Иако некои родители ја одобруваат воспитната шлаканица и сметаат дека е ефективен начин за воспитување на детето, таквиот начин на воспитување им предава на малите деца погрешна порака.

Еве неколку причини зошто не треба да ја употребувате силата на вашата рака во воспитувањето.

1. Го учите детето дека е во ред да се користи насилство. Секогаш кога две дечиња се караат и едното посегне со рака по другото, веднаш ќе слушнете родителски глас кој ќе започне да им објаснува дека не е во ред физичкото насилство. 
   Сепак, делата се поважни од зборовите. Ако истиот тој родител по одредено време крене рака на детето, тоа ќе научи погрешна лекција. Детето ќе запамети дека секогаш кога некој друг прави нешто што не му се допаѓа, треба да го удри. 
   Насилството почесто се појавува кај оние луѓе кои биле удирани како мали. Повеќето родители кои ја практикуваат воспитната шлаканица, го научиле овој начин на воспитување од своите родители. Истражувањата покажаа дека дури 25% од луѓето кои како мали биле удирани, кога пораснале станале насилни кон својот партнер.
2. Со секоја шлаканица вие му создавате страв. Воспитниот ќотек може да направи вашето дете да се плаши од вас и не да ве почитува и слуша. Детето исто така може да се чувствува понижено и со тоа да го оттурнете од себе. Доколку тоа се случи, потоа дури и применувањето на воспитен разговор од ваша страна нема да може да придонесе за ефективно воспитување.
3. Воспитното удирање ја уништува вашата врска со детето. Ако често го удирате своето дете, тоа ќе започне да има силни негативни чувства кон вас. Затоа, треба да применувате понежни и вербални методи за воспитување. Кога детето ќе порасне и ќе биде сè подалеку од вас, единственото нешто преку кое ќе можете да го држите во правилна насока ќе биде вашата врска.
4. Со секој удар ја намалувате неговата самодовербата. Удирањето предизвикува и физичка и психичка болка. Ниската самодоверба може да придонесе вашето дете подоцна да развие антисоцијално однесување и повлекување во себе.
5. Шлаканиците не го учат кое однесување е правилно. Доколку по неговото недолично однесување вие решите да употребите воспитна шлаканица, вашето дете ќе сфати (барем краткотрајно) дека тоа што го направило е грешно. Но, на таков начин вие не му кажувате кое однесување е правилно. Вие само му укажувате на грешката, без да му кажете како да ја поправи.

Ако сакате да го казните своето дете поради лошо однесување, можете да му скратите од привилегиите (видео игри, гледање ТВ) или да го задржите некое време во соба каде нема ништо интересно за правење. Постојат многу други начини да успеете да го воспитате вашето дете, па затоа избегнувајте го ќотекот како метод за воспитување.

Искоренувањето на ваквата навика кај децата не е лесно. Првиот чекор е познавањето на причините кои го поттикнуваат вашето дете да каса.

ЗОШТО ДЕЦАТА КАСААТ?

Неможноста да се искаже правилно и желбата за независност и имање контрола над другите се само дел од причините коишто можат да поттикнат едно дете да ги изрази своите фрустрации преку касањето. Најчести причини за појавата на вакво однесување се:

