Власи

Мхм, оди Малоишта, ако не знајш влашки, вода не ти дават.

mamamd Со твојот последен напис сосема се сложувам.
--------------------------------------------------------
Дали знаете дека грчките власи во интерес на државата го одбија понуденото од ЕУ да го изучуваат во школите вллашкиот јазик го одбија,дека не е потребно оти тој е само дел од официјалниот грчки јазик.

                          //

Потекло - теории

За потеклото на армните има многу на број, различни и контрадикторни хипотези. Според некои од нив армните се античко автохтон балканско население, романизирано за време на римското владеење на Балканот и смесило со римските колонисти. Според други армните се директни потомци на римските колонисти (легионери, ветерани, администрација). Во своите верзии и митови тие прикажуваат потеклото од Италија и Рим, од Римјаните или пак од древни балкански народи (Тракија и Илири), романизовани и избегале во планините. Некои водат како своја прататковина античка Македонија, а Александар Македонски - за свој цар. Според други земјата на нивното потекло била во планините протега и Грамос. Преданието раскажува за познатиот Хаџи Стерgja - првак и возач во ХVIII век и за славното Москополе - "главниот град" им во високите планини. Одбивањето на Хаџи Стерgja да даде ќерка си за жена на Али Паша Јанински станал причина за уништување на Москополе, прогонување на армните од родните им места, растурање низ целиот Балкански Полуостров и ставање почеток на талкање со своите стада во потрага по пасишта и нови местоживеaлишта .

                                   

Изменето од Македон - 16.Март.2011 во 12:36

                               //

Преселувањата во Бугарија

Првите доселеници бранови по разорението на Москополе - грамостјани и москополјани достигнуваат до Бугарија уште во почетокот на XIX век. Првите колонии се појавуваат во градовите Мелник, Горна Џумаја, Дупница, Татар Пазарџик, Пловдив, Станимака, Пештера, Стара Загора. Тие се главно од уседнало градски население. Кон средината на XIX век приоѓа вториот бран доселеници од Албанија и Македонија, кои се утврдуваат и во Неврокоп, Разлог, Софија, Самоков. Паралелно со нив навлегуваат и пастири-грамостяни од планините Грамос и од различни места во Македонија.
Се утврдуваат во Малешево и Беласица, по струи на Струма и Места, заземаат планинските пасишта на Пирин, Рила и Западен Родопи. Некои достигнуваат Средна Гора и Стара Планина. Тие сметаат планината како свој ветен простор.

Егзистенцијата - овчарство, керванџиство, шумата - кираджилак.

Грамостјните и во Бугарија продолжуваат да ја практикуваат прастарата своја егзистенција - тркалање сточарство од номадски, полуномадски и трансхумантен тип. Тие одгледуваат големи стада овци и значителен број коњи. Важен дел од егзистенцијата им се кираджиството и работата со коњите во шумите. Овој тип на стопанство се задржува до емиграцијата во Романија пред Втората светска војна. Цинцарите што живеат во градовите, се занимаваат со занаети, трговија, карванџиство, лихварство, угостителство, хотелиерство.
                         //

Изменето од Македон - 21.Март.2011 во 13:31

svmihail напиша: mamamd Со твојот последен напис сосема се сложувам. -------------------------------------------------------- Дали знаете дека грчките власи во интерес на државата го одбија понуденото од ЕУ да го изучуваат во школите вллашкиот јазик го одбија,дека не е потребно оти тој е само дел од официјалниот грчки јазик.

Да, во 2004 година, Јоргос Папандреу им понуди на Власите во определени места да го изучуваат влашкиот јазик во училиштата, но тие одбија, сметајќи дека немало потреба да се разилкуваат од останатите Грци.

svmihail напиша: mamamd Со твојот последен напис сосема се сложувам. -------------------------------------------------------- Дали знаете дека грчките власи во интерес на државата го одбија понуденото од ЕУ да го изучуваат во школите вллашкиот јазик го одбија,дека не е потребно оти тој е само дел од официјалниот грчки јазик.

