КНИЖНИНАТА ЗА МАКЕДОНИЈА

Името на јазикот, говорен од населението во Македонија, преку целиот историски развој, недвосмислено е посочено во документите: Теофилакт Охридски (крај на XI - почетокот на ХII в.) во „Пространото житие" го нарекува Климент "прв епископ на Болгарскиот јазик"; Димитар Хоматиан, охридски архиепископ (крај на XII - почетокот на XIII в.) се оплакува на србскиот крал Стефан Радослав, дека "на бугарски јазик не може да се толкува или говори"; Византискиот историчар Никифор Грегора през 1326 година одбележува, дека Бугарите по Струма, Струмица и Скопје го поздравили "на свој јазик добродушно и засмеано". Во време на турското робство во Македонија робовите, купувани од Венецијанските трговци, се именувани "на бугарски јазик". Србскиот патриарх Василиј Бркиќ, составил „Опис на провинциите во турската држава" во 1771 година, одбележува: "но така како Болгарите се многу повеќе од Турците, та по цела Македонија сите говорат бугарски јазик".
Францускиот чиновник од конзулатот во Солун Кузинери 1777-1779, 1786-1793 г. подцртува, дека Воденската епархија на запад од Солун: "Целата е населена со Бугари" и затоа "нејните архиепископи, кои доаѓаат во Воден, макар и Грци по народност, се принудени да научат бугарски јазик". Германскиот научник Гризебах, патувал низ Македонија во 1839 година, одбележува, дека од "Солун на запад не се слуша веќе грчки јазик и одтаму чак до албанскте гранични линии живеат Бугари".
Рускиот монах Партениј во 1839 година пишува, дека во Македонија "бугарскиот говор е поблизок до словенскиот одколку рускиот". Австријскиот конзул Хан, ја обиколил Македонија на два пати (1858 и 1863 г.), посочува, дека "Србско-Бугарската јазична граница минува по река Бугарска Морава, чак до Призрен во полињата на Шар планина."

Trp Ruen, ruenicata od 567 g.n.e. i “V les knig...”каде се Вулгарите,Татарите или Бугарите тогаш

        Za razlika od staroslovenskiot jazik, KONSONANTSKIOT SISTEM vo drevniot MAKEDONSKI JAZIK se odlikuva i so nekoi svoi specifi~nosti vo artikulacijata. Taka, na primer, za sonantot

postoi i soodveten zaseben znak, koj e identi~en so onoj od sovremeniot MAKEDONSKI LITERATUREN JAZIK i koj se izgovara na dva na~ina: kako silno artikulirana soglaska i kako pomalku napregnato izgovoren neslogotvoren glas. Vo nieden dosega de{ifriran dreven MAKEDONSKI TEKST ne e registrirano prisustvo na maliot jus i golemiot jus, na malata ili golemata nosovka, nitu na jor, jeri, jer, jat, ili ksi. RUENICATA ne gi ima zastapeno bukvite:

¿, ¿I, ì, î

no zatoa TRP RUEN gi koristel bukvite

pri reckaweto na najstarata dosega za~uvana srednovekovna istorija na SLOVENITE so apsolutna hronologija od okolu 650 g.p.n.e. do verojatno 567 g.n.e. (ili do IX v.n.e.), bidej}i na desettiot red na faksimilot od {ti~kata br. 15 od DABOVITE [TI^KI so dol`ina 38 sm, {iro~ina 22 sm i debelina od 6 do 10 mm na takanare~enata “VLESOVA KNIGA”, a fakti~ki
“V LES KNIG...”,

t.e. "VO DRVENITE KNIGI..." decidno i izvorno e izreckano:

a soodvetno prevedeno na sovremen makedonski literaturen jazik glasi:

"RECKANO E 6075 KAJ SNAATA COJA.
TRP RUEN - (U)^EN OD OVOJ DVOREC"

        I pokraj toa {to gi nemame na uvid site faksimili na "V LES KNIG..." i sme svesni za GRE[KITE {to mo`el da gi napravi g - din J. P. MIROQUBOV pri “slepoto” prepi{uvawe na nepoznatata sodr`ina, koja za nego bila napi{ana so NEPOZNATA AZBUKA i so NEPOZNAT JAZIK, sepak, od de{ifriraniot dostapen faksimil na {ti~kata br. 15 se nametnuva soznanieto deka i AZBU^NOTO PISMO i JAZIKOT so koj se koristel TRP RUEN se mnogu POBLISKI do nivnata drevna MAKEDONSKA OSNOVA otkolku poznatite SREDNOVEKOVNI MODIFIKACII na REFORMATORITE KIRIL i METODIJ i na KLIMENT OHRIDSKI. Imeno, T’RP RUEN ne koristi jor, jer i jeri, ne koristi digram “ou “, tuku samo ligatura "$" i drevnomakedonski znak “u” za samoglaskata "U", a,sudejki spored drvenata {ti~ka br. 15 od “V LES KNIG...”,toj, verojatno, znae i koristi samo nekoi poedine~ni znaci za dvoglaskite i nosovkite (vidi sporedbena tablica), koi se prisutni i vo SREDNOVEKOVNATA MAKEDONSKA KIRILICA na REFORMATOROT KLIMENT OHRIDSKI. Osobeno e indikativen faktot {to KONSTANTIN - KIRIL, koga so brat mu METODIJ bil vo HERSON, na{ol EVANGELIE i PSALTIR napi{ani

  Сакам  да видиш че македонци като етнос и нация преди 1945 нема

1.

Натрупването на прабългари около Етил създава предпоставки за учредяването на държава. Хан Алмуш от рода Дуло обединява племената Булгар, Баранджар, Сувари, Есенгел, Берсула.

БАРАНДЖАР са мюсюлмани, наброяват 5000 семейства. В културно отношение превъзхождат останалите племена. Предполага се, че са били жители на първата хазарска столица Берсилиq и градовете Беренджера и Варанца, разрушени от арабите. Баранджарците основават град Болгар (което означава "място за жертвоприношение").

ЕСЕНГЕЛ е племе, свързано с приурало-прикамския етнически масив. Главният град Ошел се намира край Етил.

СУВАРИТЕ по всяка вероятност са хунско племе, съдейки по писанията на Прокопий Кесарийски [Прокопий от Кесарии. Война с готами. Перев. Кондратьева С.П. М., АН СССР, 1959 г., стр. 407]. Главен град - Сувар.

БЕРСУЛА. Отъждествяват ги със сребърните българи. Основават град Биляр, наречен от руските летописци "Великият град на сребърните българи", а също "Великият град Болгар".

Местонахождението на тези племена определя и границите на Волжска България: на юг от р. Черемшен, на север р. Кама, на изток р. Шешма и на запад р. Свиняга. Съседните племена са Мордва, Половци, Башкири, Черемси. Маджарите (от древнопрабългарската дума "мадж" - съсед) са прогонени от прабългарите и те тръгват на запад.

Оформянето на българската нация край Волга е продължителен период. Племената враждуват помежду си. Младата държава е подчинена на хазарите. Синът на хана е заложник в хазарската столица, дъщеря му е съпруга иа кагана Йосиф, а след смъртта й той иска и втората дъщеря на Алмуш. От разрешаването на двата проблема - обединяване на нацията и постигане на пълен суверенитет – зависи ще я има ли Волжка България. Ханът вижда изхода в приемането на нова религия.

Легендата разказва, че персийски лекар излекувал Алмуш и съпругата му от тежка болест. След това той им разказал за пророка Мохамед и ханът приел вярата. Но това е легенда. Алмуш трябва да избира между юдейството, християнството и исляма. Хазарите са посветени в юдейството. Ако го възприеме, би означавало окончателно обвързване с тях. В Православната вяра са кръстени Византия и Дунавска България. Те обаче се намират далеч и в труден час не биха подали ръка навреме. От изток и север са езически племена, сред които славяните и финските народи. Най-големи политически изгоди би донесъл ислямът. Арабският халифат представлява в този момент огромна и силна империя, която се намира в сложни отношения с хазарите. Ето защо Алмуш предпочита вярата на Мохамед. През 922 г. пристигат пратениците на пророка от Багдад. Те са посрещнати радушно. Ханът получава името Джафар. Последният уверява делегатите, че вече тайно бил посветен в исляма.

