Почитувани мои, долго размислував, дали да напишам текст на тема цркви и плоштади. Не дека нема што да се пишува за темата, туку едноставно почувствував страв да не ме разберат погрешно, односно не сакам да ги навредам религиозните чувства на православните христијани. А имам длабока почит кон религиозните чувства на сите мои сограѓани. Но, од начинот како се отвори, пласира и како се презентира темата, очигледно е дека никој не може да ги навреди верските чувства на своите сограѓани повеќе од влада и владетели, кои со невидена леснотија пристапуваат кон идеи за градење сакрални објекти, без сенс за вистинската длабочина на спиритуалноста и на религијата.За жал, според мое длабоко убедување, оваа влада од самите свои почетоци имаше крајно формалистички пристап кон религиозните прашања, со што ризикува од духовни прашања, тие да се сведат во маркетиншки активности на една владина постава. Ценам дека се повредени религиозните чувства на граѓаните, со практиката владини министри да одлучуваат каде и кога ќе се градат верските објекти. Кои се тие за да одлучат каде ќе биде објектот во кој јас ќе се поклонам. Од каде им е таа голема претензија да ни ги постават нашите духовни граници, нашите духовни меѓи. Од каде им доаѓа тој бесрамен и приземен пристап кон светите духовни работи од типот: еве ти тебе џамија таму, а јас ќе земам црква ваму? Небаре така се граделе цркви и џамии, на владина тезга.

Ако продолжат вака, само може да заклучиме дека оваа влада и, секако, нејзиниот владетел имаат средновековен пристап кон политиката во целина, а особено кон прашањата поврзани со религијата и со државата. За жал, во случајот тие не се ниту конзервативни десничари, затоа што и оваа политичка опција во својата суштина е демократска и широка кон секуларизмот. Туку едноставно, пристапот на владетелот и Владата во случајот е ретрограден и одамна надминат, како што впрочем се поминати неколку векови од периодот на европскиот среден век.

Имам впечаток дека владетелот Груевски е носталгичен за средновековието. Да е во можност, тој би го вратил назад времето кога владетелот се грижел за двете работи, приземните и небеските. Или како што Георгије Острогоски дефинира во своето познато дело „Историја на Византија“: „Царот не е само водач на војската, врховен судија и законодавец туку и бранител на црквата и вистинската вера. Тој е Господов избраник и како таков не е само господар туку и жив симбол на царството доверено од Бога“. Се' повеќе сум убедена дека владетелот Груевски е носталгичен за оваа византиска дефиниција на единството на државникот и на религиозната институција, единство што средновековните владетели ги правеше моќни за да можат да владеат со мачниот секојдневен живот на своите поданици и секако одземајќи им го и ставајќи го под свое владение и тоа што им беше лично, што им беше во длабочината на нивните срца - љубовта кон бога. И секако, не можејќи да го вратат времето назад, нашата влада и владетелот стануваат патетични. Патетични во претензиите да се прогласат за најголеми верници и бранители на верата, која мерена со демократски вредности не е добра претензија за модерни политичари.

Очигледно, следејќи ја логиката на длабоко поклонување и понизност кон владетелот, таму во височините на власта, на владетелот нема кој да му каже, дека средниот век во политичкото поимање одамна е завршена приказна и крајно време е да се разбуди од средновековниот сон. Непобитен факт е дека западните демократии поминале неколку векови во тој процес на одвојување и разграничување на државата од религиозните институции. Дека овие демократии поучени од сопственото искуство заклучија дека власта доаѓа како директен резултат на демократскиот процес на гласање на граѓаните и дека власта не е од Бога дадена. Дека властите треба да бидат одговорни и за својата работа да дадат отчет пред своите граѓани. Дека со духовните прашања се занимаваат верските заедници што ги има во поголем број. Затоа што граѓаните се различни по вера. Некои се во поголем број, некои се во помал број. Ама сите тие се еднакви пред Бога и пред законот како во остварувањето на своите права при искажувањето на своите верски чувства, така и при изградбата на своите верски храмови. Без ексклузивитет. И секако, свои права имаат и тие граѓани што не ги споделуваат религиозните вредности - како што се атеистите.Очигледно е дека никој не смее на владетелот од нашето време да му каже дека секуларизмот е едно од најголемите достигања на демократскиот развој на западната цивилизација, која се гордее со својата мудрост и со моќта да направи јасна дистинкција помеѓу граѓанската и духовната власт. Терминот секуларизам инаку првпат бил употребен од страна на британскиот писател George Holyoake, кој е мошне експлицитен и креативен во своето објаснување на овој поим кој како термин и како пристап најде свое место и во Уставот на нашата земја. Меѓу многуте написи за секуларизмот, George Holyoake ќе наведе дека: „Секуларното спознавање тип спознавање што се темели на овој живот, кој се однесува на овој живот, се ангажира за подобрување на овој живот и може да се испроба со искуството на овој живот“.

Ако и овие аргументи не се доволни за да го убедат владетелот од нашето поднебје во авангардноста на секуларизмот, тогаш можеби за да го разбере подобро модерниот концепт на поделба на власта и црквата, ќе треба да се потсети на библиските зборови на Исус:

„Дајте му го на Цезар тоа што е Цезарово, и на Господ тоа што е Господово“. (Матеј 22:21)

  Теута Арифи