БИЗНИС ВЕСТИ, НОВОСТИ, ИНФОРМАЦИИ...

Брисел предупредува за пад на економијата

Во текот на идната година, под влијание на глобалното економско забавување,условите за извоз на македонските компании ќе се влошат, во земјата ќе влегува помалку капитал, што ќе се одрази на инвестициите и потрошувачката на граѓаните. Ова го предвидува Европската комисија во редовната полугодишна прогноза за македонската економија.Според тимот на комесарот за економија Јоакин Алмуња, економскиот раст ќе се намали на 4,5%, што е за еден процент помалку од предвидувањата. Растот може да достигне 5% во 2010 година. Комисијата предупредува дека Македонија мора да биде внимателна затоа што економското забавување кај нашите главни трговски партнери може да доведе до поголемо намалување на економскиот раст.

Приватната и јавната потрошувачка се главните извори на економски раст, а според ЕК, приватната потрошувачка би требало да почувствува „позитивни ефекти од неодамнешните социјални реформи во областа на вработувањето“, се вели во полугодишниот извештај.Екипата на Алмуња констатира дека македонската економската активност почнала да се забрзува во 2007 и во оваа - 2008 - година по неколку бавни економски години. Сепак, увозот многу пораснал поради увоз на енергија и машини, поради што ланскиот дефицит од 3% пораснал на 13% во јуни годинава.

Според ЕК, пазарот на работната сила се подобрува, иако бројките говорат дека тоа е исклучително бавно, а бројот на невработени и понатаму е речиси 34%. Според предвидувањата, невработеноста и во наредните две години ќе остане над 30%.

ЕК констатира дека странските директни инвестиции годинава се зголемиле на 9% од БДП, а лани биле 3%. Најголемиот дел од овие инвестиции се вложувања на странски во домашните банки. За наредната година се предвидуваат инвестиции од 6%, а во 2010 година од 8% од БДП.

Сметките на централната власт во првата половина од годинава пораснале за 2%. Собранието усвоило дополнителен буџет за да се покријат загубите на МЕПСО и на ЕЛЕМ, за дополнителни социјални и пазарни мерки и за изградба и реновирање на објекти. ЕК предвидува значително поголем дефицит во идните две години, поради тоа што на земјата и' е неопходна модернизација на инфраструктурата и на институциите. За да се излезе на крај со тешкиот економски период, ЕК и' препорачува на Владата да се раководи според принципите на „добро владеење“ и да одржува ефикасна даночна политика.

Финансирањето, ќе се користи за обезбедување одржлива финансиска основа за натамошен раст, преку натамошни инвестиции за модернизација и зголемување на присуството на компанијата во земјата и во целиот регион.

Тиквеш има годишен капацитет за обработка на 50 милиони килограми грозје и капацитет за производство на 35 милиони литри вино. Компанијата извезува повеќе од половина од своето производство, главно во земјите од поранешна Југославија. За своите вина Тиквеш има добиено околу 2.000 награди за квалитет на домашни и на меѓународни саеми и е најпознат по своите брендови „Т’га за југ“ и „Александрија“.

Фискалната политика следната година е креирана во насока на продолжување на рестриктивната буџетска потрошувачка, преку драстично намалување на непродуктивните расходи, за сметка на интензивиање на продуктивни инвестирања во проекти од стратешко значење за државата, како единствен начин во справувањето со можните последици од глобалната економска криза и рецесија. Се зголемуваат капиталните инвестиции во патната и железничката инфраструктура, енергетиката, образованието, културата, информатичкото општество.

Во вкупните приходи најголемиот дел 59% се планирани од даночните приходи кои пак се предвидени на повисоко ниво од 9,3%.

Со реформите во социјалната сфера се очекува стапката на невработеност следната година да изнесува 31,5%. За проекциите на останатите макроекономски индикатори, се очекува  да продолжи започнатиот тренд на остварување на високи стапки на економски раст при што реалниот БДП се очекува да оствари пораст од 5,5%, додека инфлацијата се очекува да биде 3,5% на годишно ниво.