Ислямът намира добра почва в България. Град Болгар се превръща в първото свято за мюсюлманите място след Мека. И сега тук пристигат паломници от цял свят. През XII и XIII в. в столицата се готвят религиозни учени от Персия, Египет и др. Европейският монах Г. Рубрук пише: "Българите са най-злите сарацини. По-здраво държат на законите на Мохамед от който и да е друг".

Въпреки че ислямът е твърдолинейна релйгия, българите я реформират. Жените никога не носят фереджета. Запазена е езическата традиция мъжете и жените да се къпят голи в реките. Нещо повече, нежният пол участва наравно с мъжете в лов и битки. Обяснението на подобни и единствени по рода си явления в мюсюлманския свят, вероятно е свързано с демократичния дух на българина. Всеки може да се срещне с хана, а почестите се свеждат до това посетителят да свали шапка и да я сложи под мишницата си.

Не може да се каже, че култът към Тангра е забравен. И днес в Татарстан, когато завали дъжд или когато времето се затопли, и въобще щом става дума за нещо хубаво, се споменава името на Тангра.

Въпреки сковаващите закони на религията българите си остават контактна нация. Те търсят изгодата, независимо от това какви са разбиранията или вярата на другата страна. Това тяхно качество им помага да оцелеят и да трупат богатства.

Има нещо мисионерско в двете български държави – и Волга и Дунав. Първите посвещават в исляма татарите, вторите издигат православната религия, чиито идеи са разработени в Константинопол, и покръстват източните славяни.

През 986 г. пратениците на двете български правителства се срещат в руската столица Лиев. Те поотделно обясняват каноните на своята религия пред Великия княз Владимир. Посланиците от Болгар му разказват, че мохамеданството забранява да се яде свинско месо, обрязват се, молят се по няколко пъти на ден, а след смъртта Мохамед дава на всеки по 70 жени. Владимир "сам любя жены и блуждание многое" отвръща, че обрязването и забраната за свинско месо хич не му допада, а колкото до това, да не се пие вино, отсича: "Руси ест веселие пить - не можем без того быть".

Разбира се, княз Владимир не е независим в решението си. Да оставим настрана, че книжовният език и буквите в Русия са български, което го задължава към православието. На юг са България и Византия, а на запад държавите са католически. Това значи, че мюсюлманската религия би създала големи проблеми на Русия. Владимир мъдро предвижда разширяването на страната да става на изток, където живеят главно езически племена. Не на последно място противопоставянето с мюсюлманската религия ще донесе на страната му нови завоевания.

И така, след Великия тюркски каганат, след Велика България на Кубрат, на географските карти са нанесени три български държави – Хазарският каганат, изповядващ юдейската религия; Дунавска България – православна страна – и Волжка България, наречена още в Х в. Велика България, посветена в исляма.

Съвременните летописци наричат Волжска България "Страна на градовете". Тук има около 1600 селища, сред тях 38 града са силно укрепени. И днес учените спорят коя е столицата на Волжска България: Биляр или Болгар.

Професор Алфред Халиков твърди, че е Биляр, тъй като "Биляр" означава "Великият български град Болгар". Сред изобилния материал от доказателства той изтъква например древната песен:

Вие казвате Булгар – Биляр
Вие навярно идвате от Булгар?
Български коне карайки,
Вие минавате даже през Хинда.
Липови чаши за кехлибарен мед,
Фаянсови чаши за медовина,
бисери, огърлици, рубини, сапфири –
всичко тече към Булгар.

[Халиков Алфред Хасанович. Кто мы - булгары или татары. Казан 1992, стр. 27]

Биляр. Храмът в центъра на града.
По предположение на съвременните архитекти

Биляр. Основите на храма.
 
 
Вторият аргумент на г-н Халиков са размерите на Биляр. Градът има правоъгълна форма, както Плиска и Преслав. Заобиколен е от плодородни черноземни поля, а на север е планината Балангуз. Четирите ъгъла на правоъгълника сочат четирите краища на света. В центъра са построени дървена и белокаменна джамия. Общата площ на двете е 2500 кв.м. По мюсюлмански обичай те са обърнати на югозапад към Мека. В северната част на белокаменния храм се намира минаре. На север и юг от сградите са обществените кладенци, а на юг е царското гробище, в което са заравяли и аристократи. Зад минарето са разположени обществените зърнохранилища. Археолозите откриха в тях семена на около 20 вида културни растения. Няма съмнение, че в центьра са домовете и на най-изкусните занаятчии, защото тук е открита леярна за мед, работилница за бижутерия, оловен отпечатък от печата на новгородския княз Владимир.

Керамика от Биляр.
 
 
Вътрешния град заедно с центъра заема площ от 2 милиона кв.м. Сам по се*е си това е най-големият български град, тъй като Суват е с площ 1 милион кв.м., а Болгар - едва 100 000 кв. м.

Вътрешният град е обкръжен със земен вал, който в началото на XII век е вече троен. В него живеят богати търговци, феодали, аристокрация, привилегировани занаятчии, стъклари, шивачи, ковачи, оръжейни майстори. Археолозите преброиха 30 тухлени дома и още десетки белокаменни. Останалите къщи се строят от дърво. Общият им брой е около 3000. Величествено и днес се възправят двата хълма, заселени със занаятчии. Очевидецът Джевалики пише: "В сградите има нещо общо със сградите на Константинопол. Той е велик град. Този град се казва Болгар. Той е велик град." [Греков, Б.Д. Калинин, Н.Ф. Булгарское государство в домонгольское завоевание. // Материалы из истории Татарии, вып. 1, Казань, Таткнигоиздат, 1948 г., стр. 153.]

Биляр. Реконструкция на кервансарай.
 
 
Край главния вход на вътрешния град, зад линията на укрепленията, бил разположен Керван сарай. През XII в. дворът и част от сградата са засипани от укрепителни валове. Ширината им достига до 4 м височина и 10 м ширина. Дворът е ограден с висока ограда от дъбови колове, а зад тях имало ров, широк 4 м и дълбок до 2,5 м. В двора се намирал кладенец, изграден от дървени греди. Археолозите откриват и пещ за изпичане на тухли, която е двукамерна.

Сградата е построена от тухли и бял камък. Основата представлява правоъгълник. Стените са с де*елина до 1 м. На първия етаж те са облицовани с варовик, а на втория – с мазилка, украсени със стенописи. Помещенията са общо 6 с квадратна форма 3 х 3 или 4 х 4 м. Под пода на всяка стая на дълбочина от 60 до 120 см преминават димни отоплителни-канали. Те са направени от тухли и имат ширина 25-35 см. На три места са открити изходите за отопление на горния етаж. Централният канал е широк 50 см и той се свързва.с останалите перпендикулярно. Самата камера на пещта е с размери 300 х 100 см. В южния ъгъл на зданието е разположен масивен двусекционен портал с подпорни бази за стълбище, водещо към втория етаж.

Биляр. Основи на сграда.
 
 
В централната част на вътрешния град археолозите откриват имение. Домът е с размери 11х11 м. Изграден е от недобре изпечени тухли. Де*елината на зидовете - до 100 см. Разделен е на 4 равни части. Помещенията се съединяват с врати, широки 100 см. Централната част на първия етаж има два куловидни издатъка. Предполага се, че това са стаи с вид на юрта; използвани за спални помещения.  Преградните стени на втория етаж са разделени от тънка (от две тухли) преграда. Цялата сграда се отоплява от една пещ.

Съвременните разкопки откриха скелети на избити по време на монголското нашествие войници. Всичко ценно завоевателите са задигнали, но малкото останало, макар и разтрошено на части, говори, че тук е бил домът на болярин.

