ЧОРБАЏИ ТЕОДОС, Васиљ Иљоски
Комедија во три чина

ЛиЦа: ТЕОДОС, богат трговец и лихвар; КЕВА, неговата жена; ТОМЧЕ, негов син; СПИРО И НАЦА, маж и жена, слуги на Теодос; СТОЈАНКА, сиромашна девојка; АРСО, бакал...

Во дидаскалиите автрот подробно ги опишува ситуациите и состојбата на ликовите.

Драмата започнува во простор исполнет со ред и чистота, рано изутрина пред да изгрее сонцето. Но и покрај сиот склад и гламур во домот, со самото појавување на Кева, се чуствува зачмаеноста. Таа е покорна, остарена, се плаши да го разбуди својот маж. Нивниот однос е сосема подреден, таа робува на неговата бесчуствителност. Во разговорот со Спиро и Наца, узнаваме за проблемите на тогашниот живот. Се провлекува проблематиката на материјалното со она на љубовното, односно проблемот на патријахартот преку однапред склучените бракови без прашање на главните ликови во него. Судбината се поигрува, како што ниту Теодос не е прашан во младоста дали би сакал да се ожени со Кева, а ниту пак таа, така сега ниту Томче не се прашува за неговата иднина. Од разговорот помеѓу Ефка, тетката на Стојанка, и Кева, узнаваме дека тие се вљубени, но дека нивната љубов не му годи на Теодоса, за него таа е Циганка, со црнки под ноктите. Ефка и Кева имаат намера да наместат средба на нивата помеѓу Теодоса и Стојанка, сакаат таа со нејзиното воспитание малку да го омекние, за да се предомисли.
Комиката е присутна, Спиро е како еден вид нејзин стожер, неговиот поглед на сетот е низ призмата на смеењето, а тоа се гледа најдобро во ситуациите околу стравот да се разбуди газдата. И Томче е исплашен. Доцнат со будењето, со што откако Теодос станува ги куди сите.

Вториот чин се одвива на отворено. Најпрвин Разговараат Ефка, Стојанка и Томче за настаните. Стојанка е понижена од однесувањето на теодос, а нејзиниот сакан не може да ја одбрани. Ефка го советува Томчета да се опијани пред разговорот, нешто по кое овој ќе ја изговори репликата:
„Или да се опијам, или да се убијам...“

Потоа на сцената се појавува Арсо, кој го чека Теодоса и ги приметува циганите. Тие бараат нов кум, а адетот е да им биде кум тој што прв ќе налета на нив. Арсо, поигрувајќи се со останатите, ги мести настаните така што Теодос прв доаѓа. Тој најпрво се противи, но Арсо успева да го убеди. Теодос се опива од ракијата притоа гадејќи се од шишето и од навиките на циганите. Тој не може да се помири со несреќата.

Третиот чин продолжува во лозјето на Арсо, тој всушност иако му е борч на Теодос, не сака да му го достави лозјето, сака, за парите, Теодос да го почека уште малку, но Т. Не се согласува. Но сега Теодос е во други маки, а доаѓа и Томче. Тогаш на Арсо му текнува како да ќари од настаните, како да ги прескокне нечовечкото во чорбаџијата. Се договараат Томче да го преземе кумството ако му биде дозволено да се ожени со Стојанка, а и лозјето да остане не гибнато. Теодос се согласува, тој ги прекршува своите принципи поради своите недостатоци, нему му е пречка сликата на граѓаните за него, тој по микоја цена не смее да биде цигански кум. Доаѓа до прекин на патријахалното кобно однесување- за љубовта да одлучува третиот, неискрениот и нељубениот.

