Захарија Василева Шумљанска

Захарија Василева Шумљанска е родена на 15 мај 1864  година во село Могила, битолско. Завршила гимназија во Пловдив во 1885. Долгогодишна учителка е во Воден, Едрене, Скопје, Солун и др. Ја помага ослободителната борба на населението во Македонија. По Илинденското востание организира сиропиталишта за децата на настраданите дејци во востанието. По Балканските војни живее во Софија и активно се занимава со добротворна дејност. Умира во 1937  година.

Од времето кога беше во грчки затвор.

Домот за сираци во Битола

Захарија Василева-Шумљанска (1864-1937), која со својата енергичност, иницијативност, решителност и добротворната хуманистичка дејност зад себе остави неизбришливи траги.    - Таа е основноположник на дом за сираци и дом за старци во Битола, веднаш по Илинденското востание, болница во Солун за време на Балканските војни и дом за сираци во Софија за илјадната емиграција од Македонија. Таа била покровителка и заштитничка на бездомните, гладните, сираците, болните, затворените, страдалниците. Таа не се задоволила само со учителскиот позив, туку дејствувала и формирала здруженија преку кои се овозможувало да се пројави секаква побудна иницијатива - вели Миновски.    Захарија Василева-Шумљанска е родена во битолското село Могила. По завршување на учителската школа, работи во Воден, Скопје, Одрин и Солун. По женидбата со полскиот емигранг - австрски државјанин Јулијан Шумљански, наставник по природни науки во Солун, Серез и Битола, таа го формира домот за сираци во Битола наречен Сиропиталиште. Миновски успеал да разоткрие и низа други нејзини активности за згрижување на сиромашните.   - Захарија како да била предодредена да биде иницијатор за преземање на сеопшта хумана и добротворна акција на несреќниците да им ги ублажува страдањата. И таа сама го има забележано следното: "Имав силна желба да работам за ублажувањето на горката судбина на бедните сираци, на кои штом помислував сакав да преземам се за да ја ублажам нивната положба".   Захарија најпрво се обратила кај еден од највидните авторитетни битолчани, Николаки Робев, познат трговец и активен културен деец во борбата за употреба на свој јазик во училиштата и црквата. Тој не само што ја одобрил нејзината намера за отворање дом, туку ја задолжил својата ќерка Василка да и помага во работаат во која подоцна се вклучиле и битолчанките Дорева, Мирчева, Хололчева, Пенџеркова, Марија Џаконица, Екатерија Кецкарова, Донка Маџарова. Во почетокот во црквата "Св. Богородица" била отворена трпезарија во која се делеле бесплатни оброци за сите болни деца од градот. За да нема пречки во собирањето на доброволни прилози од страна  на власта, Захарија добила одобрение од валијата Азим Беј, кој дури и дал доброволен прилог - пет турски лири. Во почетокот на 1906 година, трпезаријата била добро организирана и редовно давала оброци за сираците и бедните ученици, но Захарија започнала да размислува и планира за уредување на дом за сираци - сиропиталиште. Таа се движи насекаде и бара доброволни прилози кај фурнаџиите, касапите, рибарите, бавчанџиите.