Външният град е с двойна и тройна укрепителна система с дължина 11 км. Валовете са укрепени с дъбови врати с де*елина до 6 м.

В предградието е градското гробище - 300 000 гроба, домове и вили. Тази част е защитена с ров. Общата площ на Биляр е осем милиона кв.м. Населението превишава 100 000 души. От града тръгват пътища към Скандинавия, Русия, Урал, Сибир Кавказ, държавите от Изтока.

Строителството на Биляр започва през 922 г., когато хан Алмуш укрепва държавата си срещу евентуално нападение от хазарите. В знак на благодарност, че е приел исляма, Багдадският халиф Муктадир изпраща 5000 майстори строители от Хорезм, Мерва, Хорасан.

Повечето учени са на мнение, че столицата на Волжска България е Болгар или както още я наричат - Булгар. Те пък се позовават на арабския пътешественик Ал Мухтали, който през 982 г. пише: "Болгар е град, разположен на р. Етил. В него всички са мюсюлмани. От Болгар излизат 20 000 конници. С всяка войска, колкото и. голяма да е тя, те се сражават и я побеждават". [ Халиков, А. Х. Первое государство. Казан, Татарстан кетап, 1991 г., стр. 70.]

Писателят Ал Балхи допълва, че жителите на Болгар живеят в дървени къщи, които им служат само през зимата. Лятото те се пренасят в юрти. Юртата на царя е най-голяма, побира 1000 души и повече. Застлана е с персийски килими. В средата е тронът, покрит със скъп византийски плат [Ковалевский, А. П. Книга Ахмета ибн Фадлана о его путешествии на Волгу в 921 – 922 г. Харьков, 1956 г., стр. 137.].

В Болгар има запазени няколко сгради, но те са строени след татарското нашествие: малкото минаре, Черния дворец, северния и източния мавзолей. Голямото минаре рухнало през 1741 г. поради слягане на почвата, а Белият дворец се срутва преди петдесетина години.

Днес само можем да съдим за величието на града. В центъра се издига храм с размери 32 х 34 м. Правоъгълният покрив се държал на 20 шестогранни колони с капители. От четирите му ъгли и сега са запазени част от многостранни кули с покрив във вид на шатра. Голямото минаре било високо  26 м. и до върха се стигало по 72 стъпала. На него се е изкачил Петър Велики, когато пътувал по Волга на поход. Той заповядал мейстори да го ремонтират. Направил го, защото фамилията Романови тръгва оттук.

В Северния и Източния мавзолей са погребвани аристократите. Досега тук не е посочено със сигурност нито едно царско погре*ение. Надгробните плочи са надписани с арабски шрифт, който е възприет веднага с приемането на исляма и твърде рядко вече е използван йугорографичният. Текстът на епитафиите е комбиниран: "благочестивите" думи са на арабски език, останалите - на български. Например:

1. Той е жив, който не умира (Аллах)
2. а всичко живо ще умре
3. Оураз син на Алп
4. Надгробен знак. Да бьде милостив Аллах над него
5. Милост обширна. От света
6. си отиде по летоброенето
7. 709  (по мюсюлманския календар – бел. авт.)
8. Раджата месец девети десети ден
9. беше. Смьртта е врата
10. и всички хора
11. в нея ще влязат.

[Мухаметшин, Д. Г., Хакинзянов, Ф. С. Эпиграфические памятники. города Булгара. Казань, Татар кетап, 1987 г., стр. 63. ]

В епитафията 1-2 и 9-11 ред се считат за "благочестиви" и са на арабски език. Останалите са на български. Или пък:

1. Той е жив, който не умира
2. Тая гробница е на девица
3. Скромна и целомъдрена
4. Благочестива, търпелива, постеща
5. Фатимелчи, дъщеря на Айуба, син на Мечк, син на
6. йунус ал Булгари. Боже мой, помилуй я
7. с милост широка. Отиде при милостивия Аллах всевишен
8. На 22-годишна възраст. Умря
9. в новолуние реби II. По хидже в 7
10. сто единадесет.

[Пак там.]

Черният дворец се използва не само за погре*ения, но, както предполагат съвременните учени, и за правосъдие. На първия етаж арестуваните чакат оковани да бъдат изведени горе, където ще се реши съдбата им.

Около малкото минаре, високо 16 м, е ханското гробище. От върха му се открива гледка към противоположната страна на Волга - част от града и укрепителния ров. Днес оттам се вижда ровът, тучни пасбища и гора в далечината. Такава е орисията на великата държава - руини, обрасли с трева. В близост до Волга, на мястото на някогашните къщи, расте вековна гора.

Белият дворец е най-посещаваното място след джамията. В него е градската баня. Подът и стените се нагрявали така, че трябвало да се обуват налъми. Водата се топлела в цистерни, иззидани от бял камък. В палатата се провеждали събрания, политически дискусии, плетели се интриги. Артисти изнасяли програми.

Сградите в Болгар са от камък, измазани с хоросан. Отвътре те се разписват оскъдно, съгласно мюсюлманските канони, с геометрични и епиграфични елементи, в син и розов цвят. Камъните се добиват през зимата от другата страна на Етил. Блоковете се хлъзгат по де*елия над метър лед до града.

Сувар съперничи на столицата. "Строенията му са величествени. Полята многочислени и другите богатства обилни", пише в една хроника. Градът е с квадратна форма. В центъра се намирал двуетажен дворец от тухли, украсен с полуколони.

Сувар си сече собствени монети, докато хан Алмуш не го подчинява на властта си.

КНИЖОВНИЦИТЕ ОД MAKEДOHИJA ОТВОРЕНО ГО ДЕМОНСТРИРААТ СВОЕТО БОЛГАРСКО САМОСОЗНАНИЕ

Паисиј ја нарекува својата историја - "Историја Славјаноболгарска". Во неа тој јасно и определено ги сврзува појмите род-народ-татковина-учење-обичај со јазик, како составува цела национална програма. Кон тоа Рајко Жинзифов покасно ги додава верата и народноста. Во книжевниците од Македонија се создава традиција за етничко именување на јазикот, на кој тие пишуваат. Јоаким Крчовски издава „Повест ради страшнаго и втораго пришествие Христова, собрана од различних светих писаниња и преведена на простејши јазик Болгарски!" (во Будин град, 1814) и „Чудеса пресветија Богородици, преведени од книга „Амортолон Сотириа на болгарски јазик" (во Будин град, 1817). Тетовскиот (од с. Теарце) монах Кирил Пејчиновиќ го нарекува трудот си „Книга сија зовомија Огледало, описана ради потреби и ползованија препростеjшим и некнижним јазиком Болгарским Долнаја Миссии" (во Будин град, 1816).
Тука треба да се однесат уште книгите на: граматистот од Банско - Неофит Рилски „Болгарска граматика" (Крагуевац, 1835), ..Новы завет, новопреведенны; от славенскаго на Болгарской Азыкъ"; на солунчанецот Павел Божигробски „Евангелие (типосано на Богарскої език со гръцки букви)", (Солун, 1852); на свештеникот од Скопско Натанаил Зографски „Буквар славеноболгарски" (Бук*решт, 1865 г.). Охриѓанецот К. Шапкарев го напишува „Български буквар..."(1868 г.), „Голема Българска читанка" (1868 г.), „Сборник от Български народни умотворения" (1891 -1894 г.).

МИСЛУВАЊЕТО НА КОНСТАНТИН МИЛАДИНОВ ЗА ТОА КАКО ДА СЕ НАРЕКУВА МАКЕДОНЕЦА

Тоа го објаснува уште во средината на минатиот век Константин Миладинов во свое писмо до патриархот на Бугарското национално ослободително движење Георги Раковски. Ете што пише К. Миладинов: ,,...Во мојот оглас Македонија ја нареков Западна Болгарија /како треба да се вика/ зошто во Беч Грците се разпоредуваат со нас како со овци. Тие сакаат Македонија да биде грчка земја... А тамошните повеќе од два милиона Болгари што ќе правиме со нив?..."
Во „Цариградски вестник" Димитар Миладинов ja изтакнува опасносттa од гркоманството и посочува: ...Скоро шест осмини од Македонија населени од еднојазични Болгари се учат на елинско писмо и од Елините се нарекуваат Елини..."