Немој жити леб да си сигурен дека е така како што изгледа.
Се плашам само да не е ко она со вицот со отровните печурки (Во бивша СФРЈ српаска делегација отишла во Косово за да испита масовното умирање на Србите. За секој што прашале добиле одговор оти умреле оти јаделе отровни печурки. Ама на едниот имало видливи модрици, посекотини. Кога прашале  од што умрел добиле одговор дека -Не сакал да јаде печурки).
Немој и да веруваш и во она со сајтовите на Власите и местата каде живеат пишани на грчки. Ставени се да ги читаат сите Власи-ама на грчки. Е оти не се на влашки?
Сите ли знаеме грчки
Не рекле џабе-Господ да те брани од грчката демократија.
 Инаку материјали за улогата на Власите на Балканот и пошироко има купишта. Дино Кувата од Унијата ги преведува и издава (имам привилегија да ми ги подарува сите изданија).
Жалосно е што многу од материјалите од светската архива не се преведуваат и на други јазици за да се подразберат.
Изненадена сум (и тоа пријатно) што и во Бугарија и во Србија пишуваат за Власите без предрасуди и им го даваат местото кое го имаат. За жал не е така со Грција.


Изменето од mamamd - 16.Март.2011 во 14:44

I. Власи (Армани)

Историските елементи за Власи (Армани) се расфрлани во Византија од колумнисти. Нивното историско присуство е со датум од пред 2000 години во Римскиот период и Латинизација на Балканот (Porfyrogennitos, Ј. Lidos).

Како прв писмен докази за влашкиот јазик "ние го имаме во написите на византиските новинари, Теофанис и Теофилакт (579 н.е.), додека за Власи (Армани)за прв пат се споменува во 976 година од Кедринос. Тој зборува за Власи патници во регионот на Костур-Преспа.

Сепак Власи (Армани) со неколку исклучоци, не биле познати со ова име. "Армани" произлегува од "Римскиот период" и се поврзана со декретот на Каракала (Edictum Antonianium)од 212 н.е. Според оваа уредба, правото на римски граѓанин беше пренесена на сите жители на сите римски провинции.

Зборот влашки според последните истражувања, потекнува од германскиот јазик. На латински јазик се нарекуваат Wolhrolc а тоа произлегува од зборовите Валон, Ваља, Велс etc.Besides општото име Власи (Армани), на латински јазик на Јужна Балканот се нарекува со други имиња исто така, (Farsiarotes, Tsipani, Miglianiats = Moglenites, Grammoustiani, Mouzikiari или Tsimoureani, Sarmaniotes итн)

Терминот Куцовласи кој се користи од страна на научниците од минатиот век и кое многу често има понижувачки карактер, е поврзано со изразот "Kioutsouk Vlahia" на Турскијазик и изразот Etoloakarnania. Во област со многу Власи кои зборуваат на влашки јазик, во годините на Козма Етолос (Epigram на Evgeniou Etolou).

По овој прв доказ на Кедринос, На Власи (Армани) се наврати ги споменува индикативно: Сигилија Василиу Б. Кекавменос, Ана Комнини, Чониатис Киннамос, Халкокондилис, Франтзис,тоа се латински извори, се спомнуваат во фајлови на Венеција,од Чансон де Роланд, во германскиот еп Нибелоупен, во хрониките на Мореас, Кротокритос.

Освен тоа, историски присуство на Власи (Армани) е интензивно. Нема странски набљудувачите-за време на турската окупација-воопшто да не бидат спомнувани од нив. Ние индикативно ќе ги споменеме имињата на Pouqueville во написот (Патувањето во Северна Грција), Heuzey (1858), Kouzinery во (Патување во Македонија), Berard во (турска окупација и хеленизмот), Ваце-Томсон во (Номадите на Балканот) итн

Во 18 век, под посебни околности, како намалувањето на власта на империјата,како и последователни тензии на пашите (Орлофика), внатрешни конфликти, големите градови на Власите (Армани) како Москополе, Николица, Линотопи, Грамоуста и многу повеќе беа целосно уништени, а жителите се расфрлани кон сите правци: Виена, Будимпешта, Белград, Бук*решт, Солун, Бер, во меѓувреме и во Наоуса, Серез, Филиппопули, Константинополис итн

Српскиот професор,Душан Поповиќ во своето дело "За Цинцарите" споменува дека српските пазари беа преполни од Власи (Армани) во 18 век. Целиот увозот и извозот и трговијата е во нивни раце и тие ја создале буржоаската класа на Србија.

Покрај тоа, ширењето на Власи (Армани) се должи на нивните професионални занимања како што се парк-одгледувачи дрво-секачи и трговци. Тие беа постојано на пат, тие беа на транспортери не само на производи, исто така и на идеи. Тие се врската на грчката област со Балканот и Европа. Нивниот придонес кон Хеленизмот е несомнено огромна (armatolism, револуција, добродетели, економија, литература).

