Пред најголемиот христијански празник Велигден големите маркети се преплавени со вапсани јајца. Екипата на „Време“ при обиколка на скопските продавници забележи голема заинтересираност за нив иако цената е осумдесетина денари за пакување од шест јајца. Според православните обичаи, велигденските јајца се вапсаат раноутро, пред изгрејсонце, на Величетврток, но жените кои ги сретнавме во продавниците тврдат дека од година в година се помалку време имаат за почитување на традицијата. Според нив, со готов производ ќе заштедат време, а сепак на празничната трпеза ќе имаат традиционални велигденски јајца. - Многу сум зафатена со мојата работа и немам време да вапсам јајца и затоа ова е одлично решение. Мислам дека и цената е пристапна за секого “ вели една муштерика во скопски маркет. Сепак, повеќето домаќинки не ни помислуваат на овој празник да купат готови вапсани јајца и тврдат дека ја почитуваат велигденската традиција и уживаат во украсувањето. - Вапсањето јајца е големо уживање и задоволство. Ја обожавам целата церемонија околу правењето и шарањето. Бидејќи не работам, во четврток околу четири часот вапсам три црвени јајца. Купувањето готови за мене е бесмислено - ни рече Марија, домаќинка од Скопје. Вработените во маркетите тврдат дека вапсаните јајца одлично се продаваат и очекуваат побарувачката да порасне деновите пред празникот. За свештениците од Македонската православна црква оваа појава на пазарот, без разлика колку е практична за домаќинките, воопшто не е во ред и е погрешна. Тие сметаат дека со тоа се нарушува целата симболиката на најголемиот христијански празник Велигден. - Ова е многу лоша појава и не треба да се прави. Се уште не се ниту почнати страдалните денови, а веќе се продаваат вапсани јајца. Луѓето може многу лесно да паднат во искушение да купат кога ги гледаат на полиците во продавниците, но тоа е навистина лошо “ ни изјави отец Коста Станоевски. Тој додава дека доколку јајцата стојат долго до Велигден, може и да се расипат, па затоа секој треба да ги вапса во својот дом и според адетите. - Луѓето веќе не избираат начин како да заработат пари, дури и преку верата. Велигден е спој на верата и традицијата низ вековите. Домаќинките првите три јајца треба да ги вапсаат на Величетврток в зори пред изгрејсонце и тие треба да бидат црвени. Велигденски јајца не треба да продава ниту црквата ниту кој било друг “ тврди отец Станоевски. Социолозите, пак, сметаат дека нема ништо лошо во купувањето вапсани велигденски јајца бидејќи на тој начин им се олеснува на домаќинките да заштедат време и труд. - Тоа е урбана измислица на денешното време, сепак сметам дека вапсањето јајца треба да биде дома и во кругот на семејството за да се зачуваат симболиката и традицијата - вели Илија Ацевски, социолог. Вапсањето јајца е еден од најстарите обичаи, а црвената боја е симбол на Исусовата крв. Инаку обичајот, според православието, потекнува од чинот на Марија Магдалена, која по Христовото воскресение тргнала кон Рим да го проповеда евангелието. Кога стигнала кај царот Тибериј, му подала црвено јајца и му рекла „Христос воскресе“. Оттогаш христијаните на овој начин го обележуваат Христовото воскресение.

Опасна боја за јајца

Од Дирекцијата за храна бојата на лажиче ја сметаат за небезбедна бидејќи не е спакувана, се продава на отворено и врз неа паѓа сe и сешто

Не купувајте рефус боја за вапсување велигденски јајца оти е небезбедна, пре­дуп­ре­ду­ва Дирекцијата за храна. Пред велигденските празници, тезгињата на пазарите и кар­тон­ски­те кутии на дивите продавачи се преплавени со бои за вапсување ве­лиг­ден­ски јајца кои се продаваат рефус, односно се мерат на лажиче. Станува збор за увоз­ни бои, кои се набавуваат од земјите во соседството, најчесто од Србија и од Бу­га­ри­ја, а се претпоставува дека тие не се бои за храна туку се текстилни бои. Па­зар­џи­и­те и дивите продавачи им ги нудат на граѓаните како квалитетни бои, со кои ве­лиг­ден­ски­те јајцата за само неколку минути ја добиваат саканата нијанса.
Ед­но лажиче боја се продава од 5 до 10 денари. Нивниот квалитет е неиспитан, не­си­гу­рен и, бидејќи не се заштитени со соодветна амбалажа, лесно можат да ста­нат штетни за употреба. Овие бои можат да бидат опасни за здравјето, предупредуваат докторите, доколу се стават на веќе оштетени лушпи од јајцето. Тогаш ток­сич­ни­те метали кои ги има во боите, можат да навлезат дури и во жолчката на јај­це­то.
Од Дирекцијата за храна апелираат до граѓаните да не купуваат рефус бои за јајца ту­ку да ги користат оние кои имаат амбалажа и на кои стои упатство за ко­рис­те­ње.
"Ние секоја година правиме лабораториска анализа на примероци од рефус боја и на онаа што се продава во соодветна амбалажа. Иако досегашните резултати од ре­фус­на­та боја покажаа дека не е штетна и може да се употребува, сепак, ја сме­та­ме за небезбедна бидејќи не е спакувана во амбалажа, се продава отворена и врз неа паѓа сe и сешто, а нема ниту упатство за употреба. Проблем може да настане би­деј­ќи нашите домаќинки ги варат јајцата заедно со бојата, иако тие првин треба да се сварат па после да се стават во боја", вели Божин Петроски, раководител на сек­то­рот за производство и промет со храна.
Од Пазаришната инспекција, која е надлежна да ги казнува пазарџиите и дивите про­да­ва­чи што продаваат рефус боја за вапсување велигденски јајца, велат дека не мо­жат да се справат со сите продавачи оти за тоа им треба засилено присуство на по­ли­ци­ја.
"Ние немаме право да ги идентификуваме дивите продавачи, тоа може да го нап­ра­ви полицијата. Можеме само да им забраниме да продаваат и да ги отстраниме. Ко­га ќе се појавиме бегаат, а штом заминеме, повторно се враќаат на тезгињата. Пос­то­ја­но сме на терен, но со двајца полицајци не можеме да ги казниме сите диви про­да­ва­чи. За да направиме акција во цело Скопје, ни требаат 100 полицајци, а тол­ку не можеме да добиеме бидејќи од полициските станици имаат и други ак­тив­нос­ти", вели директорот на Пазаришната инспекција Сашо Акимовски. А.Антевска

Вапцување на јајца – мала техника