Za one koji su prespavali zadnjih osamnaest godina:

I ove godine Dvadeset i Deveti Studeni pada Osmog Rujna.  

 

Cestit praznik neka vie

Веќе цели 20 години живееме во самостојна, независна и суверена Македонија. Убедливо мнозинство од над 95 отсто од граѓаните што излегоа на референдумот на 8 септември 1991 година позитивно одговорија на референдумско прашање „Дали сте за самостојна Македонија со право да стапи во иден сојуз на суверени држави на Југославија“. На гласањето, според официјалните податоци, од 1.495.626 гласачи излегле 1.132.981 граѓанин со право на глас или 71,85 отсто, а од вкупниот број граѓани кои гласале на Референдумот позитивно се изјасниле 1.079.308 граѓани односно 95,09 отсто (односно 72,16 % од вкупниот број на граѓани со право на глас). Резултатите само по себе говорат за успешноста на Референдумот. Во официјалниот извештај на Комисијата за спроведување на Референдумот се вели дека за начинот на кој беше спроведен не беа поднесени приговори или жалби поради неправилности или повреди на одредбите на Законот за републички Референдум. Комисијата ја констатирала масовноста на граѓаните со право на глас во Република Македонија кои се изјасниле "за" самостојна и суверена Македонија. На референдумот му претходеше Декларација за независност што првиот повеќепартиски македонски Парламент ја усвои на 25 јануари 1991 година. Формално волјата на народот за самостојна држава беше потврдена со Декларација за прифаќање на референдумските резултати на 18 септември 1991 во Собранието на Република Македонија. Следен важен чекор во зацврстувањето на државата беше усвојувањето на новиот Устав на 17 ноември 1991 година. Сенка врз настаните со кои се поставија темелите на самостојна Македонија фрли бојкотот на референдумот од страна на дел од албанската етничка заедница и неподдржувањето на новиот Устав од пратениците Албанци. Десет години подоцна Уставот беше надополнет по конфликтот во 2001 и потпишувањето на Рамковниот договор. Државноста на Македонија прва ја призна Република Бугарија, по што следуваа признавања и од Турција, Словенија, Хрватска, Русија, Босна и Херцеговина... Меѓународно-правниот субјективитет на државата дефинитивно беше потврден на 8 април 1993 година кога со акламација во Генералното собрание на Обединетите нации, Македонија беше примена за 181 полноправна членка на Светската организација. Поради противењето и притисоците на Грција, која не го прифаќа нашето уставно име, зачленувањето во ОН беше направено под привремената референца Поранешна југословенска Република Македонија. Под покровителство на ОН, Скопје и Атина почнаа разговори за решевање на проблемот што го има Грција со уставното име на Македонија, кои се уште траат.Македонија досега има воспоставено дипломатски односи со 168 држави во светот, а под уставното име е признаена од 132 меѓу кои и три од постојаните членки на Советот за безбедност на ОН - САД, Русија и Кина.

Во изминатите 20 години самостојно живеење македонската држава мина низ низа проблеми и тешкотии. Трицифрената инфлација на почетокот на 90-те години, грчкото ембарго, косовската бегалска криза и конфликтот во 2001 година беа вистински предизвици и закани за младата македонска држава што го забавија нејзиниот пат кон остварувањето на стратегиските цели - зацврстување на демократијата и интеграција во евроатлантските структури. Последниве години ги одбележа процесот на прилагодување на законодавството кон легислативата на Европската унија, децентрализација на власта, реформите во одбраната потребни за
членство во НАТО. И покрај исполнувањето на сите критеритериуми за полноправно членство во НАТО на Самитот на Алијансата во Бук*решт во април 2008 година, Република Македонија доби само условена покана за членство, откако Грција поради спорот за името го блокира приемот. Во 2005 година Македонија доби статус на земја кандидат за членство во ЕУ, а во 2008 и препорака од ЕК за почеток на пристапните преговори со Унијата, која беше повторена и лани. Грција по примерот со НАТО, ја блокира и македонската евроинтеграција, условувајќи со претходно решавање на прашањето за името. Дваесетиот роденден од осамостојувањето Македонија го минува во очекување на новиот извештај од Бриасел за напредокот на земјата на патот кон евроинтеграциите, како и датум за почеток на преговорите за членство во ЕУ.