Ние(!?) индикативно ќе споменеме неколку имиња Ригас, Георгакис, Олимпоис, Јанис Фармакис, Хаџипетру, Влахавеи, (сите добродетели, освен Сигрон), Заппас, Авероф, Синас, Спиридон, Ламбру, Папагос, Сволос, Кристаллис, а и сите други кои со нивната сила, добриот дух, пари и нивните донации е обезбедена финансиски новоформираната Република Грција и тие (Арманите) ја основале. Друг аспект на новоформираната Република Грција што не е толку познато е дека на тоа време многу современи уметници се од влашко потекло како Коутсомитис, Проковас, папатакис, Истисоанис, Вирвос, Калдарис, Митропанос, Црипос итн

И покрај огромната дискриминација и неповолните услови, дури и во денешно време илјади Власи (Армани) живеат надвор од територијата на Грција. Во Албанија, во регионот на манастир-Scopia, Бугарија (само оние кои не биле асимилирани) и Романија, каде што овие луѓе се преселени под разни националистички и политички услови за време на првите децении на минатиот век.

Во овие нови татковини нивниот придонес е бесценета. Ние индикативно ќе ги спомнеме имињата на Џорџ Моурноу кој превел "Iliada" на Романски јазик. Дека големиот комедиограв во српската литература, Алкивадис Ноусиу е со потекло од влашкото место Клисура во Македонија и е добро познат во Србија како Бранислав Нушиќ. Покрај нив, ние исто така ќе ги спомене браќата и сестрите Манакиа кои биле пионери фотографи и филмаџии од Авделла во Гревена и значителен дел од нивната работа сега е во манасти на Skopia.



II. Власите (Армани) од Бер
Бер, е многу стар град. Дури од времето на Thucidides AG1 "кој го посетил Бер". Подоцна од почетокот на доминацијата на Рим (146 н.е.), Бер, беше свет град, седиште на епископ на македонците. Неговата цел е обожавањето на Боговите од Рим и на Октавијан Август. Многу прослави и празници се одржа во овој град.Се променија многу епископи и офицери, и многу луѓе од неколку региони од Македонија ќе бидат присутни. Бер, доби право да изгради храм на цареви како цел на нивното обожавање.

Не е за изненадување, Бер, беше населба по Римски правила, финансии службеници, даночни и другите римски Царски службеници. Земајќи здраво за готово дека сите овие зборуваа на официјалниот латинскиот јазик, затоа беше неизбежно овој јазик сее прошири и низ домородното население на Бер. Така од почетокот на Римската власт латински јазик се појави во Бер.

Тоа е доказ за појавувањето на големиот број на Власи (Армани) во Бер, на нивните вечни родни огништа.Таа состојба се одржа до втората деценија на 19 век.За што има докази дека Власи (Армани) постоеле во Бер, и за време на византиската ера и, исто така и за време на турско. Така, ние знаеме дека во 1350 година главниот овчар Маргелатос му помогна на византискиот император Јоанис Катакоуринос во заземањето на Бер, кој претходно беше окупиран за краток период, од страна на Српскиот цар Стефан Душан (CH Hionidis "Историја на Бер" дел втори, византиски години, Солун, 1970, p.48-41 и 100).

Во 1627 година, Маргелатос е наведен како жител на овој регион. Според влашките истражувачи Ц. Лиакос и А. Вакалопулос, професори на Универзитетот во Солун, Марѕелос бил од семејството Arvanito-влашко. Ова племе ќе замине на зимски пасишта во реонот на Бер и Солун според нивната долгогодишна традиција, додека во текот на пролета тие одат во планинските превои, со цел да се помине во лето. (А. Vakalopoulos, Pankarpia, за македонска земја p ,637-642).

Покрај тоа, според турскиот патеписец Евлија Челебија кој спомнува дека кај жителите на Бер (1668), имаше и "латини" според нормалниот тек на работите да оваа информација се однесува на Власите (Армани) од Бер.

После 1770 година, по големата катастрофи на Москополе, голем број од жителите на Москополе претежно буржоаското население свој престој наоѓа во Бер.Како масивна резиденција на Власи (Армани), Бер, се повтори и педесет години подоцна, кога Али Паша, ја започна војната со влашките заштитни чети “armatolikia“, обвинети од албанците за да го прекинат економскиот и социјалниот статус на Власите (Армани), и навредувајќи ја нивната чест. Под овие околности, шефот на овчарите од богатите влашки села од Пинд а главно од Авдела одлучува наместо да одат за Тесалија,ги води за Македонија и тие таму го поминуваат зимскиот период. Таму тие ги направија "капчињата" од Бендралексис (денешен Сели), беше прифатена и од други семејства од Самарина и Периволи.