Од буџетот за следната година, се предвидени 4,2 милијарди денари за исплата на субвенции на земјоделските производители и нивната подготовка за искористување на претпристапните ИПА фондови, 30 милијарди денари за капитални расходи, 20 милиони евра дополнителни средства за изградба на повеќе патни правци во државата, за експропријациски активности на коридорите 8 и 10. За изградба на магистралните патишта обезбедени се 10 милиони евра, како и 7,5 милиони евра за подготовка на проекти и физибилити студија, 10 милиони евра за изградба на железничката пруга од Коридорот 8, три милиони евра за одржување на постојната железничка инфраструктура, како и средства за субвенционирање на нерентабилниот патнички сообраќај од јавен интерес во износ од два милиона евра.

Во областа на образованието се планирани средства од 18,2 милиони евра за реконструкција, санација и изградба на основните и средни училишта, изградба на училишни сали, капитални инвестиции за опремување и изградба на постојните и новите факултети. 

За инвестиции во водоводните и канализациските системи се планирани 1,5 милиони евра, за довршување на северната трибина на Градскиот стадион во Скопје два милиона евра, 15 милиони евра за почнување на изградбата на источната и западната трибина и седум милиони евра за изградба на социјални станови.

Во областа на животната средина обезбедени се пет милиони евра за изградба на каскадните прегради на реката Вардар и за набавка на опрема за согорување на медицински отпад.

За имплементација на проектите компјутер за секое дете, документ менаџмент систем, електронско поврзување на регистри меѓу институциите, како и инсталирање на систем за авторизација на јавната администрација, електронска здравствена картичка и електронско поврзување на системите на јавните здравствени установи, се планирани 28,3 милиони евра.

Во буџетот се предвидени 9% поголем износ за редовна и навремена исплата на пензиите, надоместоците за материјално обезбедување на невработените лица и другите социјални надоместоци.

Расходите за стоки и услгуи за следната година се зголемени за 5% во однос на оваа година,  при што, како што рече министерот Славески, на минимум се сведени непродуктивните трошења поврзани со патувања, договорни услуги и репрезенација, а зголемување има кај расходите за реформите во образованието, односно за набавка на бесплатни учебници за што се предвидени 1 милијарда денари, потоа на средствата за бесплатен превоз во средното образование и подготовка на стандардизирани тестови, зголемени расходи во здравството за задолжителни здравствени програми, средствата за избори, како и тендерски процедури за имплементација на стратешките проекти.

Во 2009 година има планирано зголемување на средствата за исплата на плати и надоместоци во износ од околу 8% во што е вклучено зголемувањето на платите на државната администрација за 10% и потребното доекипирање поврзано со евроатлантските интеграциски процеси на Македонија.

Проектираниот дефицит, ќе се финансира со странско задолжување, како што се кредити од Светска банка, домашно задолжување преку издавање државни хартии од вредност и други форми на задолжување, а се разгледува и можноста за издавање еврообврзница, доколку се процени дека тоа го прифаќа пазарот. Тука се и некои проекти што влегуваат во буџетот и отсега се планирани да се финансираат со странски кредити. Најголемиот дел од нив ќе се покриваат истовремено со задолжување, како што е веќе потпишаниот заем од 70 милиони евра со Светска банка и претстојните заеми за водоводни и канализациски системи.

Во рамки на овие програми, ЦБИ на компаниите им нуди обуки за извоз, контакти со потенцијални купувачи, стекнување искуство од бизнис заедницата во земјите од ЕУ и претставување на меѓународни саеми.

Заинтересираните може да се пријават по електронски пат со пополнување на формуларите објавени на веб страниците - www.cbi.ey/ffv  (Програма за поддршка на извозот на свежо овошје и зеленчук)  и www.cbi.ey/wine (Програма за поддршка на извозот на вино).

Селекцијата на фирмите за учество во двете програми ја прави Центарот по поднесување на апликациите и врз основа на однапред утврдени критериуми, кои, исто така, може да се најдат на интернет страните на двете програми. 

Министерството за земјоделство ќе обезбеди финансиска поддршка за 15 компании кои се занимаваат со извоз на вино и за 35 компании кои се занимаваат со извоз на свежо овошје и зеленчук со цел да ги поттикне, како што наведува, поактивно да се вклучат во искористувањето на холандската помош.

Котизацијата изнесува 1.000 евра, а услов за давање поддршка е фирмите да бидат избрани од ЦБИ за учество во една од програмите. 

Рокот за поднесување барања трае до 26 овој месец, а адресата е: Улица „Ленинова“ бр. 2,  1000 Скопје.