Во 1861 година двамата браќа Миладиновци издават зборник ,,Български народни песни". Во поканата за собирање на предплата Константин Миладинов пишува: „...Песните зафативме да ги собираме од секакви страни на Западна Болгарјиа, т.е. од Македонија например од Охрид. Струга, Прилеп, Велес, Костур, Кукуш, Струмица и други места уште и од источна Болгарија"...

 

Рајко Жинзифов, "Гуслјар во собор", 1862

НЕМАТЕ ИСТОРИЯ И СТЕ ИЗМИСЛЕНА НАЦИЯ

сега без да спорим и да се обиждаме!

КОЛКО ПАРИ СТРУВА ПРЕСПИВАНЕ ВО ОХРИД

АБЕ  аdziqoqov 2001 сто си толкова тъп и малоумен

ja si odim kade si sakam sa razlika ot tebe

извештај..Macedonians of Bulgaria 

adzigogov2001 напиша: Ќутук, нема Преобрседсазсдфас . туку само ИЛИНДЕНСКО. Тоа што вие сакате да биде неможе. Ти имаш и Руски паметник. Па викај Москва е бугарска на цел глас. Токмак

http://en.wikipedia.org/wiki/Image:Ohrid_Banner1.jpg">

http://en.wikipedia.org/wiki/Image:Ohrid_Banner1.jpg -

The banner of the insurgents from Ohrid. The Bulgarian flag and a red standing lion is shown.

The Ilinden-Preobrazhenie Uprising or simply the Ilinden Uprising of August 1903 (Bulgarian: Илинденско-Преображенско въстание, Ilindensko-Preobrazhensko vastanie, Macedonian: Илинденско востание, Ilindensko vostanie) was an organized revolt against the Ottoman Empire prepared and carried out by the Bulgarian Macedonian-Adrianople Revolutionary Committee (BMARC, SMARO from 1902).

Nepoznat izve{taj na Metodija [atorov - [arlo
Istoriska, a ne partiska vistina

[atorov be{e eden od retkite makedonski komunisti~ki kadri, koj vo svoeto dosie vo Kominternata po nacionalnost se opredeli za Makedonec iako be{e ~len na CK na BKP

Podgotovka: d-r ZORAN TODOROVSKI

Duhot na Metodija [atorov - [arlo povtorno ja razbrani makedonskata mediumska scena. Negovata li~nost i delo, negovite pogledi i stavovi, negovata nacionalna opredelenost i pripadnost, povtorno bea staveni na istoriska preocenka i preispituvawe, a nekoi, duri, i na stolbot na sramot.

Za apsurdot da bide u{te pogolem i nevoobi~aen, toa go pravat, ili poto~no, go pi{uvaat i prepora~uvaat se u{te nekoi makedonski istori~ari koi dosega go dr`ea monopolot na istoriskata vistina, onie anga`irani istori~ari koi makedonskata istoriografija ja dovedoa na stroga partiska kontrola i koi li~nostite na makedonskoto revolucionerno dvi`ewe gi prispsobuvaa na ideolo{kite potrebi na vremeto.

Dosledno opstojuvaj}i na nasledenite tezi i soznanija i ednostrano dograduvaj}i gi starite ocenki, ovie na{i istori~ari i ponatamu vo svoite namenski prilozi citiraat tu|i mislewa i opservacii (naj~esto na nekoga{ni balkanski komunisti~ki funkcioneri), prenebregnuvaj}i gi avtenti~nite izvori i dokumenti. Pritoa, so pomo{ na redakciskite naslovi i nadnaslovi (Denes), tie povtorno Metodija [atorov - [arlo go etiketiraat kako stariot Bugarin i kako najgolem vinovnik {to go priklu~il, (a ne povrzal). Pokrainskiot komitet na KMP kon BKP. So vakvite prepoznatlivi taftologii, tie kako da zaboravija deka [atorov be{e eden od retkite makedonski komunisti~ki kadri koj vo svoeto dosie vo Kominternata po nacionalnost se opredeli za Makedonec, i pokraj toa {to be{e ~len na CK na BKP. Od druga strana, nim voop{to ne im pre~i {to PK na KPM ne samo {to ne be{e samostojna makedonska partiska organizacija, pa i vo podredena polo`ba vo sostavot na KPJ, tuku pred i po nego kako partiski sekretar, PK nema{e makedonsko partisko obele`je, tuku jugoslovensko i srpsko (PK na KPJ za Srbija).

Ovie na{i istori~ari, dolgogodi{ni nau~ni rabotnici, na koi im bea {iroko dostpani site fondovi i dokumenti, pa i onie zabranetite, otidoa vo penzija, a ne go nau~ija osnovnoto pravilo na istoriskata nauka - upotrebuvawe na dokumentite od prva raka. Vo slu~ajot na [atorov: {to veli, {to pi{uva samiot [atorov vo svoite dokumenti - izve{tai, pisma, povici i sl., a ne drugi {to pi{uvaat za nego, ili poto~no, upotrebuvaat dokumenti od vtora raka, odnosno prepoznatlivi etiketi, insinuacii i sli~ni epiteti. A, pak, drugi, koi so godini ~ukaat na akademskite vrati, za niv, se u{te nema relevantni dokazi za ulogata na [arlo vo makedonskata istorija, preminuvaj}i taka lesno pokraj mnogubrojnite objaveni, a nekoi i od samite niv, organizaciski i partiski dokumenti, rezolucii, povici, apeli i pisma, ~ij avtor be{e, nikoj drug, tuku samiot [arlo.

LEKCII ZA ISTORIJATA

I, kako po pravilo, nim redovno im se pridru`uvaat se u{te prisutnite apart~ici od redovite na rakovodstvata na zdru`enijata na borcite od NOV (ili se zatskirvaat pod nivniot ~ador). Ovaa revolucionerna elita, koja, vsu{nost, mu ja skroi sudbinata, a po vojnata i istoriskata ocenka na [arlo, povtorno se javuvaat so nivnata ve}e poznata retori~ka partiska frazeologija od prviot kongres na KPM od 1948 godina. Tie i ponatamu delat lekcii koi treba i kako da ja pi{uvaat istorijata, zabele`uvaj}i im na oddelni novinari i publiciteti {to se osmelile da go vozdignat pietetot na kontraverzniot [arlo. Pritoa, istite tie zaboravaat deka tokmu takvite istori~ari od hobi bea prvite i dolgo vreme edinstveni pioneri koi go zapo~naa procesot na preispituvawe na ulogata na [arlo vo makedonskoto revolucionerno dvi`ewe, koga istori~arite so godini mol~ea, zanemaruvaj}i ja svojata profesionalna povikanost i nau~na odgovornost za objektivno tretirawe na li~nosta na [arlo. Pridru`uvaj}i se slepo na partiskata poslu{nost i prifa}aj}i go nemo servilniot ritual na svoeto partisko rakovodstvo, tie te{ko se osloboduvaat od zabludata deka istorijata vo nivno vreme ja pi{uvaa samo poslu{nite, ili poto~no odbranite istori~ari, i se u{te ne se sfa}aat deka nasilstvoto vrz istorijata, {to tie go prote`iraa, ne gi dade posakuvanite rezultati.

