Свитоците од Мртвото Море

Откако ги повикал стручњаците (археолозите) тие утврдиле дека станува збор за многу стари манускрипти чија старост датира неколку векови пред нашата ера. Со понатамошната акција на археоозите, во периодот од 1947-1956, во 11 пештери, најдени се околу 850 свитоци составени од неколку десетици ијлади фрагменти. Ова откритие го привлече љубопитното око на скоро сите археолози од целиот свет. Анализата започна...

• 
  Зошто се овие стари свитоци толку важни?

• Големиот Свиток на Исаија

Интересно, а верувам и не случајно, е тоа што меѓу овие библиски книги е најдена во целост книгата на пророкот Исаија. Зошто?
Исаија е старозаветен пророк чија книга изобилува со месијански пророштва (пророштва за Христос) највеќе од сите други библиски пророци.
Во неговата книга се наведени неверојатни детали (пророштва) за животот, смртта и делото на Исус Христос. Таму е проречено дека ќе се роди од девица, дека ќе биде Бог, дека ќе пострада, дека ќе го даде Своето тело како жртва за гревовите на луѓето, дека рацете и нозете ќе Му бидат прободени, дека ќе биде распнат меѓу злосторници, а погребан меѓу богатите (Исаија 53-то поглавје) итн итн.. сето ова е најдено напишано околу 3 века пред да се роди Оној за кого сето ова е пророкувано - Христос!

Овие пророштва кои целосно се исполнети во евангелијата на индиректен начин ја потврдија и нивната веродостојност и сите заедно ја затворија устата на сите оние кои тврдат дека христијанските книги (старозаветни и новозаветни) биле корумпирани (наместени, изменети) за да Го воздигнат Христос.

Муслиманите на пример веруваат дека христијаните и евреите ги измениле книгите на Стариот Завет и ги "прилагодиле" пророштвата согласно нивната приказна за Исус Христос, секако немајќи ни еден единствен доказ за таквиот претпоставен заговор на христијаните или евреите.

Но се поставува прашањето: Како е можно христијаните да се вратиле назад во 3 век пред нашата ера и да ги изменат овие свитоци од Мртвото море?
Се надевам дека ќе понудат одговор надвор од филмот: "Враќање во иднината"

Повеќе за овие свитоци можете да прочитате на следниов линк:
http://www.allaboutarchaeology.org/dead-sea-scrolls.htm - http://www.allaboutarchaeology.org/dead-sea-scrolls.htm

Еве за сите заинтересирани превод (англиски) на еден фрагмент од свотиците кој го содржи 53-то поглавје од книгата на пророкот Исаија, а паралелно, за споредба, ќе го наведеме текстот кој денес го читаме во нашите Библии.

Кумрански ракописи

     Историјата на пронајдените кумрански ракописи започнала кога во 1947 години бедуини во јудејската пустина наишле на пештера во која во повеќе големи ќупови биле сокриени свотоци. Во текот на следните години се вршени интензивни истражувања во околината на наоѓалиштето, делумно под раководство на научниците, а претежно тоа го правеле бедуините. Пребарани биле 1.000 пештери на планинските ледини, кои се наоѓале од јудејската пустина до Мртвото море. До 1956 година, во вкупно 11 пештери откриени се текстови и фрагменти, а најобемните и најзначајните во пештерите 1 и 4. Археолошките истражувања кои започнале од 1951-1956 во околината на пештерата, пронајдени се важни резултати, списи кои ја расветлуваат историјата на заедницата, кои биле пронајдени во пештерите во кои настанале или биле читани.

     а) Археолошки пронајдок

     Во близина на пештерите откриени во 1974 година, се наоѓал недалеку од Мртвото море еден мал брег во урнатини. Се востановило дека постои врска помеѓу ова место наречено [ирбет Кумран и пронајдените ракописи. Откопана е населба која била живеалиште на една јудејска заедница. Главната куќа со кула има димензии од 30х37 м. Пронајдена е една голема просторија што служела како собиралиште и се користела за заеднички обреди, а е пронајдена и главна трпезарија, просторија за грнчарство, писарница и работилница. Во населбата се наоѓале неколку цистерни кои биле полнети со дождовница преку водоводни цевки кои доаѓале од планината. Бидејќи во оваа наслеба немало просторија за смествување и спеиење, се претпсотавува дека членовите на заедницата преноќувале во пештерите кои ги има во голем број, а дење работеле во работилниците или се состанувале во просториите за собирање. Внимателно спакуваните свитоци во една пештера укажуваат на тоа дека овде било однапред приготвено скривалиште. А пак, големиот број на текстови и фрагменти во четвртата пештера ја дозволува претпоставката дека тука би можела да биде и библиотеката на заедницата.

     Според различните методи кои се пронајдени во населбата, точно може да се определи времето кога е таа основана. Најстарата монета потекнува од времето на Јован Хиркан (134-104 пред Христа), значи според тоа, населбата е основана некаде во средината на вториот век пред Христа или потоа. Според сведоштвото од другите пронајдени монети, населбата е користена во текот на еден цел век.