Во исто време, Власи (Армани) се населиле во Ксероливадо премногу и неколку години подоцна, жителите од Сели и Ксероливадо, се населиле во Коумариа (Долиани). Истовремено водачите од Тселигато на Зега од јужниот дел на Албанија, преселиле повеќе од педесет илјади овце и кози во Ано Сели.

Најзначајниот извор за преселување на Власите (Армани) од нивното вечна татковина на Пинд и нивното населување во Бер, е усното прераскажување,преку влашки песни кои се однесуваат на тие настани и години. Историски информации за Власи (Армани) имаме од А.Папавасилиу, но главно од "необјавени" спомени на Гиоти Наоум кои беа објавени во 1984 година од страна ЦХ.Хионидис со големи празнини.

Власи (Армани) од Бер, во 1878 година, игра водечка улога во востанието во Калиндрос. За жал, овој бунт заврши со задушување.

Како годините минуваа настанаа и промени во структурата на економијата, големиот земјоделски развој во рамнината на Бер, придонесе да од примитивни услови за обработка на земјата се прејде во понапредни, исто така и индустријализацијата ги принудени Власите (Армани) да се симнат од планината во градот и неговата околина. Тоа е причината зошто влашките села Вермио, Сели, Ксероливадо, Коумариа, прераснаа во убави летувалишта.

Денес, поголемиот дел на Власи (Армани) од префектурата Иматиа живеат во Бер. Во 50-ти и многу други Власи (Армани) од Бриаца, Армата, Смикси, Невеска, Слатси, и др. се преселиле во Бер. Многу Власи (Армани), исто така живеат во стари села во рамнината на Бер, главно албански и Власи (Власи-Arvanito).

Власиte (Армани) се динамичниот елемент во префектурата Иматиа, ноат да се сретнат во: литературата, науката, економијата, индустријата, трговијата, Сточарство. Постојат три здруженија на Власи во Бер (во Бер, во Наоусса,и во Скилитси). Овие здруженија со присуство на голен број членство прават голем број на програми со кои главно се прават напори за зачувување на влашки јазик.


III. ВЛАШКИ ЈАЗИК
Влашки јазик е самостоен јазик НЕО-ЛАТИНСКИ, кој беше веќе создаден од порано во 6 век од нашата ера. Фразата (Torna-torna Frater) е сочувана од страна на византискиот журналист Тефилактус Симокатис (7-ми н.е.) и се смета за првиот писмен доказ.

Денес научни истражувања има дадено одговор за раѓањето на влашкиот јазик. Кој бил формален јазик на источната Римска држава наречена Византија пред многу векови, а пред тоа се до годините на "Ираклиос" (во почетокот на 7 век н.е.), беше латинскиот јазик.

Во "источната група на романски" Нео-Латонски јазици (добиени од народниот латински јазик на Балканот - Latinum Balkanicum)се добиени четири Нео-Латински јазици и тоа Влашки (Арманеску) и Мегленоромански во оската на Игнација и Истроромански и Дакоромански во оската на Дунав. Настанати точно на сличен начин како и современите Нео-Латински јазици (италијански, француски, шпански, португалски)кој потекнуваат од западната група на Нео-Латински јазици. На овој начин, може да се објасни сличности меѓу влашкиот со претходно споменатите европски јазици, а истовремено и со соодветните Нео-Латински јазици на Балканот.

Кога човек се обидува да ја сретне влашката цивилизација со поглед, (како што тоа се изразува на влашки јазик) тој ќе открие дека песнте, традицијата, народните приказни и поговорки, се исполнети со неверојатно богатство. Во последниве години, со индивидуални или колективни иницијативи, слични публикации ја здогледуваат светлината. Овие публикации ја покажаа богатата влашката култура, јазичниот, историја, социјалниост. Кои се состојат и од одлична вербална литература.

Првите пишани текстови на влашки јазик потекнуваат од средината на 18 век и тие се главно натписи на грчката азбука и грчки текстови, од страна на научници и лексикиграфи кои го користат грчкото и латинското писмо.