OTVORENO PROTIV MAKEDONCITE

Pridru`uvaj}i se kon na~eloto za upotreba na dokumentite od prva raka, prilo`uvam eden dosega nepoznat dokument - Izve{taj na se u{te osporuvaniot Metodija [atorov - [arlo od 1937 godina, {to pred nekolku godini go pronajdov vo partiskite fondovi na Centralniot dr`aven arhiv vo Sofija, Republika Bugarija. Ovoj Izve{taj pod naslov: Zo{to bugarskata fa{isti~ka diktatura po 19 maj sproveduva otvorena protivmakedonska politika, dostaven do Zadgrani~noto biro na Centralniot komitet na BKP vo Moskva, odnosno do Vasil Kolarov (Kako {to pi{uva na marginite na Izve{tajot), pretstavuva eden od najanaliti~nite procenki za politi~kata i ekonomskata polo`ba, kako i za politi~koto raspolo`enie na makedonskite emigrantski i begalski masi vo pirinskiot del na Makedonija vo me|uvoeniot period. Vo Izve{tajot Petri~ko, odnosno pirinskiot del na Makedonija, [atorov go narekuva makedonskiot kraj, vo koj makedonskoto naselenie celosno ja prifatilo idejata za izgraduvawe masovno makedonsko dvi`ewe. Podvlekuvaj}i deka vo ovoj makedonski kraj na prvo mesto treba da se postavat pra{awata {to imaat nacionalen karakter, [atorov vo Izve{tajot sugerira da se popularizira idejata za sozdavawe edinstvena makedonska narodna organizacija, odnosno makedonska partija, odreduvaj}i ja prioritetnata zada~a na Makedoncite vo ovoj del na Bugarija vo izgraduvaweto na makedonski naroden front.

So objavuvaweto na ovoj dokument {to poteknuva od peroto na [atorov, ne mo`eme da go izbegneme tolku osporuvanoto na~elo za potrebata od prepro~ituvawe na istorijata, imaj}i predvid deka tokmu ovoj dokument go upotrebiv pred nekolku godini kako Izve{taj od nepoznat avtor. Me|utoa, navra}aj}i se povtorno na ovoj nepotpi{an dokument, a, pritoa, kompariraj}i gi i analiziraj}i gi pove}eto stavovi, pogledi i zalagawa na [atorov vo oddelni rezolucii i zapisnici na ZP na CK na BKP, {to nekoi od niv gi objaviv pred nekolku godini, dojdov do konstatacija deka predmetniot Izve{taj e napi{an tokmu od samiot Metodija [atorov.

Edna{ pomo{, drugpat progon

Sekoga{ zavojuva~kata politika na bugarskiot imperijalizam vo liceto na makedonskoto nacionalno-osloboditelno dvi`ewe imala eden svoj seriozen protivnik.Zatoa {to toa nacionalno-osloboditelno dvi`ewe e edna antiteza na aneksionisti~kata politika vo odnos na Makedonija.

Ako vo izvesni momenti velikobugarskite {ovinisti~ki reakcionerni sredini i nivnite vladi pomagale i pomagaat oddelni makedonski organizacii ili dvi`ewa, toa pomagawe e takvo, dokolku tie organizacii i dvi`ewa se stavat vo usluga na nivnata zavojuvana politika. I obratno.

[tom toa dvi`ewe, malku ili pove}e, dobiva posamostoen karakter i se naso~uva protiv reakcionernata politika na bugarskite zavojuva~i, toa se podlo`uva na naj`estokoto progonuvawe.

Po 19 maj, so voveduvaweto na otvorena fa{isti~ka diktatura, bugarskata reakcija sprovede po{iroka teroristi~ka akcija protiv celokupnoto makedonsko dvi`ewe, pred se {to e makedonsko. I toa e lesno objasnivo. Koga bugarskite imperijalisti i fa{isti se nao|aat vo eden period na neposredna i zasilena podgotovka za vojna, sekoja makedonska inicijativa, od kade i da proizleguva, koja se stremi da go za~uva samostojniot karakter na makedonskata borba, se javuva mnogu poopasna i zaradi toa glavniot udar na reakcijata be{e naso~en, pred se, DA GO UBIE, PRED SE, MAKEDONSKIOT KARAKTER NA BORBATA (so golemi bukvi vo Izve{tajot, b.m.).

Za taa cel, bea rastureni redica makedonski organizacii i instituti, kako VMRO na Mihajlov i [andanov, Nacionalniot komitet, Makedonskiot mladinski sojuz i dr., koi ne bea na centralisti~ki pozicii, no koi sepak imaa makedonski karakter.

ZABRANETI PRAZNUVAWA

Zatoa, bugarskite vlasti vo makedonskiot kraj gi simnuvaat od u~ili{tata i ~itali{tata imiwata i portretite na vidni makedonski revolucioneri, zabranuvaat bilo kakvi besedi ili ~itawe referati po makedonski pra{awa. Ja otpu{taat makedonskata inteligencija vo dr`avnite i op{tinskite ustanovi,kako {to e slu~ajot vo G. Xumaja, Sv. Vra~ko, i smenuvaweto na u~itelite sandanisti vo Nevrokopsko i Razlo{ko, duri i na popot - sandanist.

Zatoa, im se zabranuva na bliskite na ubienite Makedonci da organiziraat panihidi, da gi posetuvaat grobovite, kako {to e slu~ajot po povod godi{ninata od ubistvoto na T. Aleksandrov, na Jane Sandanski i dr.

Se zabranuva, isto taka, naselenieto vo makedonskiot kraj i begalcite vo Bugarija slobodno da gi proslavuvaat svoite narodni praznici, kako {to se Ilinden, Goceviot den, godi{ninata od Kru{evskata republika i dr. Mladite Makedonci, koi sakale da postavat venci na spomenikot na nepoznatiot ~etnik vo Gorna Xumaja, na bistata na P. J. Javorov vo Nevrokop i dr., bile najvulgarno rasterani od policijata.

Toj teroristi~ki bran, vo pomal ili vo pogolem obem, gi zasegna privrzanicite na mihajlovistite, nekoi od niv se u{te ne se pomirile so sostojbata i pravat obidi da gi obnovat svoite rastureni organizacii, kako {to e slu~ajot so G. Xumaja.

So site tie merki bugarskata reakcija saka:

1. Da go za~uva zagrabeniot del od teritorijata na Makedonija, da go dr`i vo pokornost makedonskoto naselenie, za da mo`e polesno da go ograbuva;

2. Da go prisvoi makedonskoto pra{awe, otkako }e go pretvori vo ~isto bugarsko dr`avno pra{awe;

3. Da go podgotvi psiholo{ki i fakti~ki op{testvenoto mislewe, tuku i vo stranstvo, za eventualno osvojuvawe na ostanatite delovi od Makedonija, kako bugarski.

EKONOMSKATA SOSTOJBA I GRABE@OT NA MAKEDONSKOTO NASELENIE VO PETRI^KO

Kako {to ve}e pogore rekovme, teroristi~kata akcija na fa{isti~kata diktatura ima za cel se u{te da go dr`i vo ropska pot~inetost makedonskoto naselenie, za na toj na~in toa da bide polesno ograbuvano. I navistina, krajno bednata sostojba vo koja se nao|a makedonskoto naselenie vo Petri~ko ne mo`e, ili skoro ne mo`e, da se sporedi so niedno drugo bugarsko naselenie vo raznite delovi na Bugarija

Bezobyirniot grabe` na produktite na makedonskite stopanstvenici, golemite dano~ni te{kotii i postojanoto tormozewe, do takov stepen materijalno go isto{tija naselenieto, {to toa nema vo xebot nitu dva leva kibrit da si kupi.

So sopstveni u{i slu{nav od makedonskite selani i gra|ani vo G. Xumajsko kako raska`uvaat deka pri zapi{uvaweto na svoite deca vo u~ili{tata, namesto pari, za da gi platat taksite, nosele jajca, mleko i drugi produkti. Naselenieto sistematski nedovolno jade, a mnogu ~esto i bukvalno gladuva.

Edinstvena negova hrana e p~enkarnoto bra{no, vo najdobrite slu~ai izme{ano so bra{no od ja~men. Vidov dvajca rabotnici koi odea od selo na rabota vo rudnikot Srbinovo (G. Xumaja) da jadat branica, napravena od bra{not od ja~men i `r` izme{ano so trici. Koga gi pra{av, takov li vi e lebot vo seloto, tie se pdonasemeaja i odgovorija. - Ne toa e banica, lebot ni e u{te polo{, no ~esto i nego go nema i zatoa odime na rabota vo rudnikot.