     Земјотресот кој според античките извештаи се случил во 31 г. пред Христа (Јосиф, Ф.-Јудејската војна 1), предизвикал големи урнатини, па едно време куќите не можеле да се населат. Големиот број на изгоретини укажуваат дека оваа населба била насилно срушена. Неја ја зазеле Римјаните во 68 година пред Христа, кога Веспазијан со своите трупи тргнал по должината на Јорданската котлина кон Мртвото море и земјата повторно ја привел под римска управа.

     Најверојатно веста за приближувањето на Римјаните ги натерало членовите на заедницата внимателно да ги спакуваат во ќупови и да ги сокријат големите свитови откриени во првата пештера, со надеж дека по завршувањето на војната ќе ги извадат. Но, до тоа не дошло, бидејќи Заедницата настрадала во војната. По војната, во Кумран едно време била сместена римската војска, а за време на востанието под водството на Бар Кохба, таму се сместиле и Јудејските востаници. После тоа завршува историјата на оваа населба, која подоцна како урнатина не привлекува внимание.

     На источната страна од населбата, имало гробишта со повеќе од 1.000 гробови, во кои биле погребувани членовите на заедницата. Археолошкиот пронајдок едногласно го определува времето во кое се напишани пронајдените ракописи: од средината на 2 век пред Христа во 68 година по Христа до кога постоела кумранската заедница. Оттука, не постои сомневање во тоа дека кумранските текстви потекнуваат од една јудејска заедница која за свој центар го имала Кумран во Христово време, и во текот на раното христијанство.

     б) Библиски текстови.

     Помеѓу ракописите и фрагментите пронајдени во кумранските пештери, се наоѓаат голем број на библиски текстови. Во првата пештера пронајдени се два големи свитока кои ја содржат книгата на пророкот Исаија. Едниот е одлично сочуван и ја содржи речиси целата книга, а другиот е потешко оштетен и по обемот заостанува зад првиот свиток. Овие ракописи се цел милениум постари од дотогашните најстари познати еврејски ракописи на Стариот завет. Воглавно текстот на книгата на пророкот Исаија во овие два свитока не е многу оддалечен од подоцнежниот масоретски текст. Кај другите библиски ракописи работите не стојат така, што докажува една верзија на книгата на пророкот Самуил, која повеќе се согласува со Септуагинтита отколку со масоретскиот текст. Бидејќи голем број на библиски ракописи и фрагменти сведочат за раниот стадиум на подоцнежниот масоретски текст, а други делумно се разликуваат од него. Тоа значи дека во времето на кумранската заедница сеуште не постоела единствена верзија на текстот од библиските книги. Помеѓу бројните библиски текстови се наоѓаат делови од сите книги на старозаветниот канон, со еден исклучок, книгата на Естир, која не е засведочена во Кумранот. Нејзиното отсуство може да се сведе на случајност, но може да се сведе и на тоа дека оваа книга претставувала свечен свиток за празникот Пурим кој кумранската заедница можно е да не го празнувала и почитувала овој празник, па така и книгата за Естир не била ни читана. Колку и да се библиските текстови од Кумран поучни за запознавање со преданието на старозаветните списи и претставуваат постепено поставување граница на канонот, уште позанвачајни небиблиските текстови откриени во кумранските пештери, зашто преку нив се запознаваме со една јудејска заедница, која го разработила учењето на правилен живот, според законот, и ова учење го спроведувала во дело.

 продолжува

     Од многубројните пронајдени текстови во Кумран, најкусо ќе ги опишеме само најважните, за да можеме да создадеме слика за верата и животот во заедницата.

     “Правилникот на заедницата “- познат уште како Правилникот на сектата, е зачуван недопрен во ракопис од 11 столбови. Покрај овој, во четвртата пештера имало уште 11 примероци, но од нив постојат само мали делови. Правлиникот кој се состои од различни делови, започнува со богослужбени упатства и правила за годишниот празник Обнова на сојузот (заветот). Потоа, следува поучен дел за двата духа кои управуваат со човечкиот живот, за духот вистината и духот на расипаноста. Се наведуваат правила за уредување на заедницата како и низа казнени одредби за прекршување на законот. На крајот се наоѓаат упатства за молитвите и псалмите во кои се фали и исповедува божјата правда. Книгата е напишана на чист еврејски јазик, кој во заедницата бил негуван како јазик на законот. Покрај овој Правилник, зачувани се како прилози и два покуси текста. Во тнр. Правилник на друштвото, се даваат упатства за заедницата на Израилот наа крајот од денот. Тука се наведуваат прописи за воспитувањето на членовите на заедницата.

     Во “Изреките за благослов”, се наоѓаат зборови за благослов на верниците, првосвештениците, свештениците и кнезовите на заедницата. Најверојатно овие правила служеле како литургиски правила за времето што доаѓа за спасение.

     Таканаречениот “Дамаскин спис”, откриен во 1896 година во Есдрината синагога во стариот дел на Каиро. Бидејќи во 4, 5 и 6 кумрански пештери се пронајдени цели фрегменти до Дамаскиниот спис, и нивната содржина покажува извесни допири со Правилникот на заедницата, се претпоставува дека Дамаскиниот спис настанал во кумранската заедница. Во столбовите од 1 до 8 се говори за почетокот и историјата на заедницата како и за историјата на Израилот.