Првата граматика на влашки јазик од М.Бојаги, била печатен во 1813 во Виена. Оваа граматика ја предлага латиницата, така јазикот ќе се здобие со писмен облик. Ова беше, исто така, претходно поддржана од други "ќерки" на латинското писмо. Во последната влашка граматика од академиците Н.Катсани-K.Нтина (Солун, 1990), е напишана со латински букви но заврши со букви од грчката азбука.

Изборот на писмото дури и денес, не е многу едноставна бидејќи има многу параметри (историски, религиозни, културни, политички) кои мора да бидат земени во предвид. Сепак, непристрасно и без експедитивен пристап на науката не може да се негира дека Нео-Латинскиот јазик каков што е и влашкиот, може да бидат напишани поефикасно со латиница.

На влашки јазик,на кој некогаш се зборувало широко на Балканот, сега се губи од ден на ден. Јазикот се губи поради природните, историски и социјални причини. И покрај сите овие фактори, влашкиот јазик, дури и во денешните неповолни околности на неизмерна антсоцијализација, со распуштањето на старите блиски општествени структури и комуникација е се уште реалност.

Луѓето треба да научат да го гледаат како национално тоа што е реално и во стварност не треба да се покажи негативно расположение, бидејќи во согласност со современите интелектуалции (Ноам Тсомски), не постојат добри или лоши јазици, супериорни и инфериорни, но некои се во напредна фаза или не, со кои луѓето комуницираат.

Во моментов снимка од песни на влашки јазик со почит и чувствителност кон нашата цивилизација, е повод за собирање на влашките Здружение на Бер, за снимање и презентација на влашкиот јазик.

IV. Влашки песни
Како резултат на долгогодишно ширење. Власите (Армани) и ако тие главно беа (одгледувачи, дрво-секачи, трговци),можеше да се диференцираат неколку групи во областитe кои ги населуваа и се разликува во голема мера. Меѓутоа два групи надвладуваа со свијата диференција.Прва и најраспространета е групата Власи (Армани) од Пинд, Грамоуста, Битолиа, Вермион. А во втората група која е широко распространета спаѓаат албанските Власи (Армани) и Фарсиаротес.

Песните од првиот група обично се пееа во дует и едвај етерофонични или полифонично. Поголемиот дел од изведувачите ги пееа основните мелодии а тие кои имаат добар глас се движат нагоре и надолу од основната мелодија. Полифоните песн се заедничк со фарсиаротес само што индивидуалната изведба речиси не постои. Мелодијата на песната е задржана од страна на двајца главни пејачи, а остатокот од хорот едноставно ги придружува со (ee. ..)

Своевидна карактеристика кај влашките песни се одговорите главно помеѓу мажите и жените. Овие се создадени како резултат од потребата на двете екипи да се одморат или да се натпреваруват.

Иако видот на многугласовните песни кај Власите е традиционален и скоро генерализиран постојат случаи, главно во песните од првата група кои се пеат монофонично.

Песните на Дрвото-сечачите и одгледувачи (picurarescu canticu) и другите љубовни песни (di vreare) припаѓаат во оваа категорија. Осамениот живот на дрвото-сечачите и одгледувачите се рефлектира во овие песни.

Инструментална музика случајно следува и е подоцна проследенаљ со зборови и мелодии од претходните песни. Импровизираната флејта придружена со овчарски песни, а на виолина како што е според традиција, беше меѓу првите инструменти на музичарите денес, со кои што беа проследени влашките песни. Ова се случи за да може да се следат варијациите во влашките мелодии. Подоцна кларинетот стана главен инструмент кај оркестрите кој беше дополнет со лаута и дајре.

Лимените инструменти дојде подоцна како резултат на западните влијанија и се поврзани со оркестрите кои обично се наоѓаат во урбаните влашки центри (Невеска, Клисура, Битолиа, итн.) Лимените инструменти кои ја заменија виолината преовладуваат во Бер.

Професор по лингвистика на Универзитетот во Солун Х.Каѕанис забележа дека влашките песни едвај биле предмет на истражување од страна на науката за книжевност до сега во нашата земја (м.з.Грција). Исто така и врска меѓу влашки песни со грчки не е проучена се уште. Многу влашки песни се пееја на грчки јазик затоа се очекува дека нивната оригинална форма не е сочувана. Докаазите се јасни, како се преведени многу влашки песни на грчки јазик, Во исто време, факт е дека многу влашки песни на грчки им недостасува убавина.

      Авторот на текстот бар замене непознат.

П.С. И со овој текст за Арма’ните не се сложувам во целост само вонекои негови делови.

Изменето од svmihail - 20.Март.2011 во 04:44