здраво,може ли некој да ми помогне,Ми треба состав на тема
Цвета симбол на непокорност и безусловна љубов кон татковината и својот народ.
ако на некому му се наоѓа ваква тема ќе го замолам нека ми пише во порака.
Благодарам,

Орка напиша: Ех таа Цвета...Како не еве линк

,,,,,

,,,,,,,,tuuuu jas mislev si mu ja pushtil betka od prilepa grada,,,,

Dali vi se naoga nekoja pismena rabota za kandid?
Blagodaram odnapred. :D

Цвета е главната жртва на силниците во драмата Македонска крвава свадба. Таа е носител на трагичното во драмата. Околу неа се движи целото дејствие. Имајќи го меракот потајно по овчарот Спасе, Цвета живее еден сосема обичен живот. Под таа “обичност“ се подразбира секојдневното аргатување, кулучење и се разбира секојдневното приплашување дури и од сенката на отоманските господари. Како и сета друга раја, така и таа , спокојство може да има само во дедовиот дом, крај своите најблиски. Но тоа релативно спокојство одеднаш и шокантно станува нарушено од страна на Осман-бег и неговите луѓе. Чувствувајќи се сама и изгубена во одаите на Осман-беговиот сарај, постојано под притисок, под заканување дека ја чека смрт ако не се потурчи во Цвета расте очајот, но во исто време како да се зацврстува и едно увереување дека е подобро да умре отколку да го смени името и верата. Во таа смисла останува напразен Осман-беговиот гнев, уште попразни се верувањата на двете веќе потурчени Македонки ( Петкана и Крстана ) кои по заповед на господарот ќе треба да ја наговорат пленетата девојка да се согласи доброволно да стане една од Осман-беговите жени во харемот. Во еден момент, Цвета е принудена и на најневозможното: да му удри шлаканица на оној што во мигот е апсолутен господар на нејзиниот живот! За разлика од двете свои потурчени придружнички кои се помириле со судбината, сос војата положба во харемот ( но кај кои сеуште не истлеале споменот и љубовта спрема христијанското огниште ), Цвета останува нескршена дури и во мрачната, мемлива визба, готова да не потклекне дури ни под закана со нож под грлото. Во својот очај, сепак, живее со надежта дека нејзините блиски ќе успеат да ја спасат со помошта на конзулите во Битола. Нејзината истрајност се исплати: играта околу претресот во салонот кај Валијата заврши со победа над неправедноста. Но кога Цвета ќе се почувствува најсреќна на денот на својата свадба, покрај саканиот, Осман-бег го повторува својот злосторнички чекор, обидувајќи се да се одмазди за својот пораз пред конзулите. И тогаш Цвета наоѓа сили да го извлече ножот од појасот на Осман-бег и со него да го убие свирепиот грабнувач. Пагајќи од к*ршумот на Шефкија, Цвета ги изговара своите последни зборови кои може да се рече, ја сочинуваат поентата на драмата: “Умрев, ама Турчинка не станав!“

фала

Охридскиот крај уште во втората половина на ВИИИ век станал привлечно подрачје за бугарската држава. За време на бугарскиот цар Борис македонските територии во воено-административен поглед биле опфатени во неколку "комитати". Охрид бил во комитатот што ги опфаќал Охридско-деволските краишта. Со вклучувањето на поголемиот број "склавини" во рамките на бугарската држава, бил прекинат нивниот самостоен развиток.

Во Охридскиот крај христијанството како официјална вера се наложило уште во ИВ век. Градот Лихнид од првата половина на ИВ век постанал дури и седиште со епископ.Со паѓањето на Охридскиот крај под бугарска власт, кнезот Борис и овде го наложил христијанството, затоа што тој сакал и преку црквата да ја зацврсти својата власт. Христинизацијата во Охридско особено се засилила по 864 година кога Борис прифатил грчки свештеници да ги покрстат поданиците на неговата држава.

Во 886 година Климент (Охридски) по краткото задржување во бугарскиот двор бил испратен во Македонија со важна државна мисија. Тој бил испратен во областа наречена Кутмичевица како учител. Областа ја опфаќала Југозападна Македонија и Јужна Албанија, со главните градови Охрид и Девол. Овие два градови тогаш биле седиште на соборните, односно катедралните цркви. За време на својата учителска дејност Климент имал голем број ученици. Бројот на таквите "избрани" ученици изнесувал околу 3500. Изградувајќи толкав број словенски црковен кадар, Климент за кратко време успеал насекаде во Охридско и низ Македонија да ја воведе словенската богослужба во возобновените и новоизградени цркви. Со таквата своја активност Климент ги удрил темелите на словенската црква во Македонија. По седумгодишна учителска дејност во 893 година Климент бил поставен од новиот бугарски владетел Симеон (893-927) за епископ на Дрембица или Велика. Бугарскиот владетел на местото на Климент за учител го поставил Наум. Неговата учителска дејност главно била насочена во градот Охрид, за што сведочи и манастирот, изграден на самиот брег на Охридското Езеро.