     Свитокот на пофалните песни содржи 18 столбовни колумни. Кон нив се додадени уште 66 мали фрагменти од пештерата еден, и делови од други ракописи од истиот дел од четвртата пештера. По облик и содржина, песните се потпираат на старозаветните псалми.

     Борбата меѓу синовите на светлината и синовите на темнината е изложена во тн. “Борбен свиток”. Покрај овој свиток од 19 столбови, во пештерата 4 откриени се мали фрагменти од други ракописи. Во овие свитоци се говори за борбата во последните времиња, каде што се земени мотиви од светата војна со старозаветни фрази кои ги оживеале побожниците во времето на Макавејите.

     Таканаречениот “Апокриф на Битие” го обработува старозаветниот текст сосема слободно, давајќи го во арамејска парафраза, притоа многу места значително ги проширува и дотерува. Се опишува раѓањето на Ное, се говори за Аврам и Сара.

     На еден лист пронајден во пештерата 4 се наоѓа мала збирка од старозаветни цитати, кои биле барани на основа на месијанското очекување. Содржат цитати од книгата 5 Мојсеја, 4 км.Мој Осија 6,26). Овој документ докажува дека во тогашното јудејство имало зборник на цитати кои прикажувале цитати од стариот завет, за да може овие цитати да се пронајдат во секое време и да ги применат во сопственото учење.

     Во пештерата 3 се наоѓал “Бакарен свиток” кој содржел опис на ризнцата, и го наведува местото каде треба да се сокрие. Меѓутоа, количината била вкупно 200 тони и сребро, што е сомнително дека е скриено толкаво богатство.

     Во пештерата 11 е пронајден “Свиток со псалми”, во кои покрај 41 библ.псалм, 7 небиблиски има и еден прозен текст за псалмите давидови, за кого се кажува дека испеал вкупно 4050 псалми.

     Палеографски, ракописите може да се поделат на 3 периода: 1.архаичен (предхаспмонејски) од крајот на 3 век до 150 година пред Христа

2. хасмонејски - околу 150 години пред Христа до 30 г. пред Христа;

3. иродијански - околу 30 години пред Христа до 68 години по Христа.

Stradaweto i slavata na Bo`jiot Sluga.

53. Stradaweto i slavata na Bo`jiot Sluga.

1. Gospodi, Koj *poveruva na toa, {to go ~ul od nas i komu mu se

otkri silata Gospodova?

*Jovan 12,38;

2. Za{to iznikna On pred nego kako mlado drvce i kako steblence od

suva zemja; nema vo Nego ni izgled, nitu veli~ie; nie Go vidovme, i vo Nego nema{e izgled, {to }e n# privlekuva

kon Nego.

3. On be{e *prezren i ponizen me|u lu|eto, ma` na bolki i sviknat na stradawa, i nie go odvra}avme

od Nego liceto svoe; On be{e preziran, i nie za ni{to ne Go smetavme.

*Psal.21,6;

4. No On gi zede vrz Sebe

na{ite bolki i gi ponese na{ite slabosti; a nie mislevme, deka On be{e porazuvan, kaznuvan i ponizuvan od

Boga.

5. A On be{e iznaranet za na{ite grevovi i ma~en zaradi na{ite bezzakonija; kaznata za na{iot mir

padna vrz Nego, a preku Negovite rani nie se izlekuvavme.

6. Site nie bevme zabludeni kako ovci, se otstrani

sekoj od patot svoj, - i Gospod gi vozlo`i vrz Nego grevovite na site nas.

7. On be{e *izma~uvan, no strada{e

dobrovolno i ustata Svoja ne ja otvora{e; kako ovca On be{e odveden na kolewe, i kako {to e jagneto pred

stri`a~ite svoi bezglasno, taka i On ne ja otvori ustata Svoja.

*Dela 8,32;

8. On be{e li{en od praveden

sud. No rodot Negov Koj }e go objasni? Za{to be{e odzemen od zemjata na `ivite; zaradi bezzakonijata na Mojot

narod be{e osuden na smrt.

9. Mu opredelija grob so zlodejci, no On be{e pogreban kaj bogatiot, za{to ne be{e

 napravil grev i vo ustata negova nema{e laga.

10. No na Gospoda mu be{e ugodno da Go ponizi, i Go predade na

ma~ewe; a koga du{ata Negova Mu prinese milostivna `rtva, On }e vidi dolgove~no potomstvo, i voljata

Gospodova }e napreduva preku Negovata raka.

11. ]e se zaraduva poradi trudot na du{ata Svoja i }e vidi

svetlina. Pravedniot Sluga Moj }e gi opravda mnozina i grevovite nivni vrz Sebe }e gi ponese.

12. Zatoa Jas

}e Mu dadam golemo nasledstvo, so silnite plen }e deli, za{to du{ata Svoja na smrt ja predade, i me|u

zlodejcite be{e vbroen i gi ponese vrz Sebe grevovite na mnozina i za prestapnicite stana posrednik.