ZANIMAWE

Glavnoto zanimawe na makedonskoto naselenie vo Petri~ko e zemjodelstvoto 85 otsto od naselenieto se zanimava so zemjodelstvo, koe na zadru`ni na~ela gi eksploatira {umite. Pogolemiot broj od zemjata e neplodorodna, bidej}i nikakva gri`a ne se vodi od dr`avata i op{tinskite vlasti za nejzino odr`uvawe, pri {to ovaa okolnost mo{ne mnogu go ote`nuva zanimaweto na naselenieto. Prose~no, spored priznanieto na sofiskiot oblasten inspektor, koj {to bil vo obikolka na makedonskata oblast, na edno stopanstvo se pa|a od 6,7 dekari obrabotliva zemja, {to spored gustinata na naselenieto vo odnos na ona na Bugarija e zna~itelno pomala. Taka, na primer, oficijalnata statistika ja dava slednata slika:

Na eden kvadraten kilometar po okolija se pa|a:

G. Xumajsko - 28,6 du{i; Petri~ko - 32,9; Nevrokopsko - 26,7; Razlo{ko - 25,3; Sv. Vra~ko - 24,8.

Taa nenormalna sostojba mo`e da se objasni so nepravilnoto razdeluvawe na zemjata i nedostigot na edna silna stopanska politika od strana na bugarskata dr`ava

Dr`avna kra`ba

Golem del od zemjata (i toa najdobrata), koja{to be{e ostavena od turskite begovi, se zagrabi od dr`avata i raznite makedonski pqa~ka{i vo Nevrokopsko, G. Xumajsko, Razlo{ko i dr.

Dr`avata razdade mnogu od zemjata na svoite ~inovnici, dovedeni od vnatre{nosta na Bugarija, koi ne se zanimavaat so zemjodelstvo i ja davaat zemjata pod naem na bednoto makedonsko naselenie.

[umite {to zazemaat golemi prostranstva vo Makedonija (Petri~ko), isto taka, se sopstvenost na dr`avata i op{tinite, a samo eden, mnogu mal del, e sopstvenot na naselenieto.

Osven toa, golemi prostranstva, poradi toa {to se izlo`eni na vodni stihii, stojat neiskoristeni, a pri edna dobra stopanska politika, kako {to ve}e rekovme, tie mo`at da se pretvorat vo zlatni poliwa.

No, i taa zemja, koja{to mu pripa|a na makedonskiot selanec, ne seta se zasaduva so zrnesti i industriski kulturi. No, duri i pri celosno iskoristuvawe, ne mo`e naselenieto da proizvede produkti, koi, malku po malku, ja obezli~uvaat negovata egzistencija.

Eve, na primer, {to pretstavuva Gornoxumajskata okolija. Spored oficijalnata statistika, G. Xumajskata okolija se smeta za edna od onie okolii koi{to imaat najmnogu del od makedonskiot kraj. Spored nivnata presmetka, prose~no na edno stopanstvo ({to se sostoi od 10 du{i) se pa|a po 27 dekari.

I KAMENOT - OBRABOTLIV

^ovek koga }e pro~ita, }e pomisli navistina deka od gornoxumajci nikoj ne e podobar. Kakva e vsu{nost sostojbata. Vo taa brojka se vklu~uvaat i onie delovi zemji, {to so ni{to ne mo`at da se zasadat, (za{to se kamenesti i karpesti), no koi se proglasuvaat vo dr`avni agronomstva od naselenieto za obrabotliva po~va, za{to vo sprotiven slu~aj dr`avata }e im gi zeme. No duri i da se prifati ovaa brojka za vistinska, da vidime {to mo`e da izvle~e eden sopstvenik od nejzinata obrabotka. Samiot imav mo`nost da razgovaram so selanec od Gorno Orahovo, koj mi re~e deka minatata godina zasadil 27 dekari so p~enka, no so proizvodenoto koli~estvo odvaj mo`el da istera do po~etokot na proletta, (treba da se ima predvid deka toa selo ne proizveduva, ili sosema malku, drugi industriski kulturi). Vo nekoi sela, kako Logoda{ i dr., duri mnogumina koi zasaduvaat po 30-40 dekari ne mo`at da isteraat do novo sadewe. Toa se objasnuva so krajno malata plodorodnost na zemjata. Od eden dekar se dobiva od 70-120 kgr. p~enka, do 70 kgr. ja~men, a `ito skoro ne se see.

^ovek treba da vidi so svoite sopstveni o~i {to pretstavuva `ivotot, (na toa krajno trudoqubivo naselenie), osobeno na onie koi se izlo`eni na poroi{tata, za da ima pojasna pretstava.

Fa{isti~kata vlada ne edna{ rastrubi deka gi zapo~nala svoite merki za za~uvuvawe na nivite izlo`eni na poplavi. Vsu{nost, apsolutno ni{to ne e napraveno. Edinstvenata merka, {to bila prezemena da se sprovede, toa e kampawata za po{umuvawe. No, za da se dobie nu`niot efekt, naselenieto treba da ~eka 10-20 godini dodeka drvata izrasnat za da gi zaprat vodnite stihii.

A so taa po{umuva~ka kampawa, od druga strana, u{te pove}e se pritesnuva naselenieto - zo{to golemi prostranstva, koi porano slu`ele kako pa{a za dobitokot, sega se proglasuvaat za strogo ograni~eni perimetri - brani{ta, kako {to gi narekuva narodot, i so toa se odzema mo`nosta na naselenieto da ishranuva i pomalku dobitok, koj {to go ima.

U{te pove}e, od 19 maj navamu se sproveduva edna politika od planinskite i op{tinskite vlasti, so koja se stremi naselenieto da se prinudi da gi prodade svoite kozi, od koi edinstveno bedniot Makedonec o~ekuva malku mleko za svoite deca. Se dojde do takva sostojba, {to onoj koj e sopstvenik na edna ili nekolku kozi, da ne mo`e da gi pu{ti na pa{a duri i vo svoeto sopstveno par~e zemja. [tom padarite sretnat nekogo da ja vodi svojata koza (duri i da e saanska) mu se odzema i na sopstvenikot mu se izrekuva kazna od 100-500 leva, i posebno da plati taksa za da dobie dozvola da go pase svojot dobitok na odobrenite mesta. Mo{ne te{ka e sostojbata, isto taka, i na tutunoproizvoditelite. Proizvodstvoto na tutun vo celiot makedonski kraj e edno od najglavnite izvori za egzistencija. Po koli~estvo, makedonskata oblast e prva vo sporedba so drugite bugarski oblasti.

Spored oficijalnata statistika vo 1936 godina za proizvodstvo na tutun bile anga`irani vo makedonskata oblast 37.593 stopanstva so vkupno zasadeni 128.000 dekari. Koli~estvoto na tutun se presmetuva na 11.000.000 kgr. Prose~no na semejstvo se pa|a okolu 3-3,5 dekara.

Gornoxumajskata okolija, vo koja najmnogu se sadi tutun, eve kakva slika ni dava za sostojbata na tutunskiot proizvoditel. Od 5.604 stopanstva vo celata okolija, 4.300 se zanimavaat so proizvodstvo na tutun, koj {to e zasaden na povr{ina od 10.900 dekari, ili prose~no na stopanstvo se pa|a po 2,4 dekari. Od eden dekar prose~no se dobiva 60-70 kgr tutun, ili na semejstvo prose~no se pa|a po 140-150 kgr tutun. Duri vo nekoi sela kako Gramada, Le{nica, Troskovo i drugi se dobiva od 24 do 40 kgr po dekar. A vo oddelni sela, Srbinovo, Oranovo, @eleznica, Le{ko, Pade{ i drugi proizvoditelite imaat prose~no od 1-2 dekara zemja. Samiot centar Gorna Xumaja se prehranuva od odgleduvawe tutun. Edinstvenoto pra{awe, {to sega gi voznemiruva tutunoproizvoditelite, e uni{tuvaweto na {kartot i zgolemuvawe na cenata na tutunot.