• Љубопитност. Бебињата и децата го запознаваат околниот свет преку своите сетила. Честопати кога ќе му дадете играчка на мало дете, тоа ќе ја стави прво в уста. Тоа е нивниот начин на учење. Децата сакаат да ги проучуваат и реакциите кои настапуваат откако тие ќе направат нешто. Пример: ја фрлаат играчката за да видат што ќе се случи и откриваат дека паѓа. Тропаат силно по масата за да откријат дека се создава силен звук. Исто така, понекогаш касаат за да дознаат каква ќе биде реакцијата.
• Привлекување на внимание. Кога едно дете е игнорирано и не добива доволно внимание, тоа бара начин како другите да го забележат. Касањето е брз начин кој ќе го постави во центарот на вниманието, без разлика што тоа ќе биде на негативен начин.
• Фрустрација. Многу често малите деца се фрустрираат затоа што не можат да се изразат правилно. Обидувајќи се да побара дадена играчка, ако детето не успее да најде начин да го направи тоа вербално, тогаш ќе употреби други методи како касање, тргање за косата или удирање. Неможноста да го изрази чувството на лутина на друг начин може да го поттикне детето да биде агресивно.
• Заштита. Касањето за некои деца е заштитен механизам за самоодбрана. Кога едно дете се чувствува застрашено од друго или насетува некаква опасност, може да започне да се брани преку касањето.
• Стрес. Стресот не е проблем кој се појавува само кај возрасните. Големите промени во животот на детето како преселување, доаѓање на нов член во семејството, губење на член од семејството и сл., можат да создадат голем стрес кај него. Во таква ситуација, преку касањето детето ги искажува своите чувства и ја намалува напнатоста што ја чувствува.
• Имитирање. Честопати возрасните во процесот на игра го каснуваат своето дете за прстињата на нозете или за газето. Но, тоа може да му даде погрешна порака на детето. Кога е мало, детето не може да прави разлика помеѓу касање во игра и силно касање. Исто така, едно дете може да започне со оваа лоша навика ако некое од неговите другарчиња го прави истото.

КАКО ДА ГО ОДВИКНЕТЕ ВАШЕТО ДЕТЕ ОД КАСАЊЕТО?

Многу важно е да дознаете и да разберете зошто вашето дете каса, но исто толку важно е да го сопрете таквото однесување. Еве неколку предлози:

1. Набљудувајте за да дознаете кога најчесто се случува. Касањето е проблем кој бара му да посветите повеќе од вашето време. Набљудувајте го вашето дете додека си игра со другарчињата и откријте која е причината што го поттикнува да се однесува непристојно.
2. Бидете еден чекор пред него. Кога веќе ја знаете причината, лесно ќе можете да го испреварите и да го спречите касањето уште пред да се случило. Ако знаете дека вашето дете каса кога сака да побара играчка, пред да го направи тоа тргнете го настрана и објаснете му како да ја побара вербално.
3. Останете смирени и разделете ги децата на безбедно растојание. Ако не сте успеале да го спречите касањето, потребно да се соочите директно со проблемот. Прво треба да ги раздвоите децата за да бидат на растојание коешто ќе ги спречи да остварат физички контакт.
4. Посветете му повеќе внимание на каснатото дете. На тој начин ќе покажете дека касањето не е ефективен начин за привлекување на внимание. Утешете го каснатото дете и ако кожата е пробиена од забите, измијте ја раната и ставете завој и мраз за да го спречите потекувањето.
5. Смирено пријдете му на вашето дете. Многу често децата кои касаат потоа се чувствуваат виновни и исплашени, па викањето не е соодветен начин да му пријдете. Кажете му нешто од типот „изгледаш тажно што твоето другарче го боли раката поради тоа што го касна“.
6. Не го изолирајте. Ако веднаш по инцидентот го отстраните вашето дете од местото на настанот, ќе ја пропуштите приликата да му одржите лекција. Наместо да го направите тоа, вклучете го да ви помогне да му ја преврзете раката на каснатото дете. На пример, натерајте го да донесе мраз. Така тоа ќе има можност да учи од ситуацијата.
7. Подучувајте го константно. Употребувајте ги истите мерки за воспитување. Така вашето дете ќе може да предвиди како би се развивале нештата и по одредено време ќе прекине да ги предизвикува.
8. Научете го кои му се алтернативите. Кога напнатата ситуација ќе одмине, започнете разговор со вашето дете. Објаснете му дека е нормално да чувствува лутина или фрустрација, но дека касањето и удирањето не се прифатливи начини за однесување. Научете го да ја искажува својата лутина преку зборови или пак советувајте го дека кога не може да се справи со дадена ситуација само, треба да побара помош од повозрасна личност.

ШТО ДА НЕ ПРАВИТЕ?

Откако вашето дете ќе касне некого, во никој случај не го касајте вие него само за да му покажете дека боли. Не се надевајте дека тоа ќе му биде лекција за да прекине. Таквата постапка може да му укаже дека сепак касањето понекогаш е приемливо.