Како учител и епископ Климент заедно со Наума ги поставиле основите на т.н. Охридска глаголска книжевна школа. Самиот Климент напишал или превел околу 50 дела со што ги зацврстил темелите на македонската и општословенската литература и култура. Благодарејќи на дејноста на Климент и Наум, градот Охрид, во втората половина на ИЏ век израснал во еден од најразвиените и најпознатите средновековни словенски културни центри. Колку Климент и Наум биле поврзани со овој крај говори и фактот што и двајцата по нивната смрт биле погребани во манастирите што самите си ги изградиле на брегот на Охридското Езеро. Наум умрел 910, а Климент 916 година .

Св. Климентовото дело-поука за Велигден и похфала на нашиот блажен  татко и учител Кирил Филозофот

            Св. Кирил и Методиј на Словените им го дале најсилото оружје во борбата против асимилацијата-азбуката. Нивниот најистакнат ученик, доследен на делото на своите учители, со успех го продолжил нивното дело во ширењето на словенската писменост и култура. Овој ученик, основач на првиот унивирзитет во Охрид и прв словенски писател на патот на писменоста пишувал слова и похвали со кои ги водел верниците кон патот на светлината. Св. Климент во својата просветителска дејност посебно внимание им посветувал на верниците. Со своите дводелни морално-поучни слова ги поучувал верниците да ги почитуваат Божјите заповеди и да ги применуваат во живот,  на основните христијански добрини: вера, надеж и љубов кон Бога и Неговата црква и за прославувањето на празниците.

 Во „Поуката за Велигден“,  во првиот дел почнувајки со зборовите: „ Послушајте возљубени браќа и синови, да ви раскажам за силата и честа на овој ден, во кој нашиот Господ Бог го сотре ѓаволот...“ им го објаснува значењето на овој голем христијански празник. Во вториот дел ги поучува  како да се однесуваат во деновите на пости, во црква и дома. Потоа, на наредните миси со реторски прашања ги прашува за ползата од постите и ги бодри да издржат со зборовите“ Се ближи денот на нашето спасение“. На мисите ги повикува да ги отфрлат: злобата, гневот, срамните мисли,  а да ги возљубат : мирот, кроткоста, постот и чистотата.

Св Климент како писател во своите дела,  посебно место им посветил на своите сакани учители. Во едно од најпоетските и највдахновени творби , химната на љубовта и благодарноста „Похфала на нашиот блажен  татко и учител Кирил Филозофот“ му  оддава признание на својот учител за неговото големо дело. Похфалното слово се состои од 15 нееднакво  долги строфи. Секоја од нив започнува со „блажени“ и ги опева деловите на телото, усни, очите, лицето... на својот првоуичтел св. Кирил  Филозофот. Со избрани зборови ја опева целата негова личност и завршува со опевањето на неговата смрт. Словото обилува со бројни епитети и споредби, со пофалби и со разни украсни средства. Неговите најсакани изрази за споредба се: сонцето, светлината, зората, зраците и слично, кои му даваат на словото живот, светлина, оптимизам и надеж. Св. Кирил се споредува  со орел кој го прелетал целиот свет, со сонце кое ја озарува вселената. Користи цитати од псалмите:”Благодат се излива од Твојата уста, затоа Бог те благословил довека”. Св Кирил Филозофот е опеан како духовен учител и просветител на словенскиот народ и на целиот свет, апостол во кој  Премудроста Божја создал свој храм.  

„Поуката за Велигден“ и ,„Похфала на нашиот блажен  татко и учител Кирил Филозофот“   се од извонредно значење за историјата, литературата и постоењето на словенските народи. Тие беа, се и ќе бидат најбогатиот извор од кои се црпат податоци за првите словенски просветители,за вербата во Бога и христијанската вера.