SLEP KRAJ

Makedonskiot kraj vo kulturen i urbanisti~ki odnos mo{ne mnogu e zaostanat. Spored statistikata na Ministerstvoto za urbanizam, {to dava podatoci za Gornoxumajskata okolija, se gleda deka od vkupno 263,3 km pat, samo 30,1 km pat e trasiran i asfaltiran. Zna~i, edinstveniot pat {to mo`e da se smeta za pristoen, toa e patot {to vodi za Demir Hisar i toj se odr`uva za{to ima va`no strate{ko zna~ewe za bugarskite zavojuva~i. Apsolutno nikakva komunalna politika ne se sproveduva, ako se isklu~i angarijata na naselenieto za gradewe na nekoi malku potrebni pati{ta za naselenieto. A vo isto vreme, so milioni leva dr`avata ograbuva od ogoleniot grb na osiroma{enoto makedonsko naselenie. Specijalno udarni komandi se pra}aat vo selata od dano~nite i akciznite vlasti da ja popi{uvaat poku}ninata i imotot na onie {to ne platile razni danoci i kazni. Po pati{tata i krstopatite akciznite vlasti go presretnuvaat naselenieto i go pretresuvaat za da najdat {vercuvan tutun. Za edna cigara tutun, izrekuvaat po 2-3 iljadi leva kazna, a na mnogumina im go zaplenuvaat celiot tutun, za{to napravile edna cigara od svoeto sopstveno proizvodstvo.

Vremeto na obzornicite i na vojvodite

Na naselenieto mu se odzema i mo`nosta za prosveta. Na ~itali{tata ne im se odobruva skoro nikakva kulturno-prosvetna dejnost. Spored oficijalnite soop{tenija, nepismenosta e mnogu pogolema vo makedonskiot kraj vo sporedba so onie vo vnatre{nosta na Bugarija.

Taka, na primer, vo Dupni~kata okolija pri pregledot na 3.645 mladinci {to podle`at na voena obvrska, samo 1677 bile nepismeni, ili 4,6%, koga vo istoto vreme od pregledanite 3.215 mladinci vo Gornoxumajsko, 1.039 bile nepismeni, ili 32%.

Od seto ova ka`ano, se gleda mnogu dobro celosnoto, nacionalno-politi~koto i ekonomskoto nezakonie {to postoi vo makedonskiot kraj. Ovaa sostojba nesporno otkriva krajno blagoprijatna po~va za rabota i pri edna ispravna politika od strana na narodno-revolucionernite organizacii i klasnite partii mo`at da se dobijat dobri rezultti.

RASPOLO@ENIETO NA NASELENIETO

Pogolemiot broj od makedonskoto naselenie i begalcite se nastroeni protiv fa{isti~kata diktatura i nivnite organi, vo liceto na oddelni makedonski narodni pretstavnici obzorci, raznite pqa~ka{i vo Petri~ko, koi povtorno gi krevaat glavite, (takanare~enite vojvodi).

Isto taka, neprijatelski e odnosot na makedonskoto naselenie vo Petri~ko i protiv Cankov. Toj, zasega, nao|a svoi privrzanici samo vo liceto na najkorumpiranite makedonski pqa~ka{i (vojvodite). I zatoa, pred opasnosta da se vrati starata sostojba, naselenieto e ednoglasno vo odnosot kon Cankov i konkretnite nositeli na cankov{tinata, izdigaj}i go lozungot: Borba protiv Cankov i vojvodite!

Do izvesen stepen naselenieto vo Petri~ko e neprijatelski nastroeno i protiv BZNS na Gi~ev, dokolku negovite privrzenici vo makedonskiot kraj se vo blizok kontakt so lu|eto na Mihajlov. Treba da se ka`e deka vlijanieto na Zemjodelskiot sojuz Vrap~a e nezna~itelno.

Ako mo`e da se govori za vlijanie so pogolemo zna~ewe, a toa e na zemjodelcite - pladnenci. I toa se dol`i, glavno, zaradi nivnata neprijatelska politika kon vojvodite.

Tie, pladnencite, po makedonskoto pra{awe se najblisku do nas i celosno ja prifa}aat idejata za izgraduvawe na edno masovno narodno makedonsko dvi`ewe, koga }e se napu{ti praktikata na partiskoto razbirawe na makedonskoto naselenie. Vlijanieto na drugite partii nema apsolutno nikakvo zna~ewe, so mal isklu~ok na demokratite.

Golemo e vlijanieto na klasnata partija, osobeno vo Gornoxumajsko i Razlo{ko. Narodnite masi so otvoreni simpatii ja prifa}aat, makar i so najnezna~itelnata inicijativa na partijata, duri taa i formalno da ne proizleguva od nea.

Zasega, mo`e da se ka`e so najgolema sigurnost deka partijnosta po{iroko ne e navlezena vo makedonskiot kraj, kako {to navlegla sred narodot vo vnatre{nosta na Bugarija.

VLIJANIETO NA MAKEDONSKITE ORGANIZACII

Nasproti golemite gre{ki i levosektanskata politika, {to se sproveduva od levoto makedonsko krilo, sepak, najgolemo e negovoto vlijanie sred makedonskite narodni masi. Idejata i principite na starata VMRO na Goce ostanuvaat edinstvenoto zname na makedonskiot narod. I do denes, nasproti `estokostite vo nedale~noto minato, mnogu grupi, privrzenici na sandanizmot se so~uvani (Nevrokopsko, Melni~ko i dr). Najgolemata nesre}a e toa {to tamu organizaciono makedonskite idejni strui ne se opfateni, a ne e vo sostojba i VMRO(Ob.) kako organizacija, da gi opfati vo sebe, zaradi ednostavnata pri~ina {to taa se smeta kako komunisti~ka organizacija.

VMRO na Mihajlov celosno si ostanuva na starite pozicii, t.e. na frontot na bugarskite zavojuva~i. Inaku, kako organizaciona i politi~ka sila, taa ne pretstavuva ona {to be{e do 19 maj. Nejzinoto vlijanie nekolkukratno e namaleno. Se u{te golemi se nedorazbirawata vo samite nejzini redovi. Protiv otvorenata velikobugarska i revizionisti~ka politika, {to ja sproveduva grupata Obzor, zastanuvaat mnogumina dov~era{ni privrzenici i ~lenovi na VMRO-Mihajlov.

Op{to zemeno, golema e razo~aranosta od aktuelnata politika na sorabotka so bugarskite imperijalisti~ki i fa{isti~ki sredini. Oddelni li~nosti otvoreno se sprotivstavuvaat protiv Obzor. Slu~ajot so grupata okolu Makedonski glas. Gornoxumajskata mladina - nekolkumina biv{i mihajlovisti na ~elo so Stojan Popov i dr.

Od tie lica i grupi se pravi, makar i so golemi kolebawa, obid za dogovor so levite Makedonci (G.Xumaja, Plovdiv i dr.).

Pri takvata sostojba, mo`no e da se dojde do dogovor za zaedni~ka borba so izvesni grupi, koi {to, malku ili pove}e, imaat vlijanie sred makedonskite masi i stojat na posamostojni makedonski pozicii.

Toa zna~i deka koga nie go razobli~uvame onoj del od mihajlovistite, koi otvoreno se stavaat na stranata na najreakcionernite bugarski sredini i na stranata na Cankov i me|unarodniot fa{izam, treba da bideme vnimatelni kon drugiot del, koj {to, taka ili inaku, pravi seriozen obid da se oslobodi od tutorstvoto na bugarskite frakcioni i fa{isti~ki sredini.

Dokolku fa{isti~kata diktatura denes go poddr`uva reakcionerniot del od mihajlovistite i podgotvuva po~va povtorno da ja vrati mihajlovi{tinata vo makedonskiot kraj, vo toj slu~aj na{ata borba treba da bide naso~ena i protiv toj del, protiv mihajlov{tinata. Toj lozung e edinstveniot i najpopularniot {to mo`e da go sploti ogromnoto mnozinstvo od makedonskoto naselenie vo Petri~ko.

Vlijanieto na protogerovistite skoro bezna~ajno vo makedonskiot kraj. Tie imaat samo oddelni li~nosti, koi ne se odlikuvaat so vlijanie sred makedonskoto naselenie.

Protogerovistite, isto taka, ne se edinstveni. Kaj niv se sozdadeni dve strui: ednata na ~elo so [andanov, koja {to ima najmnogu privrzenici, e za edinstvena borba so levite Makedonci, drugata na ~elo so Krstan P.Todorov, koja e protiv sekakvo zbli`uvawe so komunistite i so levite Makedonci.

Formirawe na makedonski naroden front

Od druga strana, mnozina biv{i privrzenici na protogerovistite celosno pominale na na{ata strana i rabotat kako obedinisti, ili centralisti (Varna, Pleven, Sofija).

Vo op{ti crti, takov e odnosot na silite vo makedonskiot kraj, {to poka`uva deka dominiraat silite na demokratijata, a toa nesporno dava mo`nost za pobrzo izgraduvawe na makedonskiot naroden front.

Osnovnata zada~a na VMRO (Ob.) vo sega{niot moment e, ne da sozdava zatvoreni, sekta{ki nejzini grupi, tuku da gi naso~uva site svoi sili za pobrzo splotuvawe na razedinetite makedonski sili, na osnovata na edno ili nekolku zaedni~ki barawa, a poskoro sozdavawe na MAKEDONSKO NARODNO EDINSTVO (so golemi bukvi vo Izve{tajot - b.m.).

Zatoa, VMRO (Ob.) seta svoja aktivnost ja naso~uva za sozdavawe takva, pred se, rabota, kade se koncentrirani Makedoncite vo najraznovidni politi~ki, stopanski, kulturno-prosvetni, profesionalni, sportski i drugi organizacii na makedonskiot narod.

Privlekuva oddelni grupi na rabota, privrzenici na Sandanski, zemjodelci-pladnenci, mihajlovisti, bez da im prilepuva etiketa obedinisti, duri i da rabotat vo imeto na interesite na makedonskiot narod i se borat protiv fa{isti~kata diktatura i bezakonieto.

Idejata, koja obedinuva i se javuva kako zname na makedonskiot narod, toa e borbata za nacionalna nezavisnost. No toa e samo zaedni~kata ideja i krajnata cel, lozunzite, okolu koi se obedinuvaat narodnite makedonski masi, se tie {to neposredno ja zasegaat sega{nata polo`ba i op{tonacionalnite i ekonomski interesi.

KOMITETI ZA BORBA

Usilbite denes se naso~eni da se postigne dogovor me|u site partiski grupi, makedonskite nacionalni organizacii, site kulturno-prosvetni, stopanski i drugi organizacii za zaedni~ka dejnost.

Za taa cel, po~esto da se izbiraat op{togradski, selski i drugi op{ti komiteti za borba, koi }e bidat organi na edinstveniot makedonski front, a fakti~ki i organi na idnata edinstvena makedonska narodna organizacija.

Nie mislime deka vo makedonskiot kraj, dokolku e nacionalno poroben del od Makedonija, na prvo mesto treba da se postavat pra{awata {to imaat nacionalen karakter, pra{awa {to ednakvo gi zasegaat site, ili skoro site, makedonski sredini.

Dokolku bugarskite imperijalisti i fa{isti se stremat so site sredstva da go ubijat MAKEDONSKIOT KARAKTER NA BORBATA (so golemi bukvi vo Izve{tajot - b.m.), na{iot dolg e da bideme protiv taa politika i da im razjasnuvame na site Makedonci koi se negovite prijateli i neprijateli vo Bugarija i vo svetot, i istovremeno visoko da go izdigneme znameto na samostojnata makedonska borba.

Pri dene{nata sostojba, dokolku pri vodeweto na pregovori so oddelnite partii i organizacii se govori da se dojde do dogovor na Makedoncite, za edinstvena borba protiv fa{izmot i reakcijata vo Bugarija neophodno e istovremeno da se popularizira idejata za sozdavawe i na edinstvena makedonska narodna organizacija.

Toa sosema ne zna~i deka mehani~ki denes VMRO (Ob.) treba da se rasturi, naprotiv, dokolku paralelno so nea postojat i drugi makedonski revolucionerni organizacii, kako onie na Mihajlov i [andanov i pokrenuvaat drugi idei i principi, VMRO (Ob.) treba da se za~uva, pri {to se povisoko da go izdiga znameto na centralizmot.

No kako {to vo po~etokot rekovme, ne e cel taa da se nalo`i kako narodna organizacija, za{to taa toa ne mo`e da go stori, tuku da ja podgotvi po~vata vo procesot na borbata za sozdavawe na edinstvena ve}e makedonska narodna organizacija.

Nie mislime deka vo makedonskiot kraj, dokolku RP nemalo vo minatoto i ne e popularna sred naselenieto, nepravilno e taa da se sozdade ve{ta~ki. RP kako antifa{isti~ka organizacija ima izvonredno golemo zna~ewe za bugarskiot narod, za{to taa navistina vo minatoto se pretvorila vo narodna organizacija.

Tie odnosi vo makedonskiot kraj otsustvuvaat. I ako nie sega re{ime da sozdademe RP }e gi odvratime tie partiski elementi - pladnenci i dr.. koi rabotat kako Makedonci.

Nie mislime deka najdobrata forma, {to, zasega, od site bi se prifatila, toa e izgraduvaweto na makedonskiot naroden front. Sozdavawe na zaedni~ki komiteti vo mestata, {to }e ja koordiniraat dejnosta na celiot makedonski nacionalen i partiski aktiv {to rabotat vo najrazli~nite organizacii.

CEL-MAKEDONSKA PARTIJA

Taa forma denes na mnogu mesta se ~uvstvuva.

Organizacijata uspea, blagodarenie na taa forma na rabota vo Gorna Xumaja, da pribere okolu sebe pove}e od 240 du{i aktivisti i da opfati desetici masovni organizacii, koi brojat so desetici i stotici ~lenovi.

Istoto ne{to se vr{i skoro vo site drugi krai{ta na Makedonija i sred begalcite.

Taa forma e koja {to dade mo`nost na na{ite drugari da privle~at na rabota razni makedonski op{testvenici, kako S.Popov, [andanov, Hajdukov i dr, koi ne se nitu komunisti, nitu obedinisti i ne stanaa ~lenovi vo edna organizacija koja bi go nosela imeto - Rabotni~ka partija.

Pri utre{ni eventualni poblagoprijatni uslovi i pri edinstvena dejnost na borbata, zadol`itelno vo makedonskiot kraj }e se nalo`i potreba od sozdavawe na organizacija ili makedonska partija.

[to se odnesuva do KP, ne samo {to treba da se sozdade, no e krajno potrebna, za{to vo makedonskata oblast ne se vodi samo nacionalna borba, tuku i klasna, za{to rabotni{tvoto od den na den se pove}e raste, iako bavno se sozdava industrija - {umska, rudna, tutunska itn.

Potrebno e i pogolemo vnimanie od strana na revolucionernite rabotni~ki sindikati vo makedonskiot kraj.

Потоа време во Бугарското племе се издигнал некој си Самуил, кој се провозгласил за цар. Тој водел долги војни со Грците и ги изгонил од цела Бугарија, така дека при негово време Грците не смееле да се приближат таму...
„И така после смртта на Бугарскиот цар Владислав император Василиј, како собрал голема војска и множество кораби, започнал да ја завојува земјата и ја завладеал цела Бугарија, Рашка и Босна цела Далмација и сите крајбрежни области чак до пределите на Долна Далмација".

http://users.ox.ac.uk/~kebl0558/trans/lpd1.html - Читајте Дукљанскиот летопис