Не барајте вашето дете да ви објасни кои се причините поради кои тоа каса. Дури и кога изгледа дека причината е некоја играчка, најверојатно вистинската причина е друга – фрустрација, неможност за правилно изразување и сл. Најважно е вие да се фокусирате на решавање на проблемот.

Колку и да се трудите, касањето може да не исчезне веднаш. Потребно е да бидете трпеливи.

Недостатокот на основни вредности кај родителите можат да предизвикаат хаос во животот на децата, бидејќи тие се најважниот пример за малите. Најважно е како се однесуваат во конкретен случај и што зборуваат.

Децата во животот потребно е да се поистоветат со авторитет, да имаат пример и да се угледаат на некого. Ако родителот ја постигне оваа цел, може да биде сигурен дека детето ќе биде послушно, односно ќе прифати она што му се кажува.

Да се биде послушен не значи дека треба да се покоруваш на послабите од себе. Послушноста постои кога личноста прави нешто затоа што го уважува авторитетот кој тоа го наложува.

Затоа е важно родителите да се преиспитаат себе, дали ги поседуваат вредностите за кои се залагаат. Тие треба да бидат информирани за новите трендови на вопситување на децата.

Децата ги набљудуваат родителите, гледаат во нив дали се посветени и истрајни кои вредности ги имаат.

Ако родителите цврсто се држат до одредени вредности во воспитувањето, децата ќе забележат и ќе ги усвојат.

Охрабрувањето и пофалбите се пренесуваат на најразлични начини. Сепак, постојат одредени начини кои се сметаат за најдобри кога станува збор за развојот на децата.

Истражувачи од Универзитетот на Чикаго и Универзитетот Стенфорд ја истражувале комуникацијата помеѓу мајката и детето во текот на неколку години и откриле дека видот на пофалба што детето ја прима има големо влијание врз неговиот став кон сите понатамошни предизвици во животот. Поконкретно, повратната информација која малите деца ја добиле во однос на нивното однесување и изборите што ги правеле им помогнала подобро да се снаоѓаат со посложените ситуации со кои се соочиле пет години подоцна. Таквата повратна информација која го потенцира нивното однесување е поважна отколку фокусот на тоа дека детето е „добро“ или „паметно“. Ова е прво вакво истражување за тоа како влијаат пофалбите врз развојот на децата направено надвор од лабораторија.

„Врз основа на експерименталните истражувања очекувавме вакви резултати, но возбудливо е да се види дека ова навистина се случува во реалниот свет,“ – вели Елизабет Гандерсон, асистент по психологија на Универзитетот Темпл во Филаделфија. „Пофалбата на вложениот труд, постапките и работите што ги прави детето носи низа придобивки во однос на неговиот долгорочен развој и желбата да продолжи да се справува со тешките ситуации во иднина.“

Ваквата „пофалба на процесот“ се состои од реченици од типот: „Навистина си се потрудил“, „Одлично си ја завршила работата“ и таа ја акцентира активноста на детето. Додека „пофалбите на личноста“, пак, се искажуваат со коментари од типот: „Многу си паметен“, „Многу си добра“ и слични, кои всушност се однесуваат на вродените квалитети на детето. Оваа поделба не е нова во полето на психологијата, но начинот на кој тие влијаат врз развојот на детето не беше целосно јасен.

Според Карол Двек, коавтор и професор на Универзитетот во Стенфорд, се работи за монументална студија. Всушност, неговите претходни истражувања ја поставија основата за разбирање на улогата на пофалбата во детскиот развој.

Како дел од истражувањето, истражувачите ги посетувале домовите на повеќе мали деца на возраст од една до три години и ја снимале нивната дневна комуникација со родителите во повеќе сеанси со траење од 90 минути. Пет години подоцна, истражувачите повторно ги посетиле семејствата и со помош на прашалници го процениле ставот на децата кон предизвиците и проблемите. Децата што израснале со „процесни пофалби“, за тоа како добро се потрудиле да направат нешто, биле повеќе отворени кон предизвиците и успевале да пронајдат повеќе начини за решавање на поставените проблеми. Исто така, тие сметале дека може да станат поинтелигентни ако вложуваат поголем напор. Од друга страна, децата кои добивале „личносни пофалби“, дека се добри и паметни, не покажале негативни резултати, но тие покажале помала подготвеност да вложуваат напор за да си ги зголемат способностите, за кои сметале дека се дадени какви што се и не може многу да се променат. Студијата утврдила дека ова се должи на пораката што ја добивале од двата типа на пофалби.

Едно друго интересно откритие на оваа студија е тоа како пофалбите различно влијаат врз момчињата и девојчињата. Родителите подеднакво ги пофалувале и момчињата и девојчињата, но од вкупниот број на пофалби што ги добиле момчињата, 24% биле „процесни пофалби“, додека аналогно, девојчињата добиле само 10% од ваквиот тип на пофалби. И порано се појавувале слични податоци, но Гандерсон објаснува дека истражувачите биле изненадени од тоа колку е голема разликата меѓу нив. Оваа нееднаквост лесно може да се манифестира врз начинот на кој девојчињата ги проценуваат нивните способности во текот на нивниот развој на училиште и лесно може да предизвика проблеми со самодовербата кои стануваат уште посериозни во текот на пубертетот.

Бидејќи истражувањето јасно ја покажало разликата помеѓу двата типа на пофалби, Гандерсон и колегите сметаат дека треба да се продолжи со истрагата за тоа дали „процесните пофалби“ или „пофалбите на личноста“ предизвикуваат промени во однесувањето. Досегашните податоци покажуваат дека децата кои добивале пофалби за тоа дека добро ги извршуваат своите задачи понатаму се поспремни да се соочат со нови предизвици, но се' уште не е докажано дали успешно се справуваат со истите.

Во овој момент, пораката на истражувањето е јасна: родителите треба да влијаат врз развојот на децата од нивната најмала возраст, а ќе им ја зголемат мотивацијата и правилно ќе им го обликуваат ставот на децата кон самите себе, ако им покажат дека го ценат секој нивни чекор. Притоа, треба да водат сметка, затоа што како што се чини, не секоја пофалба има ист ефект.

Мали деца, мали проблеми. Големи деца, големи проблеми...

Џил Смоклер е мајка на три деца и креатор на сајтот Scary Mommy, која привлече огромно внимание со својата колумна „10 причини зошто децата се полоши на 3-годишна отколку на 2-годишна возраст“. Џил е и еден од најпродаваните автори според The New York Times, а нејзините книги воглавно се наменети за родителите. Нејзината популарност се должи на искрениот, хумористичен и понекогаш саркастичен начин на пишување.

Текстот на Џил ќе ве насмее, независно од возраста на вашето дете.

• На две, едвај зборуваат. На три, никогаш не замолчуваат.
• На две, плачат. На три, имаат толку епски напади на бес, што на моменти сте убедени дека се опседнати од ѓаволот.
• На две, со задоволство јадат сè што ќе ставите пред нив. На три, јадат само три јадења.
• На две, капењата траат 10 минути и резултираат со чисто дете. На три, капењата одземаат повеќе од еден час, а резултатот е потопена бања, накисната мајка и 16 валкани крпи.
• На две, носат пелени кои им ги менувате на одредено време. На три, се одвикнуваат од пелени и светот се врти околу нивните мочки и какушки.
• На две, можете да ги задоволите со едно пакување грицки додека пазарувате. На три, сакаат да ви го диктираат целиот список за пазарување.
• На две, ви дозволуваат да ги облечете, а притоа изгледаат невино и слатко. На три, инсистираат сами да ја изберат својата облека, а на крајот изгледаат како мини верзии на лица од ментална институција.
• На две, не сакаат да се валкаат. На три, живеат од тоа.
• На две, можете да правите многу нешта за нив, што ви заштедува бескрајно многу време. На три, тие мора да прават сè сами, а тоа трае ЦЕЛА ВЕЧНОСТ.
• На две, манипулирањето е последното нешто кое им паѓа напамет. На три, ве вртат на малото прсте. И го знаат тоа.