Македонија официјално во рецесија

БДП во вториот квартал годинава паднал за 1,4 отсто, соопшти статистика. Премиерот Груевски смета дека економија го достигнала дното на рецесијата, па очекува понатаму да бележиме раст. Наспроти него, НБМ во третиот квартал предвиде најсилен пад од 2,9 отстоЗемјава и официјално влезе во рецесија. Обемот на домашниот бруто-производ е во негатива шест месеци по ред. Државниот завод за статистика вчера објави дека економијата во вториот квартал опаднала за 1,4 отсто во споредба со истиот период лани. Тоа претставува втор последователен тримесечен пад, откако во првиот квартал од годината беше забележана негативна стапка на раст од 0,9 отсто.

Премиерот Никола Груевски вчера рече дека падот на економијата е помал од очекуваниот минус од 2 отсто, врз основа на кој се работеле проекциите на БДП. Народната банка на Македонија во третиот квартал очекува најсилен пад на економијата од 2,9 отсто.

- Очекуваме третиот квартал да биде подобар, но сепак во зоната на минусот. Во четвртиот квартал очекуваме да излеземе од рецесијата. Вкупниот пад годинава ќе биде минус 0,6 отсто. Со тоа, Македонија ќе биде меѓу трите земји во светот со најмал пад на економијата предизвикан од глобалната економска криза - изјави Груевски.

Рецесијата значи намалување на куповната моќ, односно уште поголем пад на животниот стандард на граѓаните, зголемување на невработеноста, односно губење на работните места, намалување на економската активност, намалување на ликвидноста на компаниите, кои за да ги намалат трошоците ќе ги укинуваат работните места, а помалите од нив ќе стават и клуч на фирмите.

Според економската теорија, една држава се смета дека е влезена во рецесија откако ќе забележи пад на БДП во два последователни тримесечја.

Според статистиката, во второто тримесечие најголем пад е забележан во секторите вадење руди и камен, преработувачка индустрија и снабдување со електрична енергија, гас и вода. Заводот за статистика објави и дека потрошувачка на домаќинствата во второто тримесечје опаднала за 3,6 отсто во однос на истиот период лани, вклучувајќи ги и непрофитните институции што им служат на домаќинствата. Потрошувачката на домаќинствата учествува во структурата на домашниот бруто-производ со 72,8 отсто. Во вториот квартал увозот на стоки и на услуги забележа најголемо намалување од 28,5 отсто.

За експертите и второто кастрење на буџетот, кое го предложи Владата за 80 милиони евра, не е доволно за да се ублажат ефектите од рецесијата. Тие апелираа државата уште повеќе да ги намали непотребните трошења од буџетот. За аналитичарите, нереална е стапката на пад на економијата од само 0,6 отсто годинава, колку што проектира Владата со вториот ребаланс на буџетот кој се' уште е во собраниска процедура.

- Малото кратење на буџетот од 80 милиони евра и задржувањето на стапката на буџетски дефицит од 2,8 отсто покажува дека Владата не е спремна да се откаже од непродуктивните трошења и покрај лошата состојба во стопанството, таа ќе продолжи да зафаќа голем дел од парите на даночните обврзници - реагираа експертите.

За нив, рецесијата е очекуван тек на настаните во земјава како резултат на ненавремено преземените мерки од Владата да се ублажат негативните последици од економската криза. Според некои аналитичари, Владата мораше да направи многу поголем рез во буџетот, дури и три пати повеќе отколку што скрати. Тие дури апелираа и кастрење на платите на администрацијата и на пензиите за да се намалат државните трошења. Бидејќи Народната банка на Македонија не ја олабавува монетарната политика, никој не очекува дека до крајот на годината каматните стапки ќе паѓаат. Затоа експертите се убедени дека приватната потрошувачка, најголемиот креатор на македонскиот раст, и понатаму ќе паѓа, а со тоа и домашниот бруто-производ. Голем удел во рецесијата има падот на индустриското производство од 19,8 отсто во јули годинава, споредено со истиот месец лани.

Владата со предлогот за втор ребаланс на буџетот прогнозираше дека падот на македонската економија во вториот квартал ќе биде 2 отсто, во третиот 1,2 отсто, а последниот квартал ќе биде позитивен со раст од 1,7 отсто, со што вкупниот пад за годинава го проектира на 0,6 отсто. Од друга страна, Меѓународниот монетарен фонд прогнозираше дека Македонија годинава ќе биде во рецесија длабока 2,5 отсто. Централната банка, пак, предвиде вкупен пад на домашниот бруто-производ од 1,8 до 2,5 отсто за целата година. Претходно НБМ предвидуваше вкупен пад на економијата годинава од 0,4 отсто.

Александра Филиповска