„20 години  државност - 20 години независна Македонија - заедно под едно сонце“

Две децении од прогласувањето самостојност ќе бидат одбележани со централна прослава во Скопје, под мотото „20 години државност - 20 години независна Македонија - заедно под едно сонце“.Програмата има космополитска димензија и мисија да ги обедини сите граѓани, без оглед на каква било припадност. Ќе ги илустрира минатото, сегашноста и иднината и ќе ги прикаже националните обележја и уметничките капацитети на државата.Прославата ќе почне во 18 часот пред Парламентот каде што собранискиот претседател Трајко Вељаноски ќе и ја предаде Декларацијата за независност од 1991 на Гардата на РМ. Со свечено дефиле низ портата „Македонија“ и Камениот мост Декларацијата ќе биде донесена до новиот Музеј на македонска борба, каде што ќе биде внесена во 19 и 30 од претседателот  на државата Ѓорге Иванов. Први низ портата „Македонија“ ќе поминат илјада деца, што  ќе ја симболизира иднината на државата. Со театарски ораториум „Непокор“ пред музејот ќе бидат ислустрирани сцени од минатото во изведба на актери од сите македонски театри, а Армијата со почесна стрелба ќе им одаде почит на сите загинати херои. Покрај спомениците на плоштадот „Македонија“ ќе стојат  актери во костими соодветни на периодот во кој живееле историските  личности (од Јустинијан Први до Методија Андонов Ченто).На 40-метарска сцена на плоштадот ќе биде кулминацијата на прославата - музичко-сценски спектакл „Македоуниум“ во кој ќе учествуваат над 300 уметници. По обраќањето на премиерот Никола Груевски, на плоштадот ќе биде пуштена грандиозната фонтана со споменикот „Воин на коњ“. Ќе биде изведена свечената песна „Македонија“ од 20-ина естрадни ѕвезди заедно со Хорот на МОБ, Македонската филхармонија и „Танец“, кои ќе бидат на сцената.  Прославата ќе биде заокружена со голем музички хепенинг на кој ќе настапат околу 90 пејачи или бендови од забавната и народната музика, кои ја одбележале музичката историја во изминатите 20 години.Креативниот тим е предводен од режисерот Дејан Пројковски, кој на прес-конференцијата истакна дека  програмата има неколку делови и е конципирана според космополитските мисли на Гоце Делчев (Јас го разбирам светот како поле за културен натпревар меѓу народите) и Кочо Рацин (Ако куќа не направив, куќа цел свет братски ми е). Главната идеја била  да се отслика уметничкиот потенцијал на Македонија. Од 83 општини ќе има бесплатен автобуски превоз до Скопје за сите граѓани кои сакаат да присуствуваат на централната свеченост.Празнувањето на 8 Септември ќе почне со положување цвеќе на вечните почивалишта на првиот премиер Никола Кљусев и на претседателот Борис Трајковски во Алејата на великаните во Бутел. Во рамки на одбележувањето ќе биде пуштена автопатната делница Куманово - Табановце. Во МАНУ ќе биде промовирана едицијата „130 тома македонска книжевност“, преведена на англиски јазик. Претседателот на Собранието Трајко Вељаноски ќе има средба со претседателот и членовите на Комисијата за спроведување на Референдумот во 1991, на кој беше изгласана независноста на Република Македонија. Две децении од државноста се одбележуваат и со други настани и активности кои ќе траат до крајот на месецов. Собранието денеска ќе одржи свечена седница, премиерот Груевски ќе има средба со поранешните претседатели на Владата на РМ, а на Свечена академија во МОБ вечер ќе се обрати претседателот Ѓорге Иванов. За јубилејниот роденден државата доби модерен аеродром, а главниот град нови автобуси за јавен превоз.