 'Се вознесе со телото на Гората Синајска, а со духот на Гората Небесна". Кај својот духовен отец, Мартириј, поминал во послушание 19 години. Св. Анастасиј Синајски, видувајќи го еднаш младиот Јован, прорекол за него дека ќе биде игумен Синајски. По смртта на својот духовник, Јован се повлекол во една пештера каде во тешки подвизи поживеал 20 години. Неговиот ученик Мојсеј заспал еден ден во ладовината на еден голем камен. Јован на молитва во својата келија видел дека неговиот ученик е во опасност и почнал за него да Му се моли на Бога. Кога подоцна дошол Мојсеј, паднал на колена и му заблагодарил на својот духовен отец што го спасил од сигурната смрт. И раскажал како во сонот слушнал Јован кај што го викал, па скокнал и во тој миг оној камен паднал. Да не скокнел, каменот би го убил. На навалувањето на браќата, Јован се нафатил за игумен и управувал со спасението на човечките души со ревност и љубов. Еднаш слушнал прекор од некои дека е многуглаголив. Не лутејќи се ни малку, Јован замолкнал и цела година не проговорил ни збор, додека браќата не го измолиле да проговори и да продолжи да ги учи со својата благодатна мудрост. Еднаш дошле 600 поклоници во Синајскиот манастир. При трпезата сите виделе едно подвижно момче во еврејска облека коешто служело и на другите слуги им заповедало и распоредувало. Наеднаш тоа момче го снемало. И кога сите се обѕирале и се распрашувале, Јован рекол: 'Не барајте го, тоа пророкот Мојсеј послужи на своето место". За време на своето молчание во пештерата, Јован напишал многу корисни книги, од кои  најславна, и ден денешен многу читана е 'Лествицата", во која се опишува методот на вознесување на душата кон Бога како по некоја скала. Пред смртта, Јован го одредил за игумен својот брат по тело, Георгиј. Но овој тагувал многу поради разделбата со Јована. Тогаш Јован му рекол дека, ако тој се удостои на близината Божја во оној свет, ќе моли и тој, Георгиј, да биде земен на небото. Така и се случило. По 10 месеци и Георгиј се успал и се вселил меѓу граѓаните небесни како и великиот му брат Јован.

РАСУДУВАЊЕ

Спиритистите од наши дни ја примаат секоја појава на духовниот свет како испратена од Бога и веднаш се фалат што им се 'открило". Јас познавав седумдесетгодишен монах, кого сите го почитуваа како голем духовник. На моето прашање дали во животот видел некое духовно битие од духовниот свет, тој ми одговори: 'Не, никогаш, слава на милоста Божја!" Кога виде дека јас за тоа се чудам, тој рече: 'Јас постојано се молев на Бога ништо да не ми се јави за да не паднам во лага и да го примам преправениот ѓавол како ангел. И Бог досега ја почу мојата молитва". Колку старите биле скромни и внимателни во тој поглед покажува и овој запишан пример: на некој брат му се јавил ѓаволот облечен во ангелска светлина и му рекол: 'Јас сум архангел Гаврил и сум испратен кај тебе". На тоа братот му одговорил: 'Помисли се, да не си испратен кај некој друг, бидејќи јас не сум достоен да видам ангел". И ѓаволот веднаш постанал невидлив и исчезнал.

СОЗЕРЦАНИЕ

Да Го набљудувам Господа Исуса во смртта, и тоа:

1. како темнината обзеде се;

2. како стравот навлезе кај сите присутни под крстот;

3. како исплашениот капетан на стражата извикал: 'Навистина Овој беше Син Божји!";

БЕСЕДА

за ужасот на природата при смртта на Господа

И земјата се затресе и карпи паднаа (Мт. 27:51).

О каков страшен укор на луѓето! И мртвата природа Го познала Оној Кого луѓето не можеле да Го познаат. Сета нема твар се поколеба и застанала на свој начин и на свој јазик да протестира. Немата земја се тресела - тоа е нејзиниот јазик. Карпите паднале - тоа е нивниот јазик. Сонцето ја задржало својата светлина - тоа е неговиот јазик. Секоја твар на свој начин протестирала. Зашто секоја твар е покорна како некогаш Адам во Рајот. Бидејќи Него секоја твар Го познава како Адама во Рајот. Како е тоа можно бесловесните твари да го познаат и да Му бидат послушни, тоа ние не го знаеме. Тоа е некакво внатрешно чувство на тварите кое им дошло до зборот Божји со кој се создадени. И тоа чувство на бесловесните твари повеќе вреди отколку човечкиот разум помрачен со гревот. Од се што постои ништо не е послепо од разумот на човекот помрачен со гревот. Бидејќи тој не само што не го гледа она за што е создаден да гледа, туку го гледа она што е спротивно на битието, спротивно на Бога, спротивно на вистината. Тоа се степени на слепило под слепило, тоа се бројки под нулата. Тоа е човекот понизок од тварите. Бидејќи, додека свештениците во Ерусалим не Го познаа својот Бог, Го познаа бурите и ветровите, Го познаа билките и животните, Го познаа морињата и реките, и земјата, и карпите, и ѕвездите, и Сонцето, па и самите демони. О каков срам за луѓето!

Земјата се затресла, карпите се распаднале, а Сонцето се помрачило, колку заради гневот, толку и заради жалоста. Целата природа се разжалостила за маките на Синот Божји, на чии маки се радувале ерусалимските свештеници. И протест, и жалост и страв. Се уплашила целата твар од смртта на Оној кој ја повикал да стане од ништо и да се радува на битието. Како да сакала да каже: 'Со кого сега остануваме и кој ќе не одржува кога Седржителот издивна?"

О браќа, да се засрамиме од овој протест, од оваа жалост и од овој страв на немите твари! Со покајание да извикаме кон Господа, Победителот: 'Опрости ни, милосрден Господи, опрости ни, бидејќи навистина кога грешиме и Те навредуваме, не знаеме што правиме". На Тебе слава и вечна пофалба. Амин.

28 МАРТ/10 АПРИЛ

1. Преп. мч. Евстратиј Печерски. Бил мошне богат, но трогнат со љубовта Христова, сиот имот го раздал заради Христа, стапил во Печерскиот манастир и се замонашил. Кога Полјаците завојувале против Киев во 1097 година, го ограбиле манастирот, мнозина христијани и монаси исекле, а Евстратија со уште некои верници го продале во ропство на некој Евреин во градот Корсун. Тој Евреин и се потсмевал на верата Христова и ги приморувал христијаните да преминат во еврејската вера. Гледајќи дека нема друг излез, сите решиле со глад да умрат, но од вистинската вера да не се одречат. На таа одлука христијаните ги охрабрил Евстратиј. И сите изумреле од глад, некој после три, некој после четири, а некој после седум дена. Научен на пост Евстратиј издржал 14 дена без храна. Разгневен Евреинот што му пропаднале парите со кои ги купил робовите, му се одмаздил на Евстратија на тој начин што го приковал на крст. Но Евстратиј од крстот Му благодарил на Бога и му прорекол на Евреинот лута и скорешна смрт. Бесен, од лутина, Евреинот го прободел со копје. И така, светителот Божји, Му ја предал својата душа на својот Спасител. Телото му го фрлиле в море, но тоа испливало и големи чуда се случиле над тоа маченичко тело. Наскоро потоа византискиот цар наредил да се казнат Евреите во Корсун за злобата кон христијаните. И тој мачител бил обесен на дрво, и ја примил платата на Јуда.

2. Преп. Иларион Нов Исповедник. Бил игумен на манастирот 'Пеликити" близу до Хелеспонт. Како сонце просветил со Духот Божји и ги исцелувал болестите на луѓето и ги прогонувал лошите духови. Во времето на Лав Ерменецот настанало иконоборечкото гонење, во кое пострадал и овој Божји човек. Со своите 40 монаси бил испратен во заробеништво близу до Ефес и таму завршил во самица во 754 година и се преселил во